Kur’an-ı Kerim Işığında Kadının Yaratılışı ve İtibarsızlaştırılmasına Neden Olan Konuların Değerlendirilmesi

Year 2019, , 153 - 188, 30.06.2019

Mustafa Tunçer

https://doi.org/10.33718/tid.526053

Abstract

Yüce
Allah ilk insan/Âdem ile eşi/Havva’yı cinsiyet bakımından birini diğerinden
üstün kılmadan eşit bir şekilde yaratmış ve her iki cinsin yaratılışının nefs-i
vâhide denen aynı öz/cevherden olduğunu bildirmiştir. Buna rağmen müfessirlerin
pek çoğu İsrailiyat kaynaklı bazı rivayetleri kullanmak suretiyle ilk insanın
eşi/Havva’nın bizzat Âdem’in eğri kaburga kemiğinden yaratıldığını iddia
etmişlerdir. Bu inanç İslami gelenekte zamanla oldukça kabul görmüştür. Başta
bu rivayetlerde dile getirilen eğrilik olmak üzere erkeklerin fiziki güç gibi
bazı farklı yönlerinin üstünlük kriteri sayılması neticesinde kadınlar ikinci
sınıf varlıklar olarak algılanmıştır. Bu anlayış zamanla kadınların
itibarsızlaştırılmasına ve değer kaybına yol açmıştır. Oysa Yüce Allah
sınırlarını kendisinin belirlediği şu kâinat planında erkekler gibi kadınlara
da yaratılış özelliklerine göre üstlenmeleri gereken görev ve sorumlulukları
yüklemiştir. Bu bağlamda Kur’an-ı Kerim ve sahih sünnette kadınlara en az
erkekler kadar değer verildiğini, bir haksızlığa gidilmediğini açıkça
görmekteyiz. Bu çalışmada kadına karşı sergilenen ayrımcılığın gerekçeleri
üzerinde durularak, Kur’ân’ın ilgili mesajlarının doğru anlaşılmasına katkı
sağlamakta ve kadına yönelik itibarsızlaştırma çabalarının ardında dinin değil
kültürel birikimin etkili olduğunu ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Keywords

Tefsir, Kur’an, Kadın, Havva, Kadının Değeri, Kadının İtibarsızlaştırılması

The Evaluation of the Issues that women have been Discredited her in the Light of the Holy Qur’an

Abstract

Almighty God created the first man / Adam and his wife / Eve equally without regard to any superiority based on sex, and reported that the creation of both sexes was the same essence that named as soul. However, the majority of the exegetes alleged that the first man's wife / Eve was created from Adam's curved rib by using some Israeli narrations. In time, this belief has been quite popular and accepted in Islamic tradition. Women were perceived as second-classentities due to the fact that men are considered as the superiority criterion of some different aspects such as physical power and especially the curvature expressed in the serumors. As a reflection of this understanding, their testimonies are accepted at half rate according to the testimony of the man, and they are seen as the main actor of the sedition in society. This understanding over time has led to the discreditation of women. Yet in the universe plan of Almighty Allah himself, which is defined by his own limits, he imposed duties and responsibilities to women, like men, on the basis of their creation. In this context, we clearly see that women are valued as much as men and that there is no injustice in Qur’an and Islamic circumcision. This study focuses on the reasons for discrimination against women and attempts to understand the related messages of the Qur’an accurately and emphasizes that the cultural accumulation is influential not the religion behind the discursive efforts towards the woman.

