Uşak Karaca Ahmet Sultan Türbesi’ndeki Tavus Kuşu Motifi ve Türbede Gerçekleştirilen Halk İnanışları

Year 2021, Issue: 99, 203 - 244, 06.09.2021

Türkan Acar

Abstract

Karaca Ahmet Sultan Türbesi, Uşak İli Ulubey İlçesi Karaca Ahmet Köyü’ndedir. Türbe, Gözcü Karaca Ahmet olarak da bilinen, Anadolu pirlerinden Karaca Ahmet Sultan’ın makam türbelerinden biridir. Altıgen planlı türbe, sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin giriş kapısı üzerinde bir hayat ağacının iki yanına ayna usulü simetrik olarak yerleştirilmiş iki tavus kuşu figürü işlenmiştir. Antik çağdan günümüze kadar olan süreçte, pek çok kültürde, kuş, simgesel bir figürdür. Bazen öleni öteki dünyaya taşımış, bazen ona eşlik etmiş ya da ölenin ruhu kuşa dönüşmüştür. ruhu kuşa dönüşmüştür. Kuş figürü edebiyat başta olmak üzere çeşitli sanat dallarının bezeme repertuarında sevilerek kullanılan bir motif olmuştur. Bu çalışmada Karaca Ahmet Sultan Türbesi’nde yer alan tavus kuşu motifi ele alınarak, Türk kültüründeki ve ikonografisindeki yeri değerlendirilmekte; söz konusu motifin köken ve ikonografik anlamı üzerinde durulmaktadır. Avrasya hayvan üslubunda şaman ve astrolojik sembollere dayanan insan veya hayvan figürlü sanatlar yüzyıllardan bu yana varlığını sürdüre gelmiş olup, Anadolu’nun farklı bölgelerinde karşımıza çıkmaktadır. Bu geleneğe bağlı figürlü örnekler sivil mimaride çok sayıda görülürken, dini mimaride nadiren ama anlamlı bir şekilde karşımıza çıkarlar. Türbe, ayrıca Karaca Ahmet’in şifacı kimliğine-hekimliğine ithafen çeşitli ritüellerin gerçekleştirildiği bir ziyaret merkezidir. Türbede gerçekleştirilen dedeye bağlanma uygulamalarının, taşıdığı unsurlar sebebiyle İslam öncesi Orta Asya Türk inançlarına dayandığı görülmektedir. Türbeye yapılan ziyaret ve çocuk sahibi olma konusunda beklenen yardım, bu uygulama ve inanışın atalar kültünün bir devamı olduğunu göstermektedir. Ayrıca gerçekleştirilen işlemler sırasında karşımıza çıkan el taşı, tomruk, sandukanın üzerinden alınan tülbent, dilek taşı gibi nesnelerin benzer kullanımları, İslam öncesi Türk uygulamalarında da görülmektedir. Türbede gerçekleştirilen uygulamalar sırasında okunan sure ve dualar ile kılınan namaz, geleneksel Türk dini ve İslam öncesi Türk inanışlarına dayalı uygulamalara, İslami bir karakter kazandırıldığını ve bu şekilde uygulamaların günümüze kadar devam ettirildiğini göstermektedir. Türbedeki bu liturjik objeler ve tavus kuşu motifi hem Karaca Ahmet’in görsel yadigarları hem de iyileştirici ve koruyucu özelliğe sahip güçlü araçlar olarak işlev görmektedir. Bu özellikleriyle de gerek psikosomatik gerek Batıni düzeyde, türbeyi ziyaret eden kişinin manevi gelişimine katkıda bulunuyor ve kutsalın alanıyla temas kurma arzusuna da yardımcı oluyordu.

