İl sağlık müdürlüklerinde bulaşıcı hastalıklar insan gücünün değerlendirmesi

Year 2011, Volume: 9 Issue: 2, 70 - 85, 20.09.2011

Raika Durusoy , Mestan Emek Ramazan İnci

Abstract

Özet

Amaç: Türkiye’de il sağlık müdürlüklerinin bulaşıcı hastalıklar şubelerinde görev yapan personelin ve yöneticilerinin; meslek, deneyim, personel değişimi ve hizmet içi eğitimlerini değerlendirmek. Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma kapsamında 2007 yılında Türkiye’de İl Sağlık Müdürlüklerinde bulaşıcı hastalıklar konusunda çalışan sağlık personeline (müdür yardımcıları ve bulaşıcı hastalıklar şube personeli) bir anket uygulanmıştır. Anket resmi yazı ile şubelere ulaştırılmış, şubeler tarafından doldurulan anketler değerlendirilmiştir. Seksen bir ilin 78’inden yanıt alınmıştır (yanıt oranı %96.3). Ankette bulaşıcı hastalıklar konusunda çalışan personelin sosyodemografik özellikleri, meslekleri, görev süreleri, öğrenim durumları ve aldıkları hizmet içi eğitimler sorulmuştur. Ayrıca Bulaşıcı Hastalıklar Şubesinden son iki yılda ayrılanların sayısı ve özellikleri de sorgulanmıştır. Bulgular: Sağlık Bakanlığı’nın il düzeyinde bulaşıcı hastalık kontrolünde çalışan insan gücü, yanıt alınan 78 Sağlık Müdürlüğü için 77 il sağlık müdür yardımcısı, 71 şube müdürü ve 518 şube personelinden oluşmaktadır. Müdür yardımcılarının %97.4’ü, şube müdürlerinin %80.3’ü hekimdir. Müdür yardımcılarının Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürlüğünde çalışma deneyimine bakıldığında %73.3’ünün daha önce şube müdürlüğü yapmadığı saptanmıştır, %97.3’ünün şube müdürlüğü dışındaki pozisyonlardan herhangi biri için şubede çalışmadığı saptanmıştır. Şube müdürlerinin %22.5’inin şubede çalışma deneyimi vardır. Kırk bir (%57.7) şube müdürü ve 22 (%28.6) müdür yardımcısı, bulaşıcı hastalıklar konusunda eğitici eğitimi almıştır. Bulaşıcı Hastalık Şube Müdürlüklerinde Şube Müdürü dışında çalışan personelin meslek dağılımına bakıldığında 22 (%28.2) ilde hekimler (n=44), 73 (%93.6) şubede sağlık memurları (n=207), 44 (%56.4) şubede de hemşireler (n=72) görev yapmaktadır. Hekimlerin %45.6’sı geçici görevlendirmeyle çalışırken, hekim dışı personel genelde kalıcı kadrodadır ve görev süreleri daha uzundur. Uzman hekimlerin %72.7’si, pratisyen hekimlerin de %42.9’u iki yıldan daha kısa süredir şubede çalışmaktadır. Şubelerin iki yıllık personel devir hızları ortalama %38.8±56.7’dir. Son iki yılda şubeden ayrılan 138 personelin %34.6’sı hekimdir ve önde gelen ayrılış nedenleri aile hekimi olmaktır. Şube personelinin temel eğitimleri alma oranı düşüktür.Toplam 43 ilde (%55.1), müdürlüğe gelen bildirimler, mükerrer bildirimlerin ayıklanabileceği elektronik bir ortama aktarılmaktadır. Şubede hekimin görev yaptığı illerde bu oran daha yüksektir (%80.0). Sonuç: Yönetici ve personelin devir hızı yüksektir. Sürveyans ve kontrolü etkin biçimde gerçekleştirmek için, uygun eğitim almış personeli istihdam etmek, personeli eğitmek ve eğitimli personelin kalıcılığını sağlamak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sürveyans, Bulaşıcı hastalıklar, İnsan gücü, Personel, İnsan kaynakları, Personel devir hızı

