2000 SONRASI TÜRK SİNEMASINDA DEĞİŞEN KADIN İMGELERİ: “MAVİ DALGA” FİLMİNDE ÖZNE OLARAK KADIN ve “İKİMİZİN YERİNE” FİLMİNDE ANLATININ GİZEMİ OLARAK KADIN

Year 2018, Volume: 8 Issue: 3, 518 - 525, 01.07.2018

Gül Yaşartürk

Abstract

Türk Sineması’nda 2000’li yıllardan itibaren, kadın karakterlerin yaş, sınıfsal aidiyet, meslek ve
yaşam tarzı bağlamında öncesindeki dönemlere kıyasla daha farklılaştığı bir döneme girilmiştir.
Mavi Dalga (Zeynep Dadak, Merve Kayan 2013) ve İkimizin Yerine (Umur Turagay 2016) filmleri de
bu çerçevede yer alan örneklerden ikisidir. Söz konusu iki filmde de, kadın karakterler öğretmenlerine
aşık olurlar. Mavi Dalga ve İkimizin Yerine filmlerinin kadın karakterlerini söz konusu duygusal
ilişki çerçevesinde ele alma şekli, toplumsal cinsiyet politikası bağlamında önem arz etmektedir. Mavi
Dalga, anlatısının merkezine kadınların dayanışmasını ve arkadaşlığını, İkinci Dalga Feminist
Hareket’te tanımlandığı şekliyle kız kardeşlik temasını koymaktadır. Kız kardeşlik temasına yapılan
vurgu baş karakter Deniz’in, öğretmenine olan ilgisinin ilişkiye dönüşmesinin önüne geçer ve kendi
yaşıtı erkek arkadaşıyla romantik ilişkisini de önemsiz kılar. İkimizin Yerine ise baş karakter Çiçek’in
hayatının ve dolayısıyla anlatının tüm odak noktasını, dershane öğretmenine duyduğu aşka ve
aralarındaki ilişkiye sabitler. Çiçek’i söz konusu ilişki dışında her şeyden soyutlar. Çalışma
kapsamında iki filmin karşılaştırmalı analizi yapılarak; Mavi Dalga’nın De Lauretis ve Smelik’e atıfla
kadın karakterlerini tarihsel birer özne olarak konumlayan ve böylelikle kadınların metaforlar haline
gelmesine karşı çıkan bir film, İkimizin Yerine’nin De Lauretis, Johnston ve Smelik’e atıfla kadının
kadın olarak temsil edilmediği, kadının mit olarak yer aldığı, anlatı yapısının erkek arzusu tarafından
düzenlendiği bir film olduğu ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Keywords

Türk Sineması, Kadın Karakter, Feminist Eleştiri

References

• Avcı İ. Bozkurt (2017) Yeni Türk Sineması’nın Minör Temasları: Gözetleme Kulesi SineFilozofi Dergisi 2(4), 7-24 Berktay F. (2011) Feminist Teoride Açılımlar Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde. (Der: Yıldız Ecevit ve Nadide Kalkıner) Anadolu Üniversitesi: Eskişehir Bordwell D, Thompson K. (2012) Film Sanatı (çev: Ertan Yılmaz, Emrah Suat Onat) İstanbul: De Ki Chaudhuri, S. (2007). Feminist Film Theorists: Laura Mulvey, Kaja Silverman, Teresa De Lauretis. New York: Routledge Çakmak S. (2013) Türk Sinemasında Namus ve Beden Denetimi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çiçekoğlu F. (2007) Vesikalı Şehir İstanbul: Metis De Lauretis, T. (1984). Alice Doesn’t: Feminism, Semiotics, Cinema. Bloomington: Indiana University. Direk Z (2010) Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları (der: Hülya Durudoğan, Fatoş Gökşen, Bertil Emrah Oder, Deniz Yükseker) içinde. İstanbul: Koç Üniversitesi, 35-64 Donovan J. (2014) Feminist Teori (çev: Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan) İstanbul: İletişim Elmacı T. (2011) Yeni Türk Sinemasında Kadının Temsil Sorunu Bağlamında Gitmek Filminde Değişen Kadın İmgesi Gazi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 33, 185-202 Erhat. A. (1996) Mitoloji Sözlüğü İstanbul: Remzi İnceoğlu İ. (2015) “Beyaz Perdede Kadın Anlatısı: Mavi Dalga Filminin Feminist İncelemesi” Fe Dergi 7(2), 87-94. Johnston C. (2008) “Karşı Sinema Olarak Kadınların Sineması” çev: Ertan Yılmaz Sinema İdeoloji Politika Sinemasal Yazılar 1 (der: Burak Bakır, Yörükhan Ünal, Sali Saliji) içinde Ankara: Nirengikitap 281-293 Kaplan E. A. (2000). Women and Film: Both Sides of The Camera. London & New York: Routledge. Kolker R. (2009) Film, Biçim ve Kültür. (Çev&Ed; Ertan Yılmaz), Ankara: Deki. McKee R.(2011) Öykü (çev: Nuray Yılmaz, Ertan Yılmaz, Fatih Kınalı) İstanbul: Plato Film Smelik, A. (2008). Feminist Sinema ve Film Teorisi ve Ayna Çatladı (çev: D. Koç). İstanbul: Agora.