ALBERT CAMUS’UN “DÜŞÜŞ” ADLI ESERİNİN TÜRKÇEYE ÇEVİRİLERİNİN TOURY’NİN EREK ODAKLI KURAMI VE NİDA’NIN EŞDEĞERLİĞİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 33 - 47

Merve Aras Perihan Yalçın

Abstract

Bu çalışma, Albert Camus'un “Düşüş” adlı eserinin üç farklı Türkçe çevirisini, Gideon Toury’nin erek odaklı kuramı ve Eugene Nida’nın eşdeğerlik bağlamında karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Çeviri sürecinin iletişimsel ve anlamsal boyutlarına odaklanan analiz, çevirmenlerin tercihlerini ve zorluklarını anlamak için teorik bir çerçeve sunmayı amaçlamaktadır. Erek odaklı kuram, çevirmenin eserin iletişimsel amacını gözetirken; eşdeğerlik kavramı, anlamın doğru ve eksiksiz bir biçimde aktarılmasını hedeflemektedir. Çalışma, çeviri sürecinin dilbilgisel eşdeğerlikten daha derin anlam eşdeğerliğine nasıl ulaşabileceğini ve iletişimsel etkinliği nasıl koruyabileceğini analiz etmektedir. Analiz sonuçları, çeviri sürecinin karmaşıklığını vurgulayarak, çevirmenin kültür, iletişim faktörleri ve dilin etkileşimini dikkate alması gerektiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, çeviri alanında daha ileri araştırmalara ve çeviri süreçlerinin derinlemesine anlaşılmasına yönelik önemli bir katkı sağlamaktadır. Çeviri tercihlerinin genellikle kabul edilebilir olduğu görülmüştür, ancak kültürel referanslar ve dil özelliklerinin kaybedilmeden korunması gerektiği vurgulanmıştır.

Keywords

Çeviri Analizi, Erek Odaklı Kuram, Eşdeğerlik, Camus, “Düşüş”

ANALYSING THE TRANSLATIONS OF ALBERT CAMUS'S "THE FALL" INTO TURKISH IN THE CONTEXT OF TOURY'S TARGET-ORIENTED THEORY AND THE NIDA'S EQUIVALENCE

Abstract

This study comparatively examines three different Turkish translations of Albert Camus’ “The Fall” within the framework of Gideon Toury’s target-oriented theory and Eugene Nida’s equivalence. The analysis, focusing on the communicative and semantic dimensions of the translation process, aims to provide a theoretical framework to understand translators’ choices and challenges. While target-oriented theory considers the communicative purpose of the work, the theory of equivalence aims to ensure the accurate and complete transfer of meaning. The study analyzes how the translation process can achieve deeper semantic equivalence beyond grammatical equivalence and maintain communicative effectiveness. The results of the analysis highlight the complexity of the translation process, emphasizing the need for translators to consider culture, communication factors, and the interaction of language. The study contributes significantly to further research in translation and a deeper understanding of translation processes. It is observed that translation choices are generally acceptable, but it is emphasized that cultural references and language features should be preserved without being lost.

Keywords

Translation Analysis, Target-Oriented Theory, Equivalence, Camus, “The Fall”

References

• Aksoy, B. (2001). Çeviride çevirmen seçimleri ışığında çeviri eleştirisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), Article 2.
• Baltaci, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), Article 1.
• Camus, A. (1961). Düşüş (F. Edgü, Çev.; 1. Baskı). Ataç Kitabevi.
• Camus, A. (1993). Düşüş (Y. Tura, Çev.; 1.Baskı). Varlık Yayınları. https://1000kitap.com/kitap/dusus--131816
• Camus, A. (2023). Düşüş (H. Demirhan, Çev.; 450. bs). Can Yayınları.
• Cansiz, U., & Seymen, A. (2022). Masal Çevirisi ve Eşdeğerlik; Grimm Kardeşler’in Külkedisi Masalı ile Türkçe Çevirilerinin Karşılaştırmalı İncelemesi. Maarif Mektepleri Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), Article 1. https://doi.org/10.47155/mamusbbd.1103601
• Dindar, S. (2021). İletişim ve çeviri: Kitle iletişim kuramlarına çeviri açısından bir yaklaşım. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 1012-1026. https://doi.org/10.29000/rumelide.949975
• Ece, A. (2013). Erek-Odaklı Kuram, Skopos Kuramı ve Bağıntı Kuramı Bağlamında Çeviri Eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 26(26), Article 26.
• Karavin, H. (2016). Çeviri Kuramları Bağlamında Eşdeğerlik Kavramının İzini Sürmek. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(12), Article 12.
• Konu, M. M. (2019). Çeviri edimine dilbilimsel açıdan uygulamalı bir yaklaşım. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 500-516. https://doi.org/10.29000/rumelide.649339
• Nida, E. A. (1964). Toward a Science of Translating: With Special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating. Brill Archive.
• Öztürk, G. M. (2021). Gideon Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Kuramı Kapsamında Orhan Hançerlioğlu’nun “Ali” Adlı Romanının Gürcüce Çevirisinin İncelenmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, Article 25. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032545
• Saraç, T. (2017). Büyük Fransızca-türkçe Sözlük (2.Baskı, s. 1492). Can Yayınları.
• Toury, G. (1980). In search of a theory of translation. Porter Institute for Poetics and Semiotics, Tel Aviv University.
• Toury, G. (1984). Translation, Literary Translation and Pseudotranslation. İçinde E. S. Shaffer (Ed.), Comparative Criticism (6th bs, ss. 73-85). Cambridge University Press.
• Yalçın, P. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama (1. Baskı). Grafiker Yayınları.
• Yalçın, P. (2019). Gustave Flaubert’in “Trois Contes” (Üç Hikâye) Adlı Eserinin Çeviri Stratejileri ve İşlemleri Açısından İncelenmesi. International Journal of Languages Education and Teaching
• Zeytinkaya, D. (2016). Gideon Toury’nin Erek Odaklı Kuramı Işığında Bedrettin Tuncel’in İnsandan Kaçan Başlıklı Çevirisi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 4, Article 4. https://doi.org/10.29000/rumelide.336457