Eğitim Hakkı Üzerine Bir Tartışma: Uzaktan Eğitim Sürecinin Bourdieu Üzerinden Bir Analizi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 6, 129 - 148, 25.01.2021

Türkan Papuşcuoğlu

Öz

Bu çalışma koronavirüs sürecinde ara verilen örgün eğitimle birlikte gündeme gelen uzaktan eğitime odaklanmakta, uzaktan eğitim sürecini Bourdieucu bir analizle anlamaya çalışmaktadır. Koronavirüs sürecinde nasıl ki çeşitli meslekler evden çalışma modeline geçmişse eğitim de aynı şekilde öğrenci ve öğretmenin çevrim içi bir şekilde buluştuğu platformlara devredilmiştir. Fakat başta internet erişimi olmak üzere televizyon, bilgisayar, tablet ve telefon gibi araçların kullanımıyla gerçekleştirilen uzaktan eğitim süreci ilk bakışta makul gibi görünse de derinlemesine bir bakış, durumun pek de öyle olmadığını göstermektedir. Türkiye’nin dört bir yanında eğitim hakkına sahip çocuklar okulun ve yüz yüze eğitimin sunduğu pek çok fırsattan uzak kalmıştır. Eğitim, uzaktan eğitimle bir mücadele alanının içine çekilmiş; diğer bir deyişle eğitim alanında var olan eşitsizlikler uzaktan eğitimle pekiştirilmiştir. Eğitim bir hak olmaktan çok Bourdieucu anlamda habitus ve sermayelerin yarıştığı bir alana dönüşmüş, buna ek olarak da toplumsal sınıfların eğitim üzerinden yeniden üretiminin nasıl gerçekleştiğini gözler önüne sermiştir. Bu açıdan, bu çalışmada eğitim sürecinin getirdiği değişikliklerin ortaya çıkardığı sorunların temel eğitim hakkı üzerindeki etkileri tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alan, Bourdieucu Yaklaşım Eğitim Hakkı, Habitus, Sermaye Türleri, Uzaktan Eğitim

A Discussion On the Right to Education: An Analysis of the Distance Learning Process On Bourdieu

Öz

This study focuses on e-learning program that comes to the agenda fore with formal education and interrupted in the coronavirus process, and it tries to understand e-learning process with a Bourdieu analysis. In the coronavirus process, education is transferred to platforms where students and teachers meet online, just as various professions switch to the home-working model. However, learning from digital platform carried out with the use of internet access, television, computer, tablet and phone may seem reasonable at first glance, but an in-depth look shows it not to be like so. Children who have the right to education all over our country are kept away from many opportunities offered by school and face-to-face education. Education is drawn into a field of struggle with e-learning. In other words, inequalities in education are reinforced by online learning program. Education, rather than being a right, is turned into a field where habitus and capitals compete in the Bourdean sense. Additionally, it is revealed how the reproduction of social classes through education takes place. In this respect, this article discusses the effects of the problems caused by the changes that are brought by the education process on the basic right to education.

Anahtar Kelimeler

Area, Bourdieu’s Approach, Education Right, Habitus, Online Learning Program, Types of Capital

