PANDEMİ SÜRECİNDE SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ŞİDDET EĞİLİMİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 260 - 274, 30.09.2022

Zümrüt Yılar Erkek , Serap Gökçek

Öz

Amaç: Araştırma pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının şiddet eğiliminin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı kesitsel türde planlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye’nin çeşitli illerinde çalışan 400 sağlık çalışanı oluşturmuştur. Veriler çevrimiçi anket yolu ile toplanmıştır. Verilerin toplanmasında “Sosyo-demografik Bilgi Formu” ve “Şiddet Eğilim Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmada pandemi sürecinde salık çalışanlarının %24,5’inin şiddet gördüğü, şiddet uygulayan kişinin en çok hasta yakını olduğu, çoğunluğunun pandemi sürecinde şiddet uygulamadığı ve şiddete yönelik eğitim almadığı belirlenmiştir. Sağlık çalışanlarının Şiddet Eğilim Ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları 32,83±7,20 olup, %83,7’sinin şiddete eğilim düzeyinin az olduğu saptanmıştır. Pandemi sürecinde erkeklerin şiddete eğilim puan ortalamasının kadınlarınkine göre (t=-4,599; p=0,000), hemşirelerin ebelerinkine göre (F=3,194; p=0,008) ve şiddet uygulayanların şiddet uygulamayanlara göre anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur (t=2,561; p=0,011).
Sonuç: Araştırmanın sonucunda; pandemi sürecinde sağlık çalışanlarına uygulanan şiddetin devam ettiği, şiddete eğilim düzeylerinin düşük olduğu, erkeklerin, hemşirelerin ve pandemi sürecinde şiddet uygulayanların şiddete eğilimlerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının psikolojik sağlıklarını korumaya yönelik faktörlerin, iletişim becerilerinin ve empati eğilimlerinin artırılmasıyla hem kendilerinin hem de bakım verdikleri grubun şiddete yönelik eğilimlerinin azaltabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ebelik,, Pandemi,, Sağlık çalışanları, Şiddet eğilimi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

