Küresel Pazarın Yeni Oyuncuları: TikTok Fenomenleri ve Toplumsal Değişim

Year 2025, Volume: 2 Issue: 1, 81 - 112, 22.01.2025

Necatcan Şerbetçioğlu , Bedir Han Ünlü

Abstract

Bu çalışma, kapitalizmin küresel ve dijital pazar dinamikleriyle dönüşümünü ve sosyal medya platformlarının bu süreçteki rolünü analiz etmeyi amaçlamaktadır. Özellikle TikTok'un etkisine odaklanılarak, kullanıcıların ekonomik ve kültürel dönüşümler üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Dijital teknolojilerle şekillenen küresel pazar, ekonomik faaliyetleri yeniden tanımlarken, sosyal medya platformları içerik üretimi, paylaşımı ve tüketiminde yeni dinamikler yaratmaktadır.
TikTok, kısa video formatı ve algoritmalarıyla küresel bir fenomen haline gelmiş, kullanıcıların yaratıcılıklarını sergileyebildikleri ve ekonomik değer üretebildikleri bir alan sunmuştur. Başlangıçta eğlence odaklı bir platform olarak ortaya çıkan TikTok, algoritmasının içerik üretimini demokratikleştirmesiyle dikkat çekmiştir. Ancak, bu durum aynı zamanda tüketim kültürünü güçlendirerek toplumsal dinamikleri yeniden şekillendirmiştir.
Çalışmada, TikTok’un algoritmik yapısının kullanıcıları nasıl yönlendirdiği ve platformun toplum üzerindeki etkileri yapısal bir değerlendirmeyle ele alınmıştır. Araştırma kapsamında, 1000 içerik ve 2024 yılı itibarıyla en çok takipçiye sahip 10 TikTok hesabı örneklenmiştir. Bulgular, nitel içerik analiziyle incelenmiş, TikTok’un kullanıcı içeriklerini geniş kitlelere ulaştırarak ekonomik fırsatlar sunduğu ve kültürel etkileşimleri artırdığı görülmüştür.
Sonuç olarak, TikTok’un dijital pazar dinamikleri ve kapitalizm içindeki konumu değerlendirilmiş; kullanıcıların bu platform üzerinden ekonomik ve kültürel dönüşümlere katkıları analiz edilmiştir. Çalışma, TikTok’un dijital kapitalizmin önemli bir aktörü olarak ekonomik ve toplumsal etkilerini ortaya koymaktadır.

Keywords

Dijital Pazar, Küresel Pazar, Kapitalizm, Sosyal Medya, Tiktok

New Players in the Global Market: TikTok Phenomenon and Social Change

Abstract

This study aims to analyze the transformation of capitalism through global and digital market dynamics and the role of social media platforms in this process. Focusing particularly on TikTok, it discusses the potential impacts of users on economic and cultural transformations. While global markets redefine economic activities, digital technologies and social media platforms create new dynamics in content production, sharing, and consumption.
TikTok has become a global phenomenon with its short video format and algorithms, offering users a space to showcase their creativity and generate economic value. Initially launched as a platform for entertainment, TikTok has gained attention for democratizing content production through its algorithm. However, this phenomenon has also reinforced consumer culture and reshaped social dynamics.
The study examines how TikTok’s algorithmic structure influences users and evaluates the platform’s societal impacts through a structural analysis. The research includes a sample of 1,000 pieces of content and the 10 most-followed TikTok accounts as of 2024. Findings, analyzed through qualitative content analysis, reveal that TikTok provides users with economic opportunities by enabling their creative content to reach broader audiences while fostering cultural interactions.
In conclusion, the study evaluates TikTok's position within digital market dynamics and capitalism, analyzing how users contribute to economic and cultural transformations through the platform. This research highlights TikTok’s role as a key actor in digital capitalism, emphasizing its economic and social impacts.