Keywords

Uşak, Türbe, Karaca Ahmet Sultan, Tavus Kuşu, Bezeme

The Peacock Motif of the Karaca Ahmet Sultan Tomb Uşak and the People Beliefs Conducted in the Tomb

Abstract

Karaca Ahmet Sultan Tomb is in Uşak Province, Ulubey District, Karaca Ahmet Village. The tomb is one of the mausoleums of Karaca Ahmet Sultan, also known as Gözcü Karaca Ahmet. The hexagonal planned tomb is covered with an octagonal drum dome. Two peacock figures placed symmetrically on both sides of a tree of life on the entrance door of the tomb are engraved. The bird is a symbolic figure in many cultures from ancient times to the present day. Sometimes he carried the deceased to the other world, sometimes accompanied him or his soul turned into a bird. The bird figure has become a popular motif in the ornamental repertoire of various arts, especially literature. In this study, peacock motif in Karaca Ahmet Sultan Tomb is handled and its place in Turkish culture and iconography is evaluated; the origin and iconographic meaning of the motif in question are emphasized. The arts with human or animal figures, based on shaman and astrological symbols in the Eurasian animal style, have survived for centuries and appear in different regions of Anatolia. While figural examples of this tradition are seen in large numbers in civil architecture, they are rarely but meaningful in religious architecture. The tomb is also a visiting centre where various rituals are performed in honour of Karaca Ahmet’s healer identity-medicine. It is seen that the practices of attachment to the grandfather in the tomb are based on pre-Islamic Central Asian Turkish beliefs due to the elements it carries. The visit to the tomb and the expected help in having children show that this practice and belief is a continuation of the ancestral cult. In addition, similar uses of objects such as hand stones, logs, cheesecloth taken from the sarcophagus, wish stone, which we encounter during the operations performed, are also observed in Turkish practices before Islam. The prayers performed with the sūras chapter in the Qur’an and prayers read during the practices performed in the tomb show that practices based on traditional Turkish religion and pre-Islamic Turkish beliefs have gained an Islamic character and in this way the practices have been maintained until today. These liturgical objects and the peacock motif in the mausoleum function both as the visual relics of Karaca Ahmet and as powerful tools with healing and protective properties.

