EXAMINING THE IDEAL APPEARANCE PERCEPTIONS OF WOMEN USING SOCIAL MEDIA IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 159 - 177, 28.03.2025

Seçil Kaya

Abstract

The aim of this study is to investigate how the ideal appearance perceptions of women using social media vary according to their demographic characteristics. The study was conducted using a quantitative research method, specifically a descriptive research design of the general survey type. The population of the study consists of women who use social media and live in Giresun. The sample includes 117 volunteer participants from different educational levels, income statuses, age groups, and marital statuses who use social media and represent the population. The data collection tools used in this study were the Personal Information Form and the Appearance-Related Social Media Awareness Scale. The data was collected online through Google Forms from women living in Giresun. The analysis of the data was performed using the SPSS program, and as the data showed a normal distribution, Independent Samples t-Test and ANOVA tests were applied. According to the findings of the study, single women who use social media care more about how they appear on social media compared to married women. Additionally, as the time spent on social media increases, the importance given to appearance also increases. While income and age were not found to be significant influencing factors, a negative relationship was found between educational level and ideal appearance perception. The findings were discussed in comparison with other studies in the existing literature.

Keywords

Social Media, Ideal Appearance Perception, Gender, Women, Types of Social Media

SOSYAL MEDYA KULLANAN KADINLARIN İDEAL DIŞ GÖRÜNÜŞ ALGILARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sosyal medya kullanan kadınların ideal dış görünüş algılarının demografik değişkenlere göre nasıl farklılık gösterdiğini incelemektir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeline dayalı betimsel bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini, Giresun’da yaşayan ve aktif olarak sosyal medya kullanan kadınlar oluşturmaktadır. Örneklem, farklı eğitim düzeylerine, gelir durumlarına, yaş gruplarına ve medeni hallere sahip 117 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ve Görünümle İlişkili Sosyal Medya Bilinç Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veri toplama süreci, Giresun’da yaşayan kadınlara yönelik olarak Google Forms aracılığıyla çevrim içi ortamda gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi ve değerlendirilmesi IBM SPSS Statistics programı ile yapılmış olup, normallik testleri sonucunda verilerin normal dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, Bağımsız Gruplar t Testi ve ANOVA Testi uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre, sosyal medya kullanan bekar kadınların, evli kadınlara kıyasla sosyal medyada nasıl göründüklerine daha fazla önem verdikleri saptanmıştır. Ayrıca, sosyal medyada geçirilen sürenin artmasıyla birlikte bireylerin dış görünüşlerine verdikleri önemin de arttığı belirlenmiştir. Öte yandan, gelir durumu ve yaş değişkenlerinin anlamlı bir etkisi olmadığı görülmüştür. Ancak, eğitim seviyesi ile ideal dış görünüş algısı arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular, alan yazındaki diğer çalışmalarla karşılaştırılarak tartışılmıştır.

Keywords

Sosyal Medya, İdeal Dış Görünüş Algısı, Kadın, Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Medya Çeşitleri

Ethical Statement

KARAR NO: 2023-351 Üniversitemiz Lisansüstü Eğitim Enstitüsü öğrencisi Seçil KAYA’ nın Dr. Öğr. Üyesi Kemal ÖZCAN danışmanlığında “Sosyal Medya Kullanan Kadınların İdeal Dış Görünüş Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Giresun İli Örneği” isimli seminer projesine ilişkin ölçek çalışmasını içeren 113732 sayılı dilekçesi okunarak görüşüldü. Üniversitemiz Lisansüstü Eğitim Enstitüsü öğrencisi Seçil KAYA’ nın Dr. Öğr. Üyesi Kemal ÖZCAN danışmanlığında “Sosyal Medya Kullanan Kadınların İdeal Dış Görünüş Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Giresun İli Örneği” isimli seminer projesine ilişkin ölçek çalışmasının kabulüne oy birliği ile karar verildi.

