SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLARA İLİŞKİN YARGI KARARLARININ DÖNÜŞÜMÜ: TÜRKİYE’DE 2014-2024 ARASI ADLİ İSTATİSTİKLERİN ANALİZİ

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 144 - 161, 17.10.2025

Mehmet Demirbaş

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de suça sürüklenen çocuklara (SSÇ) ilişkin yargı süreçlerini son on yıllık (2014–2024) adli istatistik verileri ışığında analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çocuk adalet sistemine yönelik karar türleri, yıllara göre değişim eğilimleri ve mahkûmiyet, beraat, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) gibi farklı karar sonuçları nicel olarak incelenmiştir. Veriler, Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan resmi istatistik raporlarından derlenmiştir. Bulgular, SSÇ dosya sayılarının 2022 yılından itibaren dikkat çekici bir biçimde arttığını, HAGB uygulamasının yıllar içerisinde düzenli bir biçimde yaygınlaştığını ve mahkûmiyet oranlarının görece azaldığını göstermektedir. Özellikle 2023 ve 2024 yıllarında, SSÇ’ye dair toplam dava sayısı ve verilen karar sayılarında önemli artışlar gözlemlenmiştir. Bu eğilimler, çocuk adalet sisteminin cezalandırıcı anlayıştan uzaklaşarak daha fazla alternatif yaptırıma yöneldiğine işaret etmektedir. Ayrıca, toplam karar sayılarındaki dalgalanma hem mevzuat değişikliklerinin hem de uygulama pratiklerinin zamansal etkisine işaret etmektedir. Çalışma, mevcut politikaların etkinliğini değerlendirmek ve çocuk adaletine dair daha adil ve onarıcı bir yaklaşım geliştirmek amacıyla ampirik bir temel sunmayı hedeflemektedir.

Keywords

Suç , Suça Sürüklenen Çocuklar , Çocuk Adalet Sistemi , Mahkûmiyet Oranı , Adli Istatistik

THE TRANSFORMATION OF JUDICIAL DECISIONS CONCERNING CHILDREN IN CONFLICT WITH THE LAW: AN ANALYSIS OF TURKISH JUDICIAL STATISTICS 2014–2024

Abstract

This study aims to analyze judicial processes involving juvenile offenders (JOs) in Turkey using official judicial statistics spanning the last eleven years (2014–2024). It focuses on the distribution of verdict types over time, including conviction, acquittal, and deferred judgment (HAGB), by employing a quantitative approach. The data were obtained from the annual reports published by the Ministry of Justice. The findings reveal a significant increase in juvenile case numbers beginning in 2022, a steady rise in the use of deferred judgments, and a relative decline in conviction rates. Notably, there is a marked surge in both the total number of juvenile cases and judicial decisions in 2023 and 2024. These trends suggest a shift away from punitive approaches toward alternative sanctions within the juvenile justice system. Additionally, fluctuations in total decision counts indicate temporal impacts of legislative reforms and policy implementations. This study aims to provide an empirical foundation to assess the effectiveness of current policies and to support the development of a more restorative and equitable juvenile justice approach.

Keywords

Crime , Juvenile Offenders , Juvenile Justice System , Conviction Rate , Judicial Statistics

References

• Akçay, P. (2011). Onarıcı adalet modeli çerçevesinde uzlaştırma ve çocuk mahkemelerinde uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (9), 129-144.
• Akyüz, E. (2019). Suçlu çocukların eğitimi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 2(1), 155-164. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000264
• Aslan, Y. (2021). Suça sürüklenen çocuklarla ilgili yapılan yayınların incelenmesi. Anatolian Journal of Health Research, 2(3), 79-86. https://doi.org/10.29228/anatoljhr.53877
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Çelik, A. (2025). Gelişmişlik ve Ekonomik Durumlarına Göre Kentlerde Suç Eğilimleri