Covid-19 Pandemisinde İşitme Kayıplı Çocuğa Sahip Farklı İllerdeki Annelerin Algılanan Stres Düzeyinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 12 - 17, 24.05.2022

Şule Kaya , Banu Baş , Nurten Şeyma Aygün Hüsniye Kaya Zehra Tok Rahime Sena Yılmaz Özkan Baraz , Fatih Arda Çelik Huriye Koç

Öz

Giriş-Amaç: COVID-19 salgını tüm dünyayı etkisi altına alarak günlük yaşamda değişikliklere sebep olmuştur. Değişiklikler fiziksel ve psikolojik sorunları beraberinde getirmiştir. Yaşanan kısıtlamalarla birlikte eğitim ve rehabilitasyon süreçlerindeki aksamaların işitme kayıplı çocuğa sahip ebeveynler için stres unsuru oluşturduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada COVID-19’da farklı illerdeki işitme kayıplı çocuk annelerinin algılanan stres düzeyinin belirlenmesi ve stres düzeylerinin bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Çalışmaya 6-14 yaş aralığında işitme kayıplı çocuğu olan, 9 farklı ilden 63 anne katılmıştır. Araştırmada; araştırmacılar tarafından oluşturulan anne ve çocuk için sosyodemografik bilgi formu ve Algılanan Stres Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21.0 programı aracılığıyla p<0.05 anlamlılık düzeyine göre istatistiksel olarak incelenmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan annelerin yaş ortalaması 35.95±6.35 yıl olarak belirlendi. Annelerin algılanan stres düzeylerinin ortalama puanı 27.20 olarak belirlendi. Pandemi sürecinde annelerin stres düzeyleri ile çocukların işitme kaybı derecesi arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı (p=0.449). Pandemi sürecinde bireylerin yaşadığı şehirlerin büyüklükleri ile annelerin algılanan stres düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı (p=0.062.) Araştırmaya katılan annelerin stres düzeyi ile eşlerinin çalışma durumu arasında anlamlı bir ilişki bulundu (p=0.013).
Tartışma/Sonuç: Bu çalışmada, COVID-19 pandemi döneminde farklı illerdeki işitme kayıplı çocuk sahibi annelerin algılanan stres düzeyinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Stres düzeyini etkileyen en önemli unsur eşlerin çalışma durumudur. Farklı illerde yaşayan annelerin stres düzeylerinin şehirlerin büyüklüklerinden etkilenmediği ortaya konmuştur. .Annelerin algılanan stres düzeyi ile birçok faktörün ilişkisinin incelenmesi sorunları tespit etmek için fayda sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemisi, işitme kaybı, algılanan stres düzeyi