References

• Akarsu, H. & Demirpençe, M. (2022). Ergenlerde Sosyal Görünüş Kaygısının İletişim Becerilerine Etkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi , 4 (1), 14-26 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/neueefd/issue/70889/1117743
• Akkaş, C. , Bakırtaş, H. & Çiftçi, S. (2020). ‘NARSİSTAGRAM’: Instagram Kullanımında Narsisizm . Selçuk İletişim, 13 (1), 130-157. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/josc/issue/ 52040/609111
• Aktan, E. (2018). Instagram Kullanıcılarının Kullanım Motivasyonları ve Instagram Takip Davranışlarının İncelenmesi . AJIT-e: Academic Journal of Information Technology , 9 (33) , 127-146 . DOI: 10.5824/1309 1581.2018.3.008.x
• Akyıldız Munusturlar, M. & Munusturlar, S. (2023). Ev Hanımlarında Facebook Bağımlılığı: Kullanım Amaçları ve Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi . CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi , 18 (1) , 75-94 . DOI: 10.33459/cbubesbd.1217079
• ALTUNAY, U. M. C. (2010). Gündelik Yaşam ve Sosyal Paylaşım Ağları: Twitter ya da" Pıt Pıt Net". Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (12), 31-56.
• Atıf Polat, K., & Çiftçi, S. (2021). Beden saygısının sosyal görünüş kaygısı üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkileri: Özşef-katin rolü. The Journal of International Education Science, 8(29), 31-52.
• Aydoğan, F., & Kırık, A. M. (2012). Alternatif medya olarak yeni medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (18), 58-69.
• Aydoğan, F., & Kırık, A. M. (2012). Alternatif medya olarak yeni medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (18), 58-69.
• Barak, A. (2018). Sosyal medya kullanım motivasyonları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma: Facebook, Twitter, Intagram örneği.
• Bayköse, N. & Esin, İ. (2020). Fit Olmayı Teşvik Eden Fotoğraflar ve Paylaşımlar: Beden Tatminsizliği ve Beden İmajı Arasındaki İlişkisi Üzerine Bir Derleme . Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi , 3 (2) , 420-436 . DOI: 10.38021/asbid.846638
• Bayrakcı, G. D. T. S. (2019). Sosyal Medya Ve Toplumda Değişen Estetik İşlem Yaptırma Algısı. AJIT-e, 10(39), 155.
• Bayraktutan G, Binark, M, Çomu T, Doğu B, İslamoğlu G ve Aydemir A T (2012) Sosyal Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nicel-Nitel Arayüzey İncelemesi, Selçuk İletişim Derg, 7 (3), 15-16.
• Bazancir, M. (2022). Sosyal medyada kadın bedeninin inşası: Instagram örneği (Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Bulut, S. (2020). Güzellik Ve Sağlığın Endüstrileşmesi Ve Ticarileştirici Söylemlerin Sosyal Medyada İnşası: Instagram Örneği . Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (2), 1031-1056. DOI: 10.19145/e-gifder.724110
• Cengiz, Ç. (2022). Genç erişkinlerde (19-25 yaş) sosyal medya bağımlılığının görünüş kaygısı ve beden saygısı ile ilişkisinin değerlendirilmesi.
• Çakır, H. (2020). Sosyal Medyada Bedensel Dış Görünüm Söyleminin Kadın Bedenini İnşası: Sosyolojik Bir Değerlendirme. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3 (2) , 261-272. DOI: 10.47948/efad.791652
• Çetinkaya, B. , Gülaçtı, F. & Çiftci, Z. (2019). Lise Öğrencilerinin Sosyal Görünüş Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches , 10 (17) , 904-922 . DOI: 10.26466/opus.523444
• Derin Işıkören, N. (2015). Kadın İmgesi ve Tarih Boyu Değişimi . Sanat ve Tasarım Dergisi , 0 (16), 115-131 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/sanatvetasarim/issue/20667/220473
• Eser, A. (2023). Geç ergenlerde sosyal medya kullanımı, sosyal karşılaştırma ve sosyal görünüş kaygısı arasında ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Eşiyok Sönmez, E. & Özgen, Ö. (2017). Medya Kullanımı ve Beden İmajı: Türkiye ve İngiltere Örneği . Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi , (27) , 78-95. DOI: 10.31123/akil.436747
• Geray, Haluk (2003). İletişim ve Teknoloji Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları. Ankara: Ütopya.
• Gökmen, A. (2021). Özçekimin bireylerin estetik algı ve müdahalelere yönelimi üzerine etkisinin değerlendirilmesi.
• Güvenen, G. (2017). Sosyal Medya ve Kitle İletişim Araçlarının Lise Öğrencilerinin Beden Algısı ve Sosyal Görünüş Kaygısı Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Güzel, E. (2013). Güzellik Dayatmasi Altinda Tüketim Nesnesine Dönüşen Kadin. Global Media Journal: Turkish Edition, 4(7).
• Highfield T (2015) Depicting Social Television on Instagram: Visual Social Media, Participation, and Audience Experiences of #sbseurovision, The International Communication Association Conference, San Juan, Puerto Rico.
• İsmailoğlu, G. (2023). Sosyal Görünüş Kaygısının Romantik İlişkilerdeki Yakınlık Düzeyi, Kıskançlık Durumu ve Mizojinik Tutum Üzerindeki Etkisi (Yüksek Lisans Tezi).
• Jupowicz-Ginalska, A., Jasiewicz, J., Kisilowska, M., Baran, T., & Wysocki, A. (2018). FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem–raport z badań [FOMO. Poles and the Fear of Missing Out–A Research Report]. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii UW.