Keywords

Exegesis, Qur’an, Woman, Eve, Value of Woman, Discrediting of Woman

References

• Ağırman, Cemal. Kadının Yaratılışı İle İlgili Rivayetler Bağlamında Yeni Bir Yaklaşım. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001.
• Akdemir, Salih. “Tarih Boyunca ve Kur’ân-ı Kerîm’de Kadın”. İslami Araştırmalar 5/4 (1991): 260-270.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1989.
• Aydemir, Abdullah. Tefsirde İsrailiyyât. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1989.
• Candan, Abdulcelil. Kur’ân Okurken Zihne Takılan Ayetler. İstanbul: Elest Yayınları, 2004.
• Carullah, Mûsâ. Hatun. Hzl. Mehmet Görmez. Ankara: Kitabiyat Yayınları, 2001.
• Çağrıcı, Mustafa. “Fitne”, Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 1996.
• Dölek, Adem. Edebî Açıdan Hadislerde Teşbih ve Temsiller. Erzurum: Ekev Yayınları, 2001.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eşʽâs. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Ebu Ubeyde, Mamer b. el-Müsennâ. Mecâzu’l-Kur’ân. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1981.
• Ebûssuûd, Muhammed el-İmâdî. İrşâdü’l-ʽakli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. Beyrût, 1990.
• el- Beğavî, Hüseyin b. Mesûd. Meʽâlimu’t-tenzîl. Beyrût: Nşr. Halid Abdurrahman el-Akk, Mervan Suvar, 1995.
• el-Âlûsî, Şihâbuddin Mahmûd. Rûhu’l-meʽânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-ʽAzîm ve’s-Sebʽi’l-Mesânî. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1994.
• el-Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiʽu’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• el-Merâğî, Mustafa Ahmed. Tefsîru’l-Merâğî. 2. Baskı. Mısır: Şirketü Mektebeti ve Matbaati Mustafa el-Babi el-Halebi, 1953.
• en-Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• er-Râzî, Muhammed b. Ömer Fahreddin. et-Tefsîru’l-kebîr. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-ʽİlmiyye, 2004.
• es-Semerkandî, Muhammed b. Ahmed. Bahru’l-ʽulûm. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 1996.
• eş-Şevkânî, Muhammed b. Ali. Fethu’l-Kadîr. B. y. : Mustafa el-Babî el Halebî, h. 1350.
• es-Sıbaî, Mustafa. İslâm’a ve Garplılara Göre Kadın. İstanbul: Nidâ Yayınevi, 1969.
• Esed, Muhammed. Kur’ân Mesajı Meal ve Tefsîr. Ed. Ahmet Ertürk Cahit Koytak. İstanbul: İşaret Yayınları, 2002.
• et-Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiʽu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru’l-Maʽrife, 1407/1987.
• et-Tabersî, Ebû Ali el-Fazl b. Hasen. Mecmeʽu’l-Beyân fî tefsîri’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-ʽİlmiyye, 1997.
• et-Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed. el-Câmiʽu’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• et-Tûsî, Ebû Cafer Hüseyin. et-Tibyân fî tefsîri’l-Kur’ân. Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l- Arabî, ts.
• ez-Zebîdî, Muhammed Murtazâ. Tâcu’l-ʽarûs min cevâhiri’l-kâmûs. thk. Mustafa Hicâzî. Kuveyt: Matbaatu Hukûmeti Kuveyt, 1973.
• ez-Zemahşerî, Cârullah Mahmûd. el-Keşşâf ʽan hakâiki’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl, Beyrût: Dâru’l-Fikr, ts.
• Fazlurrahman. Ana Konularıyla Kur’ân. Trc. Alpaslan Açıkgenç. Ankara: Fecr Yayınları, 1987.
• Gazalî, Ebu Hamid b. Muhammed. İhyâu ʽulûmi’d-dîn. 2. Baskı. İstanbul: Arslan Yayınları, 1974.
• Görgülü, Ülfet. Kadın ve Siyaset. İstanbul: İz Yayıncılık, 2014.
• Güler, İlhami. “Kur’ân’da Kadın Erkek Eşitsizliğinin Temelleri”. İslami Araştırmalar 5/4 (1991): 310-319.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tahir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. Beyrût: Müessesetü’t-Tarîhi’l-ʽArabî, 1421/2000.
• İbn Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed. el-Müsned. 2. Baskı, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1412/1992.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî. el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm. Beyrût: Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, 1980.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmâil. Tefsîru’l-Kur’âni’l-ʽAzîm. (Beyrût: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-ʽArabî, 1388/1969.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim. Lisânu’l-ʽArab. Beyrût: Dâru Lisâni’l-ʽArab, ts.
• Karaman, Hayrettin. “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve Kamu Görevi”. İslâmi Araştırmalar 5/4 (1991): 284-291.
• Kırbaşoğlu, Mehmet Hayri. “Kadın Konusunda Kur’ân’a Yöneltilen Başlıca Eleştiriler”. İslamî Araştırmalar 5/4 (1991): 271-283.
• Müslim, Ebû’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmiʽu’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Okiç, Muhammed Tayyib. İslâmiyet’te Kadın Öğretimi. 4. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1984.
• Okuyan, Mehmet. “Kadına Yönelik Şiddete Kur’an’ın Bakışı”. Onduz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 23 (2007): 93-134.
• Okuyan, Mehmet. Kıssalar Ne Söyler Yaratılış ve Hz. Âdem. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2017.
• Öztürk, Mustafa. Cahiliyeden İslamiyet’e Kadın. 6. Baskı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• .............. Kur’an’ı Kendi Tarihinde Okumak. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Rağıb el-Isfahânî, Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Kahire: Nşr. Ahmed Halefullah, 1970.
• Rahman, Afzalur. “Siret Ansiklopedisi”. Ed. Heyet. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 1996.
• Reşid Rıza, Muhammed. Tefsîru’l-menâr. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-ʽİlmiyye, 1999.
• Şekerci, Hülya. Kur’ân-Hayat Ekseninde Mümin Kadın. 5. Baskı. İstanbul: Ekin Yayınları, 2015.
• Tuksal, Hidayet Şefkatli. Kadın Karşıtı Söylemin İslâm Geleneğindeki İzdüşümleri. 2. Baskı. Ankara: Kitâbiyât Yayınları, 2001.
• Tunçer, Mustafa. “İslâm Dininin Kadına ve Aileye Bakışı”. Kadın ve Aile Hayatı. Ed. Nazım Elmas. 57-87. İstanbul: Pegem Akademi Yayınları, 2017.
• Vedûd, Amine Muhsin. Kur’ân ve Kadın. Trc. Nazife Şişman. İstanbul: İz Yayıncılık, 2000.
• Yavuz, Yunus Vehbi. Kur’an’da Kadın Hak ve Özgürlüğü. İstanbul: Bayrak Yayınları, 1999.
• Yazır, Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. İstanbul: Diyanet İşleri Reisliği Yayınları, 1935.
• Yıldız, Sakıp. Kur’an Işığında Yaratılış Konuları. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1992.
• Yılmaz, Ali. “ʽAşere-i Mübeşşere Algısının Tarihsel Gerçeklik Perspektifinde Değerlendirilmesi”. İSTEM 29 (2017): 79-101.
• Yılmaz, Hüseyin. “Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi”. Değerler Eğitimi Dergisi 5/14 (2007): 107-129.