ONLINE TOY STORES AS A TOOL FOR THE REPRODUCTION OF GENDERED TOYS

Year 2024, Volume: 8 Issue: 4, 567 - 589, 30.12.2024

Ümmü Arda , Rabia Kaya , Özge Ercan

Abstract

In contemporary times, a multitude of factors contribute to the perpetuation of gender stereotypes, with toys being one of the prominent elements. Toys and play serve as functional tools that prepare individuals for their future roles. Additionally, toys function as instruments that reinforce and reproduce gender stereotypes. This study examines the gendering of toys through a content analysis of toys from three toy stores operating in Turkey, which are accessible both physically and through e-commerce platforms, and feature toys for boys and girls aged 3-5 on their websites. Although these websites list a total of 15,420 toys, the sample for this study is confined to 822 toys specifically designed for boys and girls aged 3-5. The content analysis of these 822 toys was conducted based on 10 categories. The findings indicate that toys for boys exhibit a quantitative dominance across all toy stores, with an almost equal distribution in the categories of educational toys and musical toys. In the category of figurine toys, it was observed that girls' toys predominantly consist of dolls and items representing fashion and personal care, whereas boys' toys include dinosaurs, superheroes, and action figures. Regarding the color analysis, it was found that toys designed for girls are predominantly presented in softer and more “feminine” colors such as pink, purple, and pastel shades, whereas toys for boys are characterized by more “masculine” colors such as black, red, blue, and vibrant tones. In light of these findings, it is concluded that the toys which support the development of today's children, who will become tomorrow's adults, serve to reproduce and reinforce gender stereotypes and gender inequality.

Keywords

Toy, Game, Gender, Sex, Recreation

OYUNCAĞIN CİNSİYETLEŞTİRİLMESİNDE BİR YENİDEN ÜRETİM ARACI OLARAK ÇEVRİMİÇİ OYUNCAK MAĞAZALARI

Abstract

Günümüzde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına sebep olan pek çok unsur bulunmaktadır. Oyuncaklar da bu unsurlardan biridir. Oyuncaklar ve oyun, bireyi gelecekteki yaşamına hazırlayan fonksiyonel araçlardır. Aynı zamanda oyuncaklar, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını yineleyen ve yeniden üreten araçlardır. Bu çalışmada oyuncakların cinsiyetleştirilmesine yönelik Türkiye’de faaliyet gösteren hem fiziki hem de e-ticaret ile alışveriş yapılabilen, web sitesinde 3-5 yaş kız ve erkek oyuncakları bulunan 3 oyuncak mağazasının oyuncakları incelenerek yazılı ve görsel içerik analizi yapılmıştır. Web sitelerinde toplamda 15.420 oyuncak listelense de çalışmanın örneklemini 3-5 yaş arası kız ve erkek oyuncakları oluşturduğu için bu kapsamda 822 oyuncak çalışmaya dahil edilmiştir. 822 oyuncak içerik analizi ile 10 kategori temel alınarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, tüm oyuncak mağazalarında listelenen 822 oyuncakta erkek çocukları oyuncaklarının niceliksel bir üstünlüğe sahip olduğu; eğitici oyuncaklar ve müzik oyuncakları kategorilerindeki sayılarda hemen hemen eşit bir paylaşımın olduğu; figür oyuncak kategorisine bakıldığında kız çocukları oyuncaklarında bebeklerin ve moda ile kişisel bakımı temsil eden ürünlerin, erkek çocuk oyuncaklarında ise dinozor, süper kahraman ve aksiyon figürlerinin yer aldığı; oyuncakların renk analizine bakıldığında kız çocukları için tasarlanan oyuncakların çoğunlukla pembe, mor ve pastel tonlar gibi daha “dişil” renklerle sunulduğu, erkek çocukları için üretilen oyuncakların ise siyah, kırmızı, mavi ve parlak tonlar gibi daha “erkeksi” renklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu veriler ışığında yarının yetişkinleri olacak bugünün çocuklarının gelişimlerini destekleyen oyuncakların toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini yeniden ürettiği ve pekiştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Oyuncak, Oyun, Toplumsal Cinsiyet, Cinsiyet, Rekreasyon