• Kahraman, N. (2021). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının beğenilme arzusu ile ilişkisinin incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Karabacak, Z. İ., & Sezgin, A. A. (2016). Sosyal Medyada Ve Reklam İçeriğinde Kadın Bedeninin Alternatif Temsili: Fatkini Kampanyası. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 307-322.
• Kaytanoğlu, H. (2021). Genç yetişkinlerde sosyal onay ihtiyacı, beden memnuniyeti ve sosyal medya kullanım amaçlarının sosyal medya bağımlılığı ile ilişkisi (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Kıran, S. , Yılmaz, C. & Emre, İ. (2019). Instagram’daki Influencer’ların Takipçiler Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi , 3 (2) , 100-111 . DOI: 10.33461/uybisbbd.637155 Koçyiğit, M. (2024). Estetik çılgınlığı: Filtreli fotoğraflar ve sosyal medya etkisi. Saatolog.
• Koluaçık, İ., & Kula, N. (2023). Yeni Medya ve Kadın: Selfielerde Kadın Bedeninin Kadınlar Tarafından Sergilenişi. Medya Ve Kültür, 53.
• Köksal, Y., Özdemir, Ş. (2013). Bir iletişim aracı olarak sosyal medya’nın tutundurma karması içerisindeki yeri üzerine bir inceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 323-337.
• Kuyucu, M. (2014). Y Kuşağı Ve Facebook: Y Kuşağının Facebook Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (49) , 55-83. DOI: 10.17755/esosder.75785
• Küçük Kılıç, S. (2020). Lise Öğrencilerinde Sosyal Görünüş Kaygısı ve Fiziksel Aktiviteye Katılım Motivasyonu İlişkisi. International Journal of Active Learning, 5 (2), 69-85. DOI: 10.48067/ijal.827568
• Mavnacıoğlu, K. (2013). Kurumsal İletişimde Sosyal Medya Yönetimi: İletişim Sektöründe Sosyal Medya Yönetiminin Algılanmasına Yönelik Bir Analiz. A. Büyükaslan ve A.M. Kırık (Der.), Sosyal medya araştırmaları 1 içinde (s. 301-335). Konya: Çizgi Kitapevi.
• Nadasbaş, S. E. N. (2019). İdeal Bedene Ulaşma İllüzyonu: Saptırılmış Beden Uygulaması Ve Türkiye Hazır Giyim Sektöründe Kullanımı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6 (6) , 10-21. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/47256/595360
• Oğuzhan, N. T. (2021). Sosyal medya kullanan genç yetişkinlerde beden algısı ve özgüven arasındaki ilişki (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Öngören, B., Durdu, Z., Dongaz, Ö. İ., Bayar, B., ve Bayar, K. (2021). Görünümle İlişkili Sosyal Medya Bilinç Ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Karya Journal of Health Science, 2(2), 33-38. https://doi.org/10.52831/kjhs.901294
• Poyraz, E., & Bak, H. (2021). Sosyal Medyada Bedenin Görünümleri Üzerinden Merleau-Ponty’yi Okumak. International Journal of Social and Economic Sciences, 11(2), 121-134.
• Soydan, E., & Alpaslan, N. (2014). Medyanin Doğal Afetlerdeki İşlevi. İstanbul Journal of Social Sciences (2014) Summer, 7, 53-64.
• Şener, G. (2009). Türkiye’de Facebook kullanımı araştırması. XIV. Türkiye’de İnternet Konferansı, 12-13.
• Şimşek, A. & Koçak, A. (2022). Türkiye Spor Toto Süper Lig’de Yer Alan Futbol Kulüplerinin Twitter Kullanım Pratiklerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (49) , 315-332. DOI: 10.52642/susbed.1162316
• Tabak, M. Y., & Kahraman, S. (2022). Genç yetişkinlerde sosyal görünüş kaygının kompulsif çevrimiçi satın alma üzerindeki yordayıcı etkisi. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 22-29.
• Toprak, Y. , Kalkan, A. & Güven, A. (2022). Facebook Kullanımı ve Mental İyi Oluş Arasındaki İlişki. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4 (1) , 25-32. DOI: 10.47770/ukmead.956733
• Turhan, F. H. & Canpolat, B. (2023). Bazı Futbol Kulübü Taraftarlarının Facebook Kullanım Amaçlarının İncelenmesi . İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi , 10 (1) , 1-12 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/inubesyo/issue/78155/1307302
• Türk, G. D. & Bayrakcı, S. (2019). Sosyal Medya ve Toplumda Değişen Estetik İşlem Yaptırma Algısı . AJIT-e: Academic Journal of Information Technology , 10 (39) , 118-135 . DOI: 10.5824/ajit-e.2019.4.005
• Türkmenoğlu, H. (2014). Teknoloji İle Sanat İlişkisi Ve Bir Dijital Sanat Örneği Olarak Instagram . Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4) , - . DOI: 10.7816/ulakbilge-02-04-07
• Uğurlu, Ö. (2015). Kadının Benlik Sunumunun Güncel Bir Aracı Olarak Sosyal Ağlar Bir Tasarım Unsuru: “Kusursuzlaştırma” . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 8 (1) , 231-248 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/usaksosbil/issue/21658/232885
• VARDARLIER, P., & Zafer, C. (2019). Medya ve toplum. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 355-361.
• Yeniçıktı, N. T. (2017). Sosyal Medya, Facebook ve Twitter Motivasyonları. Literatürk Academia, Konya.
• Yorulmaz, M. & Kurutçu, Ş. (2019). Vücut Algısı Ve Sosyal Görünüş Kaygısı İlişkisinin İncelenmesi . Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi , 6 (2), 195-208 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/43544/522888