Kaynakça

• Aktaş Salman, U. ‘Kırsalda Uzaktan Eğitim’ (27 Kasım 2020). https://www.egitimreformugirisimi.org/kirsalda-uzaktan-egitim/
• Aktaş, Y. ‘Özel Okullar Uzaktan Eğitime Hazır’ (27 Kasım 2020). https://www.aa.com.tr/tr/egitim/ozel-okullar-uzaktan-egitime-hazir/1942768#
• Artı Gerçek, ‘Öğrenciler Anlattı: 3 Kardeş Bir Telefonla Uzaktan Eğitim Alıyor’ (27 Kasım 2020). https://artigercek.com/haberler/ogrenciler-anlatti-3-kardes-bir-telefonla-uzaktan-egitim-aliyor
• Aybay, R. (2016). Açıklamalı İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (Elektronik Sürüm), Ankara: Türkiye Barolar Birliği. http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/iheb.pdf
• Aydın, M. (2016). Kurumlar Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.
• Bourdieu, P ve Passeron, J.-C. (2015). Varisler Öğrenciler ve Kültür. (L. Ünsaldı ve A. Sümer, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2016). Seçilmiş Metinler. (L. Ünsaldı, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2018). Sosyoloji Meseleleri. (L. Ünsaldı, Edt.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Cumhuriyet, Gündem Haberleri, ‘Öğretmenler Anlatıyor-1: Dört Öğrenciyle Canlı Ders’ (27 Kasım 2020). https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ogretmenler-anlatiyor-1-dort-ogrenciyle-canli-ders-1764275
• Kaplan, M. ve Yardımcıoğlu, M. (2020). “Alan, Habitus Ve Sermaye Kavramlarıyla Pierre Bourdieu”, Habitus Toplumbilim Dergisi, Sayı 1, 23-38.
• Kayar, S. ‘Köyde Uzaktan Eğitim Çekmiyor: Bilgisayar, Tablet Yok, Olsa Da İnternet Yok Televizyon Var Ama Elektrik Yok’ (27 Kasım 2020). https://tr.sputniknews.com/columnists/202009221042892407-koyde-uzaktan-egitim-cekmiyor-bilgisayar-tablet-yok-olsa-da-internet-yok-televizyon-var-ama/
• Kırık, A. M. (2014). “Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi Ve Türkiye’deki Durumu”, Marmara İletişim Dergisi, Sayı 21, s. 73-94.
• Layder, D. (2019). Sosyal Teoriye Giriş. (Ü. Tatlıcan, Çev). İstanbul: Küre Yayınları.
• (MEB), T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. ‘Bakan Selçuk, 23 Mart’ta Başlayacak Uzaktan Eğitime İlişkin Detayları Anlattı’ (27 Kasım 2020). http://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-23-martta-baslayacak-uzaktan-egitime-iliskin-detaylari-anlatti/haber/20554/tr
• Parlak, B. (2017). “Dijital Çağda Eğitim: Olanaklar Ve Uygulamalar Üzerine Bir Analiz”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Kayfor15 Özel Sayısı, s. 1741-1759.
• Parlak, B. (2019). “Bir Kamu Hizmeti Ve Politikası Alanı Olarak Eğitimde Teknolojik Gelişimin İzlerini Sürmek Ve Dijital Eğitim”, Tesam Akademi Dergisi, Sayı 6, Cilt 1, s. 77-95.
• Salgın Günlerinde Uzaktan Eğitim Çalıştayı, ‘Sonuç Raporu’ (27 Kasım 2020). http://egitimsen.org.tr/wp-content/uploads/2020/09/sonu%C3%A7-raporu.pdf
• Sarı, T ve Nayır, F. (2020). “Pandemi Dönemi Eğitim: Sorunlar Ve Fırsatlar”, Turkish Studies, Sayı 15, Cilt 4, s. 959-975.
• Ritzer, G. ve Stepnisky, J. (2015). Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri. (I. Ertuna Howison, Çev.). Ankara: De Ki Basım Yayın.
• (USES), T.C. Sağlık Bakanlığı, ‘Uzaktan eğitim Nedir?’ (28 Kasım 2020). https://uses.saglik.gov.tr/uzaktanegitim.aspx
• Ünsaldı, L. ve Geçgin, E. (2015). Sosyoloji Tarihi Dünya’da ve Türkiye’de. Ankara: Heretik Yayınları.
• Yanıklar, C. (2010). “Kültürel Sermaye, Eğitim Ve Toplumsal Tabakalaşma: Pıerre Bourdieu’nün Yeniden Üretim Kuramına Eleştirel Bir Bakış”, Sosyoloji Dergisi, Sayı 22, 121-138.