Türk Dış Politikasında Yeni Tarz-ı Siyaset: Ortadoğu’da Çok Boyutlu Politikadan Asabiye Politikasına

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 57 - 79, 01.06.2014

Bilal Yıldırım

Öz

Türk dış politikası söz konusu olduğunda Batılı devletlerin geleneksel bir biçimde
müttefik olarak kabul edildikleri görülmektedir. Dahası, bu ilişkinin sosyal
ontolojisi ve dolayısıyla tarihselliği göz ardı edilmektedir. Yüzünü Batı’ya dönen
Türkiye, Ortadoğu’yu ise görmezden gelmiştir. Zamanla bu tutumunu gevşeterek
çok boyutlu bir dış politika yönelimi kazanan Türk dış politikası, kritik dönemlerde
başarısızlığa maruz kalmaya devam etmiştir. Batı ile ittifak ilişkisinin gereği
olan karşılığı yeterince göremeyen Türkiye, ortak bir medeniyet geçmişine
sahip olduğu Ortadoğu ülkeleriyle arasındaki ortak kimlik birikiminden de istifade
edemeyerek uluslararası arenada çıkarlarını savunmak konusunda ihtiyaç
duyduğu destekten mahrum kalabilmiştir. Arap Uyanışı ile ortaya çıkan demokrasi
talebi, ortak medeniyet geçmişiyle birlikte düşünüldüğünde, Türkiye’ye bölge
ülkeleriyle yeni bir asabiye geliştirme imkanı sunmaktadır. Türkiye ve bölge
ülkelerinde demokrasinin geliştirilmesi, her ne kadar Batı’daki bazı kesimlerin
çıkarları aleyhine sonuçlar doğurabilirse de, açık bir güç mücadelesinden daha
gerçekleştirilebilir bir seçenek olarak ortaya çıkmaktadır. Bu da Türkiye’ye, ortak
medeniyet geçmişine ve demokratik ilkelere dayalı bir bölgesel politika geliştirerek bölge ülkeleriyle yeni bir asabiye kurma imkanı vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, asabiye, arap uyanışı, Ortadoğu, Türk dış politikası, norm, sistemik kültür, medeniyet

Kaynakça

• Yücel Bozdağlıoğlu, Turkish Foreign Policy and Turkish Ideniiiy: A Camimizin-*ist Approach, London: Routledge 2003.
• Cenap Çakmak ve Gökhan Güneysu, “Turkish—American Relations During Obama Era: UnfulŞlled Expectations,” Turkish Studies, 2013, c. 14, sy. 2, ss. 193-211.
• Mustafa Aydın, “Kafkasya ve Orta Asya’yla İlişkiler," içinde Baskın Oran (ed.), Türk Dış Politikası, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013, ss. 463-530.
• Anoushiravan Ehteshami ve Süleyman Elik, “Turkey’s Growing Relations with Iran and Arab Middle East,” Turkish Studies, 2011, c. 12, sy. 4, ss. 643-662.
• Alexander Wendt, Sooiıciııı Theory ofliiiemationai Politics, 2. bs, New York: Cambridge University Press 2003.
• Alexander Wendt, “The Agent-Structure Problem in Intemational Relations Theory,” International Organization, 198?, c. 41, sy. 3, ss. 335-370.
• Martha Finnemore, “Legitimacy, Hypocrisy, and the Social Structure of Unipolarity,” World Politics, 2009, c. 61, sy. 1, ss. 58-85.
• Emel Parlar Dal, “The Transformation of Turkey’s Relations with the Middle East: Illusion or Awakening?,” Turkish Studies, 2012, c. 13, sy. 2, ss.
• Aylin Güney ve Nazif Mandacı, “The Meta-Geography of the Middle East and North Africa in Turkey’s New Geopolitical Imagination,” Security Dialogue, 2013, c. 44, sy. 5-6, ss. 431-448.
• Özlem Tür, “Economic Relations with the Middle East under the Akp— Trade, Business Community and Reintegration with Neighboring Zones,” Turkish Studies, 2011, c. 12, sy. 4, ss. 589-602.
• Bülent Aras, “Turkey’s Rise in the Greater Middle East: Peace-Building in the Periphery,” Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 2009, c. 11, sy. 1, ss. 29-41.
• F. Stephen Larrabee, “Turkey and the Gulf Cooperation Council,” Turkish Studies, 2011, c. 12, sy. 4, ss. 689-698.
• Murat Yeşiltaş, “The Transformation of the Geopolitical Vision in Turkish Foreign Policy,” Turkish Studies, 2013, c. 14, sy. 4, ss. 661-68?
• Andre Bank ve Roy Karadag, “The ‘Ankara Moment’: The Politics of Turkey’s Regional Power in the Middle East, 2007—11,” Third World Quarterly, 2013, c. 34, sy. 2, ss. 28?-304.
• Tı'trk Dış Politikasında Yeni Tart—t Siyaset:...
• Kemal İnat, “Türkiye’nin Orta Doğu Politikaları” Orta. Doğu’da Siyaset, Davut Dursun ve Tayyar Arı (eds), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi 2013, ss. 188-227.
• Fuat Keyman, “11 Eylül Sonrası Küresel Sistemde Dönüşüm”, BSV Bülten, 2013, sy. 80, ss. "l'-9.
• Alexander Wendt ve Michael Barnett, “Dependent State Formation and Third ”World Militarization,” Review of Inteınational Studies, 1993, c. 19, sy. 4, ss. 321-347.
• Fawaz Gorges, “Ortadoğu Uluslararası İlişkiler Çalışmaları: Tarih, Teori ve Metodoloji Üzerine Bir Haşiye,” BSV Bülten, 2013, sy. 82, ss.12-14.
• Hasan Kösebalaban, Ştrkish Foreign Policy: Isim”, Nationalism and Globalization 2011, New York: Palgrave Macmillan.
• Ali Balcı, Türkiye Dış Politikası: İlkeler; Aktörler, [Ivgnlamalar 2013, İstanbul: Etkileşim Yayınları.
• Bilal Yıldırım, “International Legitimacy in the Middle East”, Center for Knowledge and Culture Middle East Studies Analysis Serial, 2013, sy. 11.
• Sevilay Kahraman, “Turkey and the European Union in the Middle East: Reconciling or Competing with Each Other?,” Turkish Studies, 2011, c. 12, sy. 4, ss. 699-716.
• Steven A. Cook, “The USA, Turkey, and the Middle East: Continuities, Challenges, and Opportunities,” Turkish Studies, 2011, c. 12, sy. 4, ss.
• Emel Parlar Dal, “Assessing Turkey’s ‘Norrnative’ Power in the Middle East and North Africa Region: New Dynamics and Their Limitations,” Turkish Studies, 2013, c. 14, sy. 4, ss. 709-?34.
• Şaban Kardaş, “Turkey: A Regional Power Facing a Changing International System," Turkish Studies, 2013, c. 14, sy. 4, ss. 637-660.