Keywords

Uşak, Tomb, Karaca Ahmet Sultan, Peacock Motif, Embellishment

References

• Acara Eser, Meryem. (2019). “Divriği Kale Kazısı Sırlı Seramiklerinden Kuş ve Balık Figürlü Örnekler”. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 48, 41-60.
• Acıoğlu, Yusuf. (2015). “Kubad Abad Sarayı Alçı Buluntular”. Sanat Tarihi Dergisi 23 (2), 1-11.
• Acıpayamlı, Orhan. (1974). Türkiye’de Doğumla İlgili Âdet ve İnanmaların Etnolojik Etüdü. Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Acun, Hakkı. (1999). Manisa’daki Türk Devri Yapıları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Akalın, Sami. (1993). Türk Folklorunda Kuşlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Akın, Erhan- Akın, Erdem- Ayverdi Gökhan. (2016). “Şeyh Galib Divanında Mitolojik ve Efsanevî Kuşlar”. Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9, 82- 98.
• Akpınarlı, H. Feriha. (2011). “Osmanlı Dokumalarında Kuş Motifinin İncelenmesi. Osmanlı Sanatı, Mimarisi ve Edebiyatına Bakış”, 18. CIEPO (Uluslararası Osmanlı Öncesi ve Osmanlı Çalışmaları Komisyonu) Sempozyumu, (25-30 Ağustos 2008, Zagrep), Edirne.
• Aksel, Malik. (1966). “Yazı Resminde Kuşlar”. Türk Folklor Araştırmaları 17(10), 4127-4130.
• Aladashvili, N. (1997). Gürcistan’da Mimari Bezeme (5-11. Yüzyılların Figürlü Kabartmaları). Moskova: Monuments of Ancient Art.
• Alkan, Erdoğan. (2005). Sayılar ve Hayvan Simgeleriyle Alevi Mitolojisi. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Alsan, Şenay. (2005). “Türk Mimari Süsleme Sanatlarında Mitolojik Kaynaklı Hayvan Figürleri (Orta Asya’dan Selçuklu’ya)”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Sanatı Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Alsan, Şenay-Sezaver, Ayşe. (2020). “Türk Mimari Süslemesinde Natüralist Kuşlar”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi 22(8), 153-169.
• Altın, Ahmet Ali. (2010). “Geç Antik Çağ’da İznik (Nikaia) ve Çevresinde Resim Sanatı”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ABD., Bursa.
• And, Metin. (1990). “Türk Minyatüründe Kuşlar”. Kültür ve Sanat 2(5), 11-18.
• -. (2010). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Araz, Nezihe. (1992). Anadolu Erenleri. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Arel, Ayla. (1970). “Batı Anadolu’dan Birkaç Yapının Tarihlendirilmesi ve XV. Yüzyıl Osmanlı Mimarisi Hakkında”. Anadolu Sanatı Araştırmaları 2, 82-96.
• Arık, M. Oluş. (1969). “Erken Devir Anadolu Türk Mimarisinde Türbe Biçimleri”. Anadolu (Anatolia) XI, 57-119.
• Arık, Rüçhan. (1997). “Ortaçağ Türk Arkeolojisinde Kubadabad Kazılarının Önemi”. Uluslararası Osmanlı Öncesi Türk Kültürü Kongresi, Ankara.
• (2000). Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Arık, Rüçhan-Arık, Oluş. (2007). Anadolu Toprağının Hazinesi, Çini Selçuklu ve Beylikler Çağı Çinileri. İstanbul: Kale Grubu Kültür Yayınları.
• Arık, Sibel. (2009). “Türk Dokumacılık Sanatında Nar Motifi”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 6(1), 583-593.
• Arseven, Celal Esad. (1965). Sanat Ansiklopedisi, c. II. İstanbul: Millî Eğitim Yayınları.
• (1983). Sanat Ansiklopedisi, c. V. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• -. (1998). Sanat Ansiklopedisi, c. IV. İstanbul: Millî Eğitim Yayınları.
• Artun, Erman. (2010). Türk Halk Bilimi. İstanbul: İstanbul Kitapevi.
• Aslanapa, Oktay. (1966). Antalya Müzesinde Selçuklu Çinileri. Ankara: Reşit Rahmeti Arat İçin, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları 19. Seri: 1, Sayı: A2, Ayrıbasım, s. 5-25.
