Yenilenen Demokrasi Modelleri ve Planlama Yaklaşımları

Year 2009, Volume: 3 Issue: 5, 161 - 168, 25.07.2016

Melda Açmaz Özden

Abstract

Bilim ve teknoloji alanlarında meydana gelen gelişmeler ekonomi, sosyal yapı, kültür ve politika gibi birçok alanda “değişimlere” neden olmuş ve beraberinde yeni bir dünya düzeni, yeni kavramlar ve yeni temsil biçimleri getirmiştir. Bu gelişmelerden belki en çarpıcı olanlardan biri sürekli olarak tartışılan demokrasi modelleri ve tarihsel ve evrensel olarak gelişen insan hakları olarak nitelendirilebilir. “Değişimi” ve “etkileşimi” temel alan günümüzün küreselleşen dünyasında, her alanda ve her ölçekte meydana gelen değişimlerin yanında, planlamanın da değişimi ve dönüşümü de kaçınılmazdır. Bütün bu yenilikler planlama pratiğimizin eksikliklerini ortaya çıkarmış ve yeni dünya düzenine uyumlu yeni planlama yaklaşımlarının gündeme gelmesine neden olmuştur. Plancıların ve planlamanın farklılaşan konumunu sağlam bir zemine oturtabilmek amacıyla, öncelikle değişen ve dönüşen dünyada değişimin hangi senaryolar üzerinden kurgulandığına değinilecektir. Bu amaçla, makalenin ilk bölümünde farklı demokrasi modelleri ele alınacaktır. İkinci bölümde, küreselleşmenin yurttaş, ulus-devlet ve yerellik üzerine etkilerinden kısaca bahsedilecektir. Son bölümde ise, yeni planlama yaklaşımları değerlendirilecek ve mekan plancısının nasıl bir rol üstlenmesi gerektiği konusunda bir takım çıkarsamalar yapılacaktır.

Keywords

Demokrasi, küreselleşme, iletişimsel rasyonalite, planlama

Renewed Democracy Models and Planning Approaches

Abstract

Developments in science and technology have caused some “changes” in economy, social structure, culture and politics; in accordance with these changes, a new world order, new concepts and new representation models have emerged. One of the most striking developments can be the democracy models which are debated continuously, and human rights which have been developed in historical and universal processes. Beside the shifts which are emerging in every area and every scale in today’s global world basing on “change” and “interaction”, the change and transformation of planning seems also to be an unavoidable reality. The significant developments have revealed the gaps related to the our planning practices and caused of coming to order of new planning approaches which are consistent with new world order. In order to put the shifting positions of planners and planning to a strong base, it is firstly debated on the change upon which scenarios it is constructed in a changing and shifting world. In the first part of the paper according to the above considerations, different democracy models are debated. In the second part of the paper, it is briefly debated about the effects of globalization on citizen, nation-state and locality. In the final part, the new planning approaches are evaluated and set of assumptions are committed related to what kind of role the space planner has to undertake.

Keywords

Democracy, globalization, communicative rationality, planning

References

• Baubock, R., 1994, Transnational Citizenship: Membership and Rights in International Migration, Aldershot, Hants, England.
• Eraydın, A., 1992, Post-Fordizm ve Değişen Mekansal Öncelikler, ODTÜ, Ankara.
• Eren, V. & Kılıç, S., 2008, “Yönetim-Yurttaş İlişkileri Bağlamında Yurttaşların Yerel Yönetime Katılımı ve Niğde İli Uygulaması”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Haziran 2008, 1 (1), Haziran, s. 41-57.
• Ergin, D., 2003, “Demokrasinin Değişen Yüzü ve Yeni Planlama Yaklaşımı”, PiVOLKA, 2 (6), s. 4-9.
• Ersoy, M., 2007, Kapsamlı Planlama Kavramının Tarihsel Gelişimi, Kentsel Planlama Kuramları, İmge Kitabevi, Ankara.
• Fainstein, S. S., 2000, “New Directions in Planning Theory”, Urban Affairs Review, 35 (4), s. 451-478.
• Gedikli, B., 2007, Stratejik Mekansal Planlama: Planlamada Yeni Anlayışlar, Yöntemler ve Teknikler, Kentsel Planlama Kuramları, İmge Kitabevi, Ankara.
• Harvey, D., 1999, Postmodernliğin Durumu, Metiş Yayınları, İstanbul.
• Köroğlu, B. & Yılmaz, G., 2004, “Yeni Bir Planlama Anlayışı/Arayışı”, Planlama Dergisi, 27 (1), s. 29-35.
• Lefebvre, H., 1991, Production of Space, çev. Donald Nicholson-Smith, Blackwell, Oxford, UK ; Cambridge, USA.
• Saklı, A. R., 2007, Kapitalist Gelişim Sürecinde Fordizm ve Post-Fordizm, Ocak, Ankara, [http://www.sakli.info/Fordizm.pdf], erişim 22 Aralık, 2008.
• Sarıbay, A. Y, Kahraman, H. B. & Keyman, E. F., 1999, Katılımcı Demokrasi, Kamusal Alan ve Yerel Yönetim, Demokrasi Kitaplığı, İstanbul.
• Scholte, J. A. & Keyman, E. F., 2005, Küreselleşme ve Sivil Toplum, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, no. 10, 2005, çev: Nur Deriş Otoman, İstanbul [http://stk.bilgi.edu.tr/docs/scholte_keyman_std_10.pdf], erişim 10 Nisan, 2006.
• Tekeli, İ., 1979, Mekan Organizasyonlarına Makro Yaklaşım: Türkiye Üzerine Bir Deneme, ODTÜ, Ankara.
• _____, 1997, “Bir Demokrasi Projesi Olarak Yerel(Bölge) Planlama”, Planlama Dergisi, 97 (1), s. 11-16.
• _____, 1999, Modernite Aşılırken Siyaset, İmge Kitapevi, Ankara.
• _____, 2001, Modernite Aşılırken Kent Planlaması, İmge Kitapevi, Ankara.
• _____, 2002, Bilgi Toplumuna Geçiş: Sorunsallar, Görüşler, Yorumlar, Eleştiriler ve Tartışmalar, der. Tekeli, İ. & Özoğlu, S. Ç., TÜBA Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, Ankara.
• _____, 2002, “Türkiye Kent Planlamasının Yeniden Kurumsallaşmasını Düzenlerken Düşünmesi Gerekenler Üzerine”, Planlama Dergisi, (1), s. 4-11.
• _____, 2004, Katılımcı Demokrasi ve Sivil Toplum Kuruluşları, SDD Yayınları, Ankara.
• _____, 2004, “Tek ve Çok Kademeli Demokrasi Kuramlarının Ontolojik Kabulleri Üzerine”, Doğu Batı-Düşünce Dergisi, 28, s. 195-225.
• _____, 2007, “Bir Demokrasi Projesi Olarak Kent Planlama”, Sivil Toplum, 5(17-18), s. 7-20.
• Yılmaz, G., 2004, “Değişen Dünya İçin Yeni Bir Anlayış: Hakların Yeniden Tanımlanması ve Yeni Planlama Yaklaşımı”, PiVOLKA, 3 (11), s. 8-13.