Kaynakça

• 1. Jiao, W. Y., Wang, L. N., Liu, J., Fang, S. F., Jiao, F. Y., Pettoello-Mantovani, M., & Somekh, E. (2020). Behavioral and Emotional Disorders in Children during the COVID-19 Epidemic. The Journal of pediatrics, 221, 264–266.e1. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2020.03.013
• 2. Akoğlu, G , Karaaslan, B . (2020). COVID-19 ve İzolasyon Sürecinin Çocuklar Üzerindeki Olası Psikososyal Etkileri . İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi , 5 (2) , 99-103 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/55773/736666
• 3. Lee S. A. (2020). Coronavirus Anxiety Scale: A brief mental health screener for COVID-19 related anxiety. Death studies, 44(7), 393–401. https://doi.org/10.1080/07481187.2020.1748481
• 4. Wheaton, M. G., Abramowitz, J. S., Berman, N. C., Fabricant, L. E., & Olatunji, B. O. (2012). Psychological predictors of anxiety in response to the H1N1 (swine flu) pandemic. Cognitive Therapy and Research, 36(3), 210-218.
• 5. Wu, P., Fang, Y., Guan, Z., Fan, B., Kong, J., Yao, Z., Liu, X., Fuller, C. J., Susser, E., Lu, J., & Hoven, C. W. (2009). The psychological impact of the SARS epidemic on hospital employees in China: exposure, risk perception, and altruistic acceptance of risk. Canadian journal of psychiatry. Revue canadienne de psychiatrie, 54(5), 302–311. https://doi.org/10.1177/070674370905400504
• 6. Lai, J., Ma, S., Wang, Y., Cai, Z., Hu, J., Wei, N., Wu, J., Du, H., Chen, T., Li, R., Tan, H., Kang, L., Yao, L., Huang, M., Wang, H., Wang, G., Liu, Z., & Hu, S. (2020). Factors Associated With Mental Health Outcomes Among Health Care Workers Exposed to Coronavirus Disease 2019. JAMA network open, 3(3), e203976. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2020.3976
• 7. Gallagher, J. J., Beckman, P., & Cross, A. H. (1983). Families of handicapped children: sources of stress and its amelioration. Exceptional children, 50(1), 10–19. https://doi.org/10.1177/001440298305000102
• 8. Doğru, S , Arslan, E . (2008). ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERİN SÜREKLİ KAYGI DÜZEYİ İLE DURUMLUK KAYGI DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI . Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (19) , 543-553 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61795/924286
• 9. Miller, A. C., Gordon, R. M., Daniele, R. J., & Diller, L. (1992). Stress, appraisal, and coping in mothers of disabled and nondisabled children. Journal of pediatric psychology, 17(5), 587–605. https://doi.org/10.1093/jpepsy/17.5.587
• 10. KARAHAN, S., PARLAK, Ş. Y., DEMIRÖZ, K., KAYA, M., & KAYHAN, N. (2021). Annelerin Koronavirüs (COVID-19) Sürecinde Özel Gereksinimli Çocuklarının Problem Davranışları İle Baş Etme Deneyimleri. PUBLISHING MANAGER/Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Anı Publishing Education and Consultancy Advertisement Stationary Industry Trade Co. Ltd. in the name of Anı Yayıncılık Eğitim ve Danışmanlık Reklam Kırtasiye Sanayi Ticaret Ltd. Şti. adına Özer DAŞCAN, 79.
• 11. Henggeler, S. W., Watson, S. M., Whelan, J. P., & Malone, C. M. (1990). The adaptation of hearing parents of hearing-impaired youths. American annals of the deaf, 135(3), 211–216. https://doi.org/10.1353/aad.2012.0516
• 12. Quittner, A. L., Glueckauf, R. L., & Jackson, D. N. (1990). Chronic parenting stress: moderating versus mediating effects of social support. Journal of personality and social psychology, 59(6), 1266–1278. https://doi.org/10.1037//0022-3514.59.6.1266
• 13. Mapp, I., & Hudson, R. (1997). Stress and coping among African American and Hispanic parents of deaf children. American annals of the deaf, 142(1), 48–56. https://doi.org/10.1353/aad.2012.0217
• 14. Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior, 24(4), 385–396.
• 15. Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., & Dereboy, Ç. (2013, October). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. In New/Yeni Symposium Journal (Vol. 51, No. 3, pp. 132-140).
• 16. BALTAŞ, Z., ATAKUMAN, Y. ve DUMAN, Y. (1998) ‘‘Standardization of the Perceived Stress Scale: Perceived Stress in Turkish Middle Managers’’, Stress and Anxiety Research Society, 19th International Conference: İstanbul.
• 17. Ayas, M., Ali Al Amadi, A., Khaled, D., & Alwaa, A. M. (2020). Impact of COVID-19 on the access to hearing health care services for children with cochlear implants: a survey of parents. F1000Research, 9, 690. https://doi.org/10.12688/f1000research.24915.1
• 18. Chen, S. Q., Chen, S. D., Li, X. K., & Ren, J. (2020). Mental Health of Parents of Special Needs Children in China during the COVID-19 Pandemic. International journal of environmental research and public health, 17(24), 9519. https://doi.org/10.3390/ijerph17249519
• 19. Fişek, G. O., & Scherler, H. R. (1996). Toplumsal değişim ve eşler: Cinsiyet senaryolarının sınırlarını genişletme amaçlı bir terapi yaklaşımı. Türk Psikoloji Dergisi, 11(36), 1-11.
• 20. Ören, B , Aydın, R . (2020). Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerde Bakım Veren Yükü ve Depresyon Durumlarının İncelenmesi . Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 7 (3) , 302-309 . DOI: 10.34087/cbusbed.682392
• 21. Valentino-DeVries, J., Lu, D., & Dance, G. J. (2020). Location data says it all: Staying at home during coronavirus is a luxury. The New York Times, 3.
• 22. Gümüstekin, G , Gültekin, F . (2015). STRES KAYNAKLARININ KARİYER YÖNETİMİNE ETKİLERİ . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , (23) , . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4765/65489
• 23. Kendler, K. S., Karkowski, L. M., & Prescott, C. A. (1999). Causal relationship between stressful life events and the onset of major depression. The American journal of psychiatry, 156(6), 837–841. https://doi.org/10.1176/ajp.156.6.837
• 24. Van Bortel, T., Basnayake, A., Wurie, F., Jambai, M., Koroma, A. S., Muana, A. T., Hann, K., Eaton, J., Martin, S., & Nellums, L. B. (2016). Psychosocial effects of an Ebola outbreak at individual, community and international levels. Bulletin of the World Health Organization, 94(3), 210–214. https://doi.org/10.2471/BLT.15.158543
• 25. Liao, Q., Cowling, B. J., Lam, W. W., Ng, D. M., & Fielding, R. (2014). Anxiety, worry and cognitive risk estimate in relation to protective behaviors during the 2009 influenza A/H1N1 pandemic in Hong Kong: ten cross-sectional surveys. BMC infectious diseases, 14, 169. https://doi.org/10.1186/1471-2334-14-169
• 26. Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2020). Immediate Psychological Responses and Associated Factors during the Initial Stage of the 2019 Coronavirus Disease (COVID-19) Epidemic among the General Population in China. International journal of environmental research and public health, 17(5), 1729. https://doi.org/10.3390/ijerph17051729
• 27. Louie, A. D., Cromer, L. D., & Berry, J. O. (2017). Assessing parenting stress: Review of the use and interpretation of the parental stress scale. The Family Journal, 25(4), 359-367.
• 28. Doğan, M. (2010). İşitme Engelli Çocuğu Olan ve Olmayan Ana-Babaların Stres, Depresyon ve Sürekli Kaygı Belirtileri Yönünden Karşılaştırılması. International Journal of Early Childhood Special Education , 2 (3) , 231-246 . DOI: 10.20489/intjecse.107972
• 29. Erdoğdu, Y., Koçoğlu, F., & Sevim, C. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde anksiyete ile umutsuzluk düzeylerinin psikososyal ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23.
• 30. Van Lancker, W., & Parolin, Z. (2020). COVID-19, school closures, and child poverty: a social crisis in the making. The Lancet. Public health, 5(5), e243–e244. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30084-0
• 31. Islam, M. D., & Siddika, A. (2020). COVID-19 and Bangladesh: A study of the public perception on the measures taken by the government.
• 32. Platt, L., & Warwick, R. (2020). Are some ethnic groups more vulnerable to COVID-19 than others. Institute for fiscal studies, 1.