• (1993). Türk Sanatı El Kitabı. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Atasoy, Nurhan-Raby, Julian. (1989). İznik Seramikleri. London: Alexandria Press.
• Avşar, Lale. (2010). “Antik Yunan Seramiklerdeki Haç ve Çarkıfelek Simgeleri ve Bunların Avrasya, Anadolu ve Mezopotamya Kültürlerindeki Muhtemel Kaynaklar”. Mukaddime 3, 115-141.
• Aydın, Ayşe. (2007). “Kahramanmaraş, Malatya ve Taşucu Amfora Müzesindeki Rölikerler”. 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara.
• Ayvazoğlu, Beşir. (1989). İslam Estetiği ve İnsan, İstanbul: Çağ Yayınları.
• Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 20(36), 477- 512.
• Büyükkol, Semih. (2020). “Türk Mitolojisindeki Nar Sembolünün Çağdaş Türk Resim Sanatına Yansımaları”. Ulakbilge 44, 109-121.
• Bulut, Mustafa. (2017). “Geometrik Sistemin Çözümlenmesi Selçuklu Örnekleri Üzerine Birkaç Girişim”. Sanat Tarihi Dergisi 26 (1), 27-44.
• Câvid, İbrahim. (2010). Aydın Vilâyet Salnâmesi - R.1307/H.1308. Ed. Murat Babuçoğlu, Cengiz Eroğlu, Abdülkadir Şahin, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Cerrahoğlu, Münir. (2012). “Mitolojilerde ve Türkiyede Derlenen Masallarda Narın Yeri”. TurkishStudies 7(1), 643-651.
• Ceylan, Ömür. (2003). “Şahkulu Bektâşî Tekkesi Şeyhi Mustafa Azbî Baba ve “Murgnâme” Kasîdesi”. Journal Of Turkish Studies 27(1), 229-249.
• (2015). Kuş Dili. İstanbul: Kapı.
• - (2011). “Tavus”. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. Erişim Tarihi: 10.11. 2020, https://islamansiklopedisi.org.tr/tavus. 40. cilt, 184-185.
• Çağlıtütüncı̇gı̇l, Ersel. (2013). “Türk Süsleme Sanatında Nar: “Form, Köken ve İkonografik Anlamı”. Türklük Bilimi Araştırmaları 33, 61-92.
• Çakmak, Şakir. (2001). Erken Dönem Osmanlı Mimarisinde Taçkapılar (1300-1500). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Çal, Halit. (2011). “Erzincan Çayırlı İlçesı̇ Mezarlarında Kuş Motifi”. Milli Folklor 23(89), 220-239.
• Çaycı, Ahmet. (2004). “Korkuteli (İstanoz) Tarihi ve Korkuteli Alaaddin Camii Üzerine Bir Araştırma”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 16, 107-128. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sutad/ issue/26280/276918
• -. (2017). İslam Mimarisinde Anlam ve Sembol. Konya: Şelâle Ofset.
• Çelı̇k, Adem. (2010). “Niğde Sungurbey Camii’nde Bulunmuş Olan “Çift Başlı Kartal Figürlü Halı” Üzerine Düşünceler”. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 9, 45-59. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunigsed/issue/2571/33116
• Çeşmeli, İbrahim (2015). “Kök Türklerde İkonografik Açıdan Kuş Figürleri”. Art- Sanat 4/2015, 67-80.
• Çetin, Yusuf, (2013). “Mardin Savurkapı (Sitti Radviye) Hamamı’nda Bulunan Figürlü Taş Plastik Süslemelerin Türk Süsleme Sanatı İkonografisi Açısından Bir Değerlendirme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Prof. Dr. Hamza Gündoğdu Armağanı 6(25), Ordu, 178-188.
• Doğan, Ş. Nermin-Yazar, Turgay. (2013). “Anadolu Selçuklu ve Beylikleri Dönemi Mimari Süslemesinde, Küre, Küre ve Koni Kesiti/Kabara, Rozet”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 19, 221-244.
• Durmuş, İlhami. (2002). “İskit Kültürü”. Türkler, c. 4, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Durukan, Aynur. (1988). Balat İlyas Bey Camii. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Eder, Şemsettin. (1992). “Tarihsel Gelişimi İçinde Kuş Figürünün Plastik Sanatlardaki Yeri”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Egger, G. (1964). Frühchrisliche und Koptische Kunst, Austellung in der Akademie der Bildenden Kunste Wien, 11 Marz bis 3. Mai. 1964; Veranstaltet vom Bundesministerium für Unterricht, Wien.