çalışmaya katılan tüm sağlık çalışanlarına teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• 1. World Medical Association (WMA) 73rd World Health Assembly, Agenda Item 3: COVİD-19 Pandemic Response (2020). Available online at: https://www.wma.net/wp-content/uploads/2020/05/WHA73-WMAstatement-on-Covid-19-pandemic-response-.pdf (accessed June 7, 2020)
• 2. Yıldırım İe, Sezgin D. Pandemide sağlık çalışanlarına şiddet. Iğdır Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Nisan 2021. https://www.researchgate.net/profile/Ilkin-Esen-Yildirim-2/publication/351245116_PANDEMIDE_SAGLIK_CALISANLARINA_SIDDET/links/608c89d3458515d315e96b3f/PANDEMIDE-SAGLIK-CALISANLARINA-SIDDET.pdf
• 3. Devi S. COVID-19 exacerbates violence against health workers. The Lancet. 2020;396(10252):658. 4. Wang W, Lu L, Kelifa M. M, Yu Y, He A, Cao N, Yang Y. Mental Health problems in Chinese healthcare workers exposed to workplace violence during the COVID-19 outbreak: A cross-sectional study using propensity score matching analysis. Risk Management and Healthcare Policy 2020;(13): 2827-2833.
• 5. Rodríguez-Bolaños R, Cartujano-Barrera F, Cartujano B, Flores YN, Cupertino AP, Gallegos-Carrillo K. The urgent need to address violence against health workers during the COVID-19 pandemic. Med Care. 2020;58.5.
• 6. Sevimli AD. Lohusaların koronavirüs (COVID-19) korkusu ve doğum sonu destek gereksinimlerinin belirlenmesi [Master’s Thesis]. İstinye Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2021.
• 7. Martins RS, Bhatti OA, Mian AI. Violence against health care workers in Pakistan during the COVID-19 pandemic. İçinde: JAMA Health Forum. American Medical Association; 2020. s. e201263-e201263.
• 8. Almiş BH, Gümüştaş F, Kütük EK. Kadına yönelik aile içi şiddetin kadın ve çocukların ruh sağlığına etkileri. Psikiyatr Güncel Yaklaşımlar-Curr Approaches Psychiatry. 2020;12(2):232-42.
• 9. Ho CS, Chee CY, Ho RC. Mental health strategies to combat the psychological impact of COVID-19 beyond paranoia and panic. Ann Acad Med Singap. 2020;49(1):1-3.
• 10. Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, vd. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The lancet. 2020;395(10227):912-20.
• 11. Aygün H, Metin S. Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin pandemi ile ilişkisi. Anatol J Emerg Med. 5(1):7-12.
• 12. İnci HÇ, Bourse Y. Sağlık iletişiminin bakış açısı ile Türkiye’de sağlık işyeri ortamında sağlık çalışanlarına yönelik şiddet. İLETİ-Ş-İM. 2013;31-52.
• 13. Satici B, Gocet-Tekin E, Deniz M, Satici SA. Adaptation of the fear of COVID-19 Scale: Its association with psychological distress and life satisfaction in Turkey. Int J Ment Health Addict. 2021;19(6):1980-8.
• 14. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. Aile içinde ve toplumsal alanda şiddet. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, Bilim Serisi, Yayın No: 113. Ankara. 1998
• 15. Karataş Z, Yavuzer Y, Gündoğdu R. Beliren yetişkinlikte saldırganlık: Kişisel ve ailesel risk faktörleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg. 2019;15(1):61-85.
• 16. Stuijfzand S, Deforges C, Sandoz V, Sajin CT, Jaques C, Elmers J, vd. Psychological impact of an epidemic/pandemic on the mental health of healthcare professionals: a rapid review. BMC Public Health. 2020;20(1):1-18.
• 17. Tosunöz İK, Öztunç G, Eskimez Z, Demirci PY. Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin belirlenmesi. Cukurova Med J. 2019;44(2):471-8.
• 18. Özpulat F. Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişki. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilim Fakültesi Derg-BÜSBİD. 2017;2(2).
• 19. Yüksel A, Engin E, Öztürk Turgut E. Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015;8(41):834-840.
• 20. Erkek ZY, Bingol TY, Altinayak SO. The effect of the coronavirus disease-19 pandemic process on midwifery and nursing students’ tendency to violence. Erciyes Med J. 2022;44(1):26-33.
• 21. Kilinç M, Uludağ A. Sağlık çalışanlarının empatik eğilim düzeyinin saldırgan davranış düzeyleri ile ilişkisi. Gaziantep Üniversitesi Sos Bilim Derg. 2017;16(3):809-25.
• 22. Özdemir A, Karasu F, Hakan A. Gaziantep 112 acil sağlık hizmetleri çalışanlarının maruz kaldıkları şiddetin değerlendirilmesi. Hastane Öncesi Dergisi. 2018; 3(1):31-42.
• 23. Akbaş M, Boz A, Dursun A, Çetin S, Kılıçaslan A. 112 çalışanlarının şiddete maruz kalma durumları ve şiddete yönelik tutum ve davranışları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşire Fakültesi Elektron Derg. 2016;9(3):93-100.
• 24. Dursun S. İşyeri şiddetinin çalışanların tükenmişlik düzeyi üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. Çalış İlişkileri Derg. 2012;3(1):105-15.
• 25. Kitaneh M, Hamdan M. Workplace violence against physicians and nurses in Palestinian public hospitals: a cross-sectional study. BMC Health Serv Res. 2012;12(1):1-9.
• 26. Gunaydin N, Kutlu Y. Experience of workplace violence among nurses in health-care settings/Saglik kurumlarinda calisan hemsireler arasinda is yeri siddeti deneyimi. J Psychiatr Nurs. 2012;3(1):1-6.
• 27. Uludağ A, Zengin N. Sağlıkta şiddete hasta şikayetlerinde yer alan olumsuz ifadeler açısından bir bakış: Konya örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;16(3):71-86.
• 28. Hunter B. The importance of reciprocity in relationships between community-based midwives and mothers. Midwifery. 2006;22(4):308-22.
• 29. Williams B, Brown T, McKenna L, Beovich B, Etherington J. Attachment and empathy in Australian undergraduate paramedic, nursing and occupational therapy students: A cross-sectional study. Collegian. 2017;24(6):603-9.
• 30. Petrucci C, La Cerra C, Aloisio F, Montanari P, Lancia L. Empathy in health professional students: A comparative cross-sectional study. Nurse Educ Today. 2016;41:1-5.
• 31. Yigitbaş Ç, Bulut A, Günseli S. Algılanan sosyal destek ile empatik eğilim ve empatik beceri arasındaki ilişki. Euras J Fam Med. 2019;8(4):155-64. doi:10.33880/ejfm.2019080403
• 32. Yüksekol ÖD, Orhan İ, Yıldız E, Yılmaz AN. Ebelik bölümü öğrencilerinin merhamet düzeylerinin belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Mesl Üksek Okulu Derg. 2020;8(3):566-77. doi: 10.33715/inonusaglik.742271