Keywords

-

İl sağlık müdürlüklerinde bulaşıcı hastalıklar insan gücünün değerlendirmesi

Abstract

Amaç: Türkiye’de il sağlık müdürlüklerinin bulaşıcı hastalıklar şubelerinde görev yapan personelin ve yöneticilerinin; meslek, deneyim, personel değişimi ve hizmet içi eğitimlerini değerlendirmek. Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma kapsamında 2007 yılında Türkiye’de İl Sağlık Müdürlüklerinde bulaşıcı hastalıklar konusunda çalışan sağlık personeline (müdür yardımcıları ve bulaşıcı hastalıklar şube personeli) bir anket uygulanmıştır. Anket resmi yazı ile şubelere ulaştırılmış, şubeler tarafından doldurulan anketler değerlendirilmiştir. Seksen bir ilin 78’inden yanıt alınmıştır (yanıt oranı %96.3). Ankette bulaşıcı hastalıklar konusunda çalışan personelin sosyodemografik özellikleri, meslekleri, görev süreleri, öğrenim durumları ve aldıkları hizmet içi eğitimler sorulmuştur. Ayrıca Bulaşıcı Hastalıklar Şubesinden son iki yılda ayrılanların sayısı ve özellikleri de sorgulanmıştır. Bulgular: Sağlık Bakanlığı’nın il düzeyinde bulaşıcı hastalık kontrolünde çalışan insan gücü, yanıt alınan 78 Sağlık Müdürlüğü için 77 il sağlık müdür yardımcısı, 71 şube müdürü ve 518 şube personelinden oluşmaktadır. Müdür yardımcılarının %97.4’ü, şube müdürlerinin %80.3’ü hekimdir. Müdür yardımcılarının Bulaşıcı Hastalıklar Şube Müdürlüğünde çalışma deneyimine bakıldığında %73.3’ünün daha önce şube müdürlüğü yapmadığı saptanmıştır, %97.3’ünün şube müdürlüğü dışındaki pozisyonlardan herhangi biri için şubede çalışmadığı saptanmıştır. Şube müdürlerinin %22.5’inin şubede çalışma deneyimi vardır. Kırk bir (%57.7) şube müdürü ve 22 (%28.6) müdür yardımcısı, bulaşıcı hastalıklar konusunda eğitici eğitimi almıştır. Bulaşıcı Hastalık Şube Müdürlüklerinde Şube Müdürü dışında çalışan personelin meslek dağılımına bakıldığında 22 (%28.2) ilde hekimler (n=44), 73 (%93.6) şubede sağlık memurları (n=207), 44 (%56.4) şubede de hemşireler (n=72) görev yapmaktadır. Hekimlerin %45.6’sı geçici görevlendirmeyle çalışırken, hekim dışı personel genelde kalıcı kadrodadır ve görev süreleri daha uzundur. Uzman hekimlerin %72.7’si, pratisyen hekimlerin de %42.9’u iki yıldan daha kısa süredir şubede çalışmaktadır. Şubelerin iki yıllık personel devir hızları ortalama %38.8±56.7’dir. Son iki yılda şubeden ayrılan 138 personelin %34.6’sı hekimdir ve önde gelen ayrılış nedenleri aile hekimi olmaktır. Şube personelinin temel eğitimleri alma oranı düşüktür. Toplam 43 ilde (%55.1), müdürlüğe gelen bildirimler, mükerrer bildirimlerin ayıklanabileceği elektronik bir ortama aktarılmaktadır. Şubede hekimin görev yaptığı illerde bu oran daha yüksektir (%80.0). Sonuç: Yönetici ve personelin devir hızı yüksektir. Sürveyans ve kontrolü etkin biçimde gerçekleştirmek için, uygun eğitim almış personeli istihdam etmek, personeli eğitmek ve eğitimli personelin kalıcılığını sağlamak gerekmektedir

Keywords

Sürveyans, Bulaşıcı hastalıklar, İnsan gücü, Personel, İnsan kaynakları, Personel devir hızı