Haşhaşın (Papaver somniferum L.) Sabit Yağ ve Alkaloit İçeriklerine Azotlu Gübre Formları ve Hümik Asit Uygulamalarının Etkisi

Year 2021, Volume: 3 Issue: 2, 103 - 107, 22.12.2021

Halil Altıntaş , Nimet Kara

Abstract

Araştırma, farklı azotlu gübre formları (amonyum sülfat, nitropower ve üre) ve bunların hümik asit ile birlikte uygulamalarının haşhaşın sabit yağ ve alkaloit içeriğine etkisini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Deneme; Isparta koşullarında “Ofis 4” haşhaş çeşidi kullanılarak tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur.
Azotlu gübre formları ve hümik asit ile birlikte uygulamalarının haşhaşın sabit yağ içeriğine etkisi istatistiksel olarak (p<0.01) önemli olmuş, kontrol (azotsuz) ve yalın hümik asit uygulamalarına göre sabit yağ içeriği daha yüksek olmuştur. Sabit yağ oranı bakımından, azot formlarının hümik asit ile birlikte uygulamalarında kendi aralarındaki farklılıkları istatistiksel olarak önemli olmamıştır. Haşhaşın sabit yağ oranı %42.72-44.41, morfin %0.588-0.789, kodein %0.090-0.152, oripavin %0.024-0.032, tebain %0.028-0.092, papaverin %0.003-0.005 ve noskapin oranı %0.022-0.096 arasında değişmiştir. Sonuç olarak; daha yüksek sabit yağ ve alkaloit içeriğinden dolayı haşhaşta hümik asit destekli her üç azotlu gübre formu da uygulanabilir ve bunlar arasında amonyum sülfat + hümik asit kombinasyonu önerilebilir.

Keywords

Haşhaş, Hümik asit, Gübre, Morfin

Thanks

Alkaloit analizlerinin yapılmasında verilen destekten dolayı Afyonkarahisar-Bolvadin Alkaloitleri Fabrikası İşletme Müdürlüğüne teşekkür ederiz.

The Effect of Nitrogen Fertilizer Forms and Humic Acid Treatments on Fixed Oil and Alkaloid Contents of Poppy (Papaver somniferum L.)

Abstract

The research was carried out to investigate the effects of different nitrogen fertilizer forms (ammonium sulfate, nitropower and urea) and their treatments with humic acid on the fixed oil and alkaloid content of poppy. Experiment was set up according to the randomized complete blocks design by using the “Ofis 4” poppy variety in Isparta conditions
Effect on fixed oil content of poppy of fertilizer forms and their treatments with humic acid were statistically (p<0.01) significant, and the oil content was higher compared to control (nitrogen-free) and alone humic acid treatments. In terms of fixed oil content, themselves differences among alone nitrogen forms and their treatments with humic acid were not statistically significant. The fixed oil content between 42.72-44.41%, the morphine 0.588-0.789%, the codeine 0.090-0.152%, the oripavine 0.024-0.032%, the thebaine 0.028-0.092%, the papaverine 0.003%-0.005%, and the noscapine content 0.022-0.096% of poppy varied. As a result; all three forms of nitrogen fertilizer with humic acid in poppy can be applied due to the higher fixed oil and alkaloid content, and among these ammonium sulfate + humic acid combination can be recommended.