• Erbek, Mine. (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erginsoy, Ülker. (1978). İslâm Maden Sanatının Gelişimi. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• -. (1993). “Maden Sanatı”. Başlangıcından Bugüne Türk Sanatı. Ed. Mehmet Önder, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ersoy, Ayla. (1993). XV. Yüzyıl Osmanlı Ağaç İşçiliği. İstanbul: Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi.
• Ersoy, Necmettin. (2000). Semboller ve Yorumları. İstanbul: Zafer Matbaası.
• Ettinghausen, Elizabeth. (1995). “Paradisiac Symbolism in Ottoman Decoration”. IX. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi II, 103-115.
• Eyice, Semavi. (1993). “Çinili Köşk”. TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 8, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 337-341.
• Farhad, Massumeh-Bağcı, Serpil. (2009). Falnama The Book of Omens. USA: Thames&Hudson.
• Gölpınarlı, Abdülbâki. (Hazırlayan) (1958). Menakıb-ı Hacı Bektâş-ı Velî “Vilâyet- Nâme”, 1. Baskı, İstanbul, İnkılâp Kitabevi.
• Göner, Göksu. (2020). “Türk Destanlarında Kuş Figürü”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 2(4), 273-286.
• Hasol, Doğan. (2008). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul: YEM Yayınları.
• İnan, Abdülkadir. (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İpek, Gökhan. (2011). “Seçilmiş Yüksek Morfinli Haşhaş (Papaver somniferum L.) Hatlarının Bazı Bitkisel ve Tarımsal Özellikleri Üzerine Araştırmalar”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İpşiroğlu, Mazhar Şevket. (2003). Ahtamar Kilisesi. İstanbul: YKY.
• İslimyeli, Nüzhet. (1973). Sanat Terimleri Ansiklopedisi, c. I (A-L). Ankara: Ankara Sanat Yayınları.
• (1976). Sanat Terimleri Ansiklopedisi, c. II (M- Z). Ankara: Ankara Sanat Yayınları.
• Kafesoğlu, İbrahim. (1986). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Karaduman, Hüseyin. (1995). “Delice Selçuklu Köşkü Kurtarma Kazısı”, V.Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 189-220.
• Karakaya, Nuriye. (2007). Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Pisidya Tanrıları. İstanbul: Ege Yayınları.
• Karamağaralı, Beyhan. (1982). “İslam Sanatında Haşhaş ve Hint Keneviri Motifleri”. Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi 5, 463- 484.
• Kayın, Ayben ve Behzad Ismaeel, Alzafraa. (2017). “Fatımi Dönemi Figürlü Seramik Süzgeçlerden Örnekler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10(52), 535-549.
• Kerametli, Can. (1962). “Osmanlı Devri Ağaç İşleri, Tahta Oyma, Sedef, Bağ ve Fildişi”. Türk Etnografya Dergisi 4, 5-13.
• Kılıç, Sami. (2011 Yaz). “Yezidilik ve Yezidilikte Harrani İzleri”. Turkish Studies 6(3), 285-296.
• -. (2012), “Çocuk Sahibi Olmak İçin Dinsel-Sihirsel Bir Uygulama: Irk Atma Ocağı (Takmak Köyü-Elif İskeçe Örneği)”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 63, 297-310.
• Kılıç, Sami ve Altuncu, Abdullah. (2017). “Karaca Ahmet-Sultan Türbesi’nde Çocuk Sahibi Olmak İçin Gerçekleştirilen Halk Hekimliği Uygulamaları”. IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu (26-28 Nisan 2017), Niğde.
• Sempozyumu (26-29 Mayıs 2010), Ankara.
• Noyan, Bedri. (1982). “Karaca Ahmet Sultan”. Türk Folkloru 33, 12-15.
• Oktik, Nurgün-Fethi Nas, “Ulus-Devlet ve Topluluklar: Midyat Örneği”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15, 121-142.