Keywords

Digital Market, Global Market, Capitalism, Social Media, Tiktok

References

• Ahmet, A. (2019). Ekonomi Politik Yaklaşım Çerçevesinde Yeni Medyanın Büyük Veri Üzerinden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aktel, M. (2001). Küreselleşme Süreci ve Etki Alanları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), s. 193-202.
• Alan, A. K. (2018). İletişimin Yeni Yüzü: Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya Pazarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), s. 493-504.
• Aydın, B. (2021). Mahremiyet Algısının Çöküşü: Tiktok Uygulaması Örneğinde Bir İnceleme. Uluslararası Sosyal Medya ve İletişim Araştırmaları Dergisi(2), s. 71-89.
• Bozkurt, V. (2021). Bir yozlaştırma operasyonu: Tik Tok. (S. Bahar, Röportaj Yapan) Sabah Gazetesi. https://www.sabah.com.tr/pazar/2021/09/05/bir-yozlastirma-operasyonu-tik-tok adresinden alındı.
• Bulut, N. (2003). Küreselleşme: Sosyal Devletin Sonu Mu? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2), s. 173-197. (Erişim: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/282/2573.pdf , 30.11.2013) adresinden alındı.
• Caporaso, J. A. (1992). Theories of Political Economy. New York: Cambridge University Press.
• Chaffey, D. &. (2013). eMarketing eXcellence: Planning and optimizing your digital marketing. Oxford: Routledge.
• Dutton, W. (2004). Social transformation in an information society: Rethinking access to you and the world (Cilt 13). Paris: Unesco. http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001520/152004e.pdf 10.07.2014 adresinden alındı.
• Evren, F. B. (2024). İnstagram'ın ve Tiktok'un Ekonomi-Politik Eleştirisi ve Katılımcı Kültür Olanakları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(2), s. 961-974.
• Farina, İ. A. (2013). Küresel Pazarlama. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Filiz, H. (2021). Televizyonun ve TikTok'un Türk Aile Yapısı ile İlişkisi ve Kültürel Değerler Üzerindeki Rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), s. 1080-1095.
• Freeman, M. (2016). Neoliberal Politikalar ve İnsan Hakları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(2), s. 165-188.
• Gedik, Y. (2020). Pazarlamada Yeni Bir Çerçeve: Sosyal Medya ve Web 2.0. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), s. 252-269.
• Gökdere, A. (2001). Küreselleşmeye Genel Bir Bakış. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 1(1), s. 71-101. (Erişim,http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/16/16/371.pdf 17.11.2013) adresinden alındı
• Gökşin, E. (2017). Dijital Pazarlama Temelleri (Cilt 1). (M. Şendir, Dü.) İstanbul: Abaküs Kitap.
• Kırık, A. M. (2017). Yeni Medya Aracılığıyla Değişen İletişim Süreci: Sosyal Paylaşım. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), s. 230-261.
• Kıvılcım, F. (2013). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinin Etkisinde Olan Ülke Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), s. 219-230.
• Kızılkaya, Z. Z. (2022). Gençlerin TikTok Kullanım ve Doyumu Üzerine Nitel Bir Araştırma. Anemon Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), s. 231-247.
• Li Zhenfang, S. S. (2024). Social Structural Factors Influencing Personal Health Information Disclosure. Telematics and Informatics Reports(13), s. 1-8.
• Marx, K. (1998). Artı Değer Teorileri (Ankara: Şahin Matbaası b.). (Y. Fincancı, Çev.) Ankara: Sol Yayınları. Mosco, V. (1996). The Political Economy of Communication. London: Sage Publications.
• Özel, S. (2012). Yeni Medya”nın Temelleri Üzerine Bir Tartışma. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 3(7), s. 29-45.
• Öztaş, F. (2022). Büyük Anlatıda Zaman İçindeki Değişimden Kültür ve Mekâna Neo-Marxizm. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), s. 494-507.
• Royle, J. &. (2014). The Digital Marketing Skills Gap: Developing a Digital Marketer Model for the Communication Industries. International Journal of Information Management, 34(2), s. 65-73.
• Sert, M., & Eren, A. (2018). Ekonomi Politik: Zarif Mezar Taflları. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Turan, V. (2017). Karl Marx'ta Bölüşüm. Politik Ekonomik Kuram Dergisi, 1(2), s. 143-167.
• Ulugay, O. (2001). Küreselleşme Korkusu. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ürgün, Z. &. (2012). Küresel Pazar Tekliflerinin Tasarımlaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 4(16), s. 43-62.
• Yaylagül, L. (2019). Eleştirel Ekonomi Politik Bakış Açısından Medyada Tekelleşme Sorunu. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(48), s. 404-418.
• Yaylagül, L. (2019). Eleştirel Ekonomi Politik Perspektiften Devlet ve Medya İlişkisi. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(2), s. 134-152.
• Yılmaz, B. (2024). Tamindir. https://www.tamindir.com/blog/tiktok-fenomenleri_74130/ adresinden alındı Yozkat, S. A. (2017). Sosyal Medyanın Ekonomi Politiği Bağlamında Instagram’ın İncelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1(2), s. 173-182.