Keywords

Poopy, Humic acid, Nitrogen, Morphine

References

• Amir, R.O. (2015). Tescilli Haşhaş (Papaver somniferum L.) Çeşitlerinin Tarımsal Değerlerinin Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 160s.
• Atakişi K.İ. (1999). Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Trakya Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi,148.
• Ayhan, A. E., & Yıldırım, M.U. (2021). Sonbahar ve ilkbahar ekimlerinin haşhaşın (Papaver somniferum L.) verim ve morfin içeriği üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(2), 412-420. https://www.doi.org/10.37908/mkutbd.931221.
• Aytekin, M., & Önder, M. (2006). Azot ve fosfor dozlarının haşhaşta (Papaver somniferum L.) verim ve bazı verim unsurları ile kalite üzerine etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(38), 68-75.
• Bozkurt, M. (2005). Ayrışma Dereceleri Farklı Peatlerin Hümik Asit Kapsamlarının İki Ayrı Yöntemle Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Anakara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 39s
• Çelik, C. (2003). Tabiat ananın gizemli hediyesi; hümik maddeler (II), Hasad Dergisi, 217.
• Dewick, P.M. (2002). Medicinal Natural Products. 2nd ed. England, John Wiley and Sons.
• Dingermann, T., Hiller, K., Schneider, G., & Zündorf, I. (2004). Schneider Arzneidrogen. 5. Aufl., Elsevier, München. Dittbrenner, A., Mock, H.P., Börner, A., & Lohwasser, U. (2009). Variability of alkaloid content in Papaver somniferum L. Journal of Applied Botany and Food Quality, 82, 103-107.
• Erbaş S., & Şenateş A. (2020). Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)’nde azot ve kükürt gübrelemesinin verim ve kaliteye etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24(1), 217-225. https://www.doi.org/10.19113/sdufenbed.678524.
• Erdurmuş, A. (1989). Haşhaş (Papaver somniferum L.) Hatlarında Fenolojik ve Morfolojik Karakterlerin Morfin Ve Tohum Verimiyle İlişkileri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 68s.
• Gudade, B.A., Thakur, M.R., Ulemale, R.B., Imade, S.R., & Bodhade, M.S. (2009). Nutrient uptake, soil nutrient status and quality of new sunflower varieties as ınfluenced by fertilizer levels. Journal of Soils and Crops, 19(2), 355-359. Günlü, H., & Öztürk, Ö. (2008). Bor uygulamasının bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşitlerinin verim ve kalitesi üzerine etkisi (Kalite özellikleri ve bitki bor konsantrasyonları). Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(44), 56-63.
• Gürkan, E., Öndersev, D.V., Ulusoylu, M., Göztaş, Z. & Dinçşahin, N. (2003). Bitkisel Tedavi. Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Yayın No: 19, İstanbul.
• Hassan, F., Hakim, S.A., Manaf, A., Qadir, G., & Ahmad, S. (2007). Response of sunflower (Helianthus annuus L.) to sulphur and seasonal variations. International Journal of Agriculture and Biology, 9(3), 499-503.
• Karabük, B. (2012). Haşhaş (Papaver somniferum L.) Genotiplerinde Ekim Sıklığı İle Azotlu Gübrelemenin Tarımsal Ve Kalite Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 120s.
• Kara, N. (2017). The effects of autumn and spring sowing on yield, oil and morphine contents in the Turkish poppy (Papaver somniferum L.) cultivars. Turkish Journal of Field Crops, 22(1), 39-46. https://www.doi.org/10.17557/tjfc.301829.
• Kara, N., & Baydar, H. (2021). The influence of sowing and planting seedlings at different dates in autumn on the yield and quality of the opium poppy (Papaver somniferum L.). Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants, 21, 1-6. https://www.doi.org/10.1016/j.jarmap.2020.100290.
• Koç H., Ülker, R., Güneş, A., Gümüşçü, G., Ercan, B., Topal, İ., Kara, İ., Özdemir, F., Keleş, R., & Bayrak, H. (2012). Bazı Yerel Haşhaş Genotiplerinin Tohum ve Kapsül Verimi Açısından Değerlendirilmesi. I. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 255-259.