References

• Ahl, H. (2004). The Scientific Reproduction of Gender Inequality A Discourse Analysis of Research Texts on Women's Entrepreneurship, Copenhagen: Copenhagen Business School Press.
• Akgül, D., Özer, Ö. (2021). Ebeveynler Nasıl Oyuncak Satın Alır? Cinsiyet Algısında Kişiliğin Etkisi, 25. Pazarlama Kongresi, 2 Temmuz, Ankara.
• Aksoy, P., Baran, G. (2017). Annelerin Cinsiyet Rollerine İlişkin Özellikleri ile Çocukların Oyuncak Tercihleri ve Oynadıkları Oyun Türleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 102-136.
• Alanka, D. (2024). Nitel Bir Araştırma Yöntemi Olarak İçerik Analizi: Teorik Bir Çerçeve. Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64-84.
• Arda, Ü., Kaya, R., Çakır, V. O. (2021). Serbest Zaman Etkinliği Olarak Dijital Oyunlar ve Toplumsal Cinsiyet. OPUS International Journal of Society Researches, 17(38), 5791-5818.
• Arda, Ü., Kaya R., Kızıldağ, K. E., 2024, Spor Lisesi Ders Kitabı Görsellerinde Toplumsal Cinsiyetin İzlerini Sürmek: Spor Yönetimi ve Organizasyonu, Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi, 1(3), 35-47.
• Başfırıncı, Ç., Altıntaş, M. (2018). Toplumsal cinsiyetin çocuk reklâmları aracılığıyla inşası: Türk televizyonlarındaki çocuk reklâmlarına yönelik bir içerik analizi. Istanbul Business Research, 47(2), 208-232.
• Bener, S. S.,2008, Eski Yunan ve Roma’da Oyun ve Oyuncaklar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Cavallaro, D. (2003). French Feminist Theory. London & New York: Continuum.
• Çeçen, M. A. (2015). Türkçe Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Rolleri. İçinde: Akademik Hayatının 25.Yılında Türkçe Eğitimi Alanının İlk Profesörü Murat Özbay'a Armağan, Ankara: Pegem Akademi.
• Çiftçi, M. A., Özgün, Ö. (2011). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Oyuncak Tercihlerinin ve Akran Etkileşimlerinin Ebeveyn Cinsiyet Rolleri Algısı Bağlamında İncelenmesi. Education Sciences, 6(3), 2246-2261.
• Dağ, C. N., Türkkan, E., Kaçar A., Dağ, H. (2021). Children's only profession: Playing with toys. North Clin Istanb, 20;8(4):414-420.
• Demiray, E., Dündar, S. (2016). Çocuk Kanallarında Yayınlanan Reklamlar ve Toplumsal Cinsiyet, 1. Uluslararası İletişim, Edebiyat, Müzik ve Sanat Çalışmalarında Güncel Yaklaşımlar Kongresi, 24-25 Mart, Kocaeli.
• Deniz, A. (2021). Yerli Yapım Çizgi Filmlerde Toplumsal Cinsiyet Eşit(siz)liği. OPUS International Journal of Society Researches, 18(43), 6942-6979.
• Doğanay, G., Çopur, Z. (2021). İlkokul Hayat Bilgisi Ders Kitaplarında İşlenen Aile İçi Rollerin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Açısından Değerlendirilmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 7(1), 57-73.
• Dostál, J. (2015) Traditional Toy and its Significance to a Child. Turkish Online Journal of Educational Technology. 2146-7242.
• Dökmen, Z. Y. (2015). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dönmez, C., Mirioğlu, G. (2022). Beden, Mekân ve Cinsiyet: Mağazalar, Renkler, Desenler ve Davranışlar. TÜCAUM 2022 Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 12-14 Ekim, Ankara.
• Dumanlı, D. (2013). Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Kadın İmgesinin Kullanımı; Bir İçerik Analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2).
• Durmuş, S., Sever, E., (2016). Reklam-Retorik-Mimarlık: Konut Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet Algısı. I. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu / ASOS'16 (pp.1162-1182). Elazığ, Türkiye.
• Ecevit, Y. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları, Ankara: Ceid.
• Egemen, A., Yılmaz, Ö., Akil, İ., 2004, Oyun, Oyuncak ve Çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-42.
• Erbaş, S. (2019). Küçük Zihinlere Yerleştirilen Toplumsal Cinsiyet Rolleri. Mavi Atlas, 7(1), 185-210.
• Etiler, N., Zengin, Ü. (2016). Televizyon kanallarındaki gündüz programlarında kadın sağlığı ve toplumsal cinsiyete bakışın değerlendirilmesi. Turkish Journal of Public Health, 13(2), 137-146.
• Fiske, J. (2010). Introduction to Communication Studies, Routledge, New York, ISBN13: 978–0–415–59648–0. Giddens, A. (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Güder, S., Alabay, E. (2016). 3-6 Yaş Arasındaki Çocukların Oyuncak Tercihlerinin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 91-111.
• Güder, S., Yıldız, G. (2016). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Toplumsal Cinsiyet Algılarında Ailenin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2), 424-446.