• Oral, M. Zeki (1954). Hazret-i Mevlana Dergâhındaki Şaheserlerden Nişantaşı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Ögel, Bahaeddin. (1993). Türk Mitolojisi I. Ankara: TTK Yayınları.
• Ögel, Semra. (1958). “Bir Selçuklu Portalleri Grubu ve Karaman’daki Hatuniye Medresesi Portali”. AÜ İlâhiyat Fakültesi Yıllık Araştırmalar Dergisi II, 115- 119.
• (1966). Anadolu Selçukluları’nın Taş Tezyinatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• -. (1994). Anadolu’nun Selçuklu Çehresi. İstanbul: Akbank Yayınları Kültür ve Sanat Kitapları.
• Öner, Esra. (2018). “Gevheri Divanı’nda ‘Kuşlar’ ”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 1(5), 554-575.
• Öney, Gönül. (1968a). “Anadolu Selçuklu Sanatında Hayat Ağacı Motifi”. Belleten XXXII(125), Ankara: TTK, 25-36.
• (1968b). “Artuklu Devrinden Bir Hayat Ağacı Kabartması Hakkında”. Vakıflar Dergisi 7, 117-120.
• -. (1969). “Anadolu’da Selçuk Geleneğinde Kuşlu, Çift Başlı Kartallı, Şahinli ve Arslanlı Mezar Taşları”. Vakıflar Dergisi 8, 283-291.
• -. (1971). “Bizans Figürlerinde Anadolu Selçuk Etkisi”. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, III’den ayrı basım, Ankara: Güven Matbaası.
• (1972). “Anadolu Selçuklu Mimarisinde Avcı Kuşlar, Tek ve Çift Başlı Kartal”.
• Malazgirt Armağanı, Ankara, 139-172.
• -. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• -. (2016). “Büyük Selçuklu Seramik Sanatında Resim Programı ve Gelişen Figür Üslubu”. Sanat Tarihi Dergisi 2004 13(1), 61-82. Retrieved from https:// dergipark.org.tr/tr/pub/std/issue/16516/172443
• Önkal, Hakkı. (1992). Anadolu Selçuklu Türbeleri. Ankara: TTK Yayınları.
• Öz, Tahsin. (1951). Türk Kumaş ve Kadifeleri. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sanatı Tarihi I, İstanbul: Tiglat Yayınları.
• Resmi Gazete: “Yeniden bir vilâyet ve dört kaza kurulması hakkında Kanun, (Kanun No:6129; Kabul tarihi:9/7/1953)”, Erişim tarihi: 18.10.2020 https://www. resmigazete.gov.tr/arsiv/8458.pdf.
• Roux, Jean Paul. (1994), Türklerin ve Moğolların Eski Dini. Çev. Aykut Kazancıgil, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Santella, Thomas M. (2007). Opium, Drugs The Straight Facts. Ed. David J. Triggle, , USA: Chelsea House Pub., pp. 119.
• Saraç, Ersin ve Yayan, Gonca Hülya. (2019). “Efsaneler ve Mitlerin Ahmet Güneştekin’in Eserlerine Yansımaları”. International Social Sciences Studies Journal, 5(29), 301-311.
• Sarafian, Ara ve Köker, Osman. (2010). Ahtamar: Ortaçağ Ermeni Mimarlığının Mücevheri, İstanbul: Birzamanlar Yayıncılık ve Gomidas Enstitüsü Ortak Yayını.
• Sarre, Friedrich. (1989). Konya Köşkü. Ankara: TTK Yayınları.
• Selçuk, Ali. (2004), Tahtacılar. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Smith, Edvard Lucie. (1988). Dictionary of Art Term. London: Thames & Hudson Ltd.
• Sözen, Metin. (1970). Anadolu Medreseleri. I. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Sözen, Metin ve Tanyeli, Uğur. (2011). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sözlü, Halil ve Yelen, Resul. (2016). “Bitlis’te Anadolu’nun Erken Türk Döneminden Ahşap Bir Kapı Kanadı”. Arış Dergisi 12, 30-40.
• Şahin, Haşim (2001), “Karaca Ahmed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 24, Ankara: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi Yayınları, s. 374-375.
• Şener, Cemal (2004). “Karacaahmet Sultan Dergahı”. Uluslararası Türk Dünyası İnanç Merkezleri Kongresi Bildirileri 23-27 Eylül 2002 Mersin. Ankara: 993-1022. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. https://web.archive. org/web/20200322173614/http://isamveri.org/pdfdrg/D138879/2004/2004_ SENERC.pdf Erişim tarihi: 18.10 2020.