• Lošák, T., & Richter, R. (2004). Split nitrogen doses and their efficiency in poppy (Papaver somniferum L.) nutrition. Plant Soil Environments., 50(11), 484–488.
• Mirzashahi, K., Pishdarfaradaneh, M., & Nourgholıpour, F. (2010). Effects different rates of nitrogen and sulphur application on canola yield in north of Khuzestan. Journal of Research in Agricultural Science, 6(2), 107-112.
• Özkan, A. (2008). Hümik Asit İçeren Toprak Düzenleyicilerinin Hümik Asit Kapsamlarının Uygun Yöntemlerle Belirlenmesi. Yüksek Lisan Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 40s.
• Poonia, K.L. (2000). Effect of planting geometry, nitrogen and sulfur on growth and yield of sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of EcoPhysiology, 3, 59-71.
• Prajapati, S., Bajpai, S., Singh, D., Luthra, R., Gupta, M.M., & Kumar S. (2002). Alkaloid profiles of the Indian land races of the opium poppy Papaver somniferum L. Genetic Research Crop Evoluation, 49, 183-188.
• Psenak, M. (1998). Biosynthesis of Morphinone Alkaloids. Poppy. The Genus Papaver. Medicinal and Aromatic Plants-Industrial Profiles. Budapeşt. Hungary.
• Özgen, Y., Arslan, N., & Bayraktar, N. (2017). Türkiye açısından önemli bitki haşhaşın önemi ve tarımı. Ziraat Mühendisliği, 364, 4-8.
• Tanker, M., & Tanker, N. (1990). Farmakognozi, Cilt.1. Ankara Ünv., Eczacılık Fakültesi Yayınları No: 65, Cilt 2, 546s. Ankara.
• Savaşlı, E., Çekiç, C., Önder, O., Dayıoğlu, R., Camcı, H., Koşar, F.Ç., Balcı, A., & Kalaycı M. (2011). Azotlu Gübrelemenin Haşhaş Tohum, Kapsül ve Morfin Oranları Üzerine Etkisi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 27-30 Nisan 2011, Eskişehir.
• Sönmez, Y.M., & Türkaslan, M. (2015). Leonarditlerden tıp ve kozmetikte kullanılabilecek saflıkta etil fülvik ester üretim prosesi. Kahramanmaraş Sütçü İmama Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi Özel Sayı, 11-14.
• Sözüdoğru, S., Kütük, A.C., Yalçın, R.. & Usta, S. (1996). Hümik asidin fasulye bitkisinin gelişimi ve besin maddeleri alımı üzerine etkisi. Ankara üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1452, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 800, Ankara.
• Tok, T.T. & Gowder, S.J.T. (2019). Structural and pharmacological properties of alkaloids with special reference to thebaine type alkaloids. Biomed. Journal Science & Technology Research, 17(3), 12767-12780. https://www.doi.org/10.26717/BJSTR.2019.17.002993.
• Valizadeh, N & Arslan, N. (2013). Haşhaş ıslahı. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(2), 86-92.
• Varényiová, M. & Ducsay, L. (2016). Effect of increasing spring doses of nitrogen on yield and oil content in seeds of oilseed rape (Brassica napus L.). Acta fytotechn zootechn, 19(2), 29-34. https://www.doi.org/10.15414/afz.2016.19.02.29–34.
• Walton, G., Si, P. & Bowdwn, B. (1999). Environmental impact on canola yield and oil. Online: http://www.regional.org.au/au/gcirc/2/136.
• Yadav, R.L., Mohan, R., Singh, R. & Verma, R.K. (2009). The effect of application of nitrogen fertilizer on the growth of opium poppy in north central India. The Journal of Agricultural Science, 102(2), 361-366. https://www.doi.org/10.1017/S0021859600042684.
• Yağmur, B. & Okur, B. (2017). Potasyum ve humik asit uygulamalarının yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin gelişimine etkisi. Turkish Journal of Agricultural Research, 4(3), 210-217. Yazıcı, L., Yılmaz, G. & Gökalp, S. (2017). Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşit ve genotiplerinin alkaloid ve yağ oranlarının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmama Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (Özel Sayı), 313-317.
• Yıldırım, M.U. & Hatipoğlu, H. (2020). Farklı büyüme ortamı ve hümik asit uygulamalarının safran (Crocus sativus L.) kormlarının gelişimine etkisi. Ziraat Fakültesi Dergisi, Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, 143-151. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduzfd/issue/52563/650502.