• Gündüz-Kalan, Ö. (2010). Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: ’Kinder’ Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi | Istanbul University Faculty of Communication Journal, 1(38), 75-89.
• Güven, S. (2018). Çocukların Oyun Tercihleri Üzerine Bir Çalışma. Turkish Studies, 13(27), 795-813. Hameed, N., Shukri, A. (2014). The Concept of 'Gender' According to Different Approaches. https://www.researchgate.net/publication/332289875_The_Concept_of_'Gender'_According_to_Different_Approaches Erişim Tarihi: 09.06.2024.
• Henshaw, A., Kelly, J., Gratton, C. (1992). Skipping’s for Girls: Children’s Perceptions of Gender Roles and Gender Preferences. Educational Research, 34(3), 229–235.
• Koyun, H. B. (2021). Playing With Binaries: Gender Relations in Toy Design, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Krippendorff, K. (2019). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology, SAGE Publications, UK, ISBN 9781506395661.
• Kuzu, İ. Ç. (2015). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Cinsiyet Önyargıları ile Oyuncak Seçimi ve Ebeveynlerin Buna Etkisi. Journal Of International Social Research, 8(39).
• Let Toys Be Toys (2024). https://www.lettoysbetoys.org.uk/about/ Erişim Tarihi: 15.06.2024. Oakley, A. (1972). Sex, Gender and Society. London: Maurice Temple Smith.
• Özdemir, E., Karaboğa, A. B. (2019). Ortaokul matematik ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 760-781.
• Özsoy, M., Taşdelen, E. Ş. (2016). Pepee Çizgi Dizisinde Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Üretimi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (42), 252-265.
• Sancar, S., Göç-Bilgin, M. (2021). Erkekler, Erkeklikler ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği. Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği. Ankara: CEİD Yayınları.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü. (2018). Hayat Bilgisi Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir İnceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 463-477.
• Sezici, E., Yiğit, D. (2019). Okul Öncesi Çocukların Oyuncak Tercihleri, Oyun Davranışları ve Sosyal Duygusal Uyumu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Jaren Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 5(3), 178-187.
• Subrahmanian, R. (2005). Gender equality in education: Definitions and measurements. International Journal of Educational Development, 25(4), 395-407.
• Şeren, N., Aydoğmuş, M., Ateş, S. (2022). Resimli Çocuk Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Rolleri: Okuyan Balık Elektronik Kütüphanesi Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 2399-2440.
• The Guardian (2021). Hamleys' baby steps towards gender equality https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2011/dec/13/hamleys-steps-towards-gender-equality Erişim tarihi: 11.11.2024.
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2023). Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü. https://ticaret.gov.tr/data/66506fa313b87685dc0dbce8/2023%20y%C4%B1l%C4%B1%20Tu%CC%88rkiye'de%20E-Ticaretin%20Go%CC%88ru%CC%88nu%CC%88mu%CC%88%20Raporu.pdf Erişim Tarihi: 16.06.2024.
• Uluyağcı, C., Yılmaz, A. (2007). Televizyon Reklamlarında Çocuğa İlişkin Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sunumu. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (6), 141-157.
• Ünlükaya, A. (2021). Kadın Odaklı Reklamcılıkta (Femvertısıng) Sunulan Postfeminist Söylemler: L’oreal Paris – “Thıs Is An Ad For Men” Reklam Afişlerinin Göstergebilimsel Çözümlemesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-19.
• Varlı-Gürer, S. Z., & Gürer, M. (2020). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türkiye’deki Televizyon Dizilerinde Sunulan Kadın Stereotipi. Alanya Akademik Bakış, 4(3), 631-650.
• Williams, C. L. (2006). Inside Toyland: Working, Shopping, and Social Inequality. California: University of California Press.
• Yalman, A., Güdekli, İ. A. (2018). Toplumsal Cinsiyet ve Reklamlar: Vestel Reklamlarının Göstergebilimsel Analizi. Asya Studies, 6(6), 19-30.
• Yaylı, D., Çınar, K. E. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Görsellerinde Toplumsal Cinsiyet. Electronic Turkish Studies, 9(5).
• Zor, İ., Bulut, S. (2020). Toplumsal Cinsiyet Kavramına Animasyon Filmleriyle Bakmak: Buz Devri, Shrek ve Winx Club: Kayıp Krallığın Sırrı Örnekleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 58-69.