• Şenocak, Ebru. (2015). “Halk Anlatı ve İnanışlarında Mitolojik Bir Meyve: Nar”. International Journal Of Eurasia Social Sciences 6(20), 79-104.
• ve Çevresindeki Son Yerleşim Yerleri ve Nüfusları Üzerine”. Turkish Studies, 8(5), 841-848.
• Ural, Murat. (1997). “Ege’nin Arkaik Kenti Miletos’un Bir Gizli Hazinesi: İlyas Bey Camisi”. Art Dekor 57, İstanbul, 88-93.
• Uşak Kültürel Değerler Yapı Envanteri (2007). İzmir: T.C. Uşak Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Uysal, Ali Osman. (1995). “Germiyanoğulları Beyliği Dönemi Türbeleri”. IX. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi (23-27 Eylül 1991) 3, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Yayınları, s. 397-412.
• -. (2002). “Gelibolu Türbeleri”. Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu (Prof. Dr. Gönül Öney’e Armağan 10-13 Ekim 2001), İzmir.
• (2006). Germiyanoğulları Beyliğinin Mimari Eserleri. Ankara: Atatürk Kültür
• Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Uz Taşkesen, Ayşe Nermin. (2011). “Amasya II. Beyazıt Camisi Şadırvanı Duvar Resimlerinin Restorasyonu ve İkonografik Çözümlemesi”. Vakıflar Dergisi 35, 177-189.
• Ünal, Rahmi Hüseyin. (1982). Osmanlı Öncesi Anadolu-Türk Mimarisinde Taçkapılar. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• -.(1999a). “İznik Nilüfer Hatun Camii”. Erken Osmanlı Sanatı Beylikler Mirası, Madrid: Arkeoloji ve Sanat, 130-131.
• -.(1999b). “Firuz Bey Camii”. Erken Osmanlı Sanatı Beylikler Mirası, Madrid: Arkeoloji ve Sanat, 39-41.
• Vilâyetnâme (Menâkıb-ı Hacı Bektaş Veli). (1995). Yayına Haz., Esat Korkmaz, İstanbul: Ant Yayınları.
• Yalkut, Sabiha Banu. (2006). Melek Tavus’un Halkı Yezidiler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Yaman, Bahattin ve Önkol Ertunç, Çiğdem. (2019). “XIII. Yüzyıl Anadolu Taçkapıları’nda Kullanılan Madalyon ve Kabaralar”. İstem, 17(33), 127- 148.
• Yaman, Mehmet. (1984). Karaca Ahmet Sultan Hazretleri. İstanbul: Karacaahmet Sultan Dergahı Yayınları.
• Yariş, Sahure. (2019). “Tebriz’deki Bir Grup Ev ve Evlerin Süsleme Programı”. Akdeniz Sanat Dergisi 13(23 Özel Ek Sayı), 699-732.
• Yetkin, Şerare. (1991). Türk Halı Sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yıldırım, Savaş. (2013). “Tarsus Arkeoloji Müzesi’ndeki Osmanlı Dönemi Mezar Taşları”. Tarih Araştırmaları Dergisi 32(53), 303-329.
• Yıldırım, Yaşar Serkal. (2016). “Metropolis Resepsiyon Salonu Mozaikleri Üzerindeki Balık ve Kuş Figürleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi 5(4), 181-207.
• Yılmaz, Evren ve Küçükşahin, Ezel. (2017). “Fikret Otyam’ın Resimlerinde Halk Sanatının Etkisi: Yerellik ve Evrensellik Bağlamında Değerlendirme”. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Tarihi Dergisi 10(19), 160-186.
• Yılmaz, Meliha ve Canbolat, Cihan. (2019). “François Boucher’nin Eserlerinde Çin Kültürünün Etkisi”. Humanitas 7(13), 22-35.
• Yılmaz, Tercan. (1999). “Osmanlı Maden Sanatı”. Osmanlı Ansiklopedisi, c. 11, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Yurdakul, Erol. (1969). “Tokat Vilayetinin Gümüştop (Dazya) Köyündeki XIV ncü Yüzyıla Ait Eski Eserler”. Vakıflar Dergisi VIII, Ankara, 243-262.
• Yurtsal, Tuğçe. (2009). “Aydın ve Denizli Camilerinde Duvar Resimleri”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yücel, Erdem. (1977). “Osmanlı Ağaç İşçiliği”. Kültür ve Sanat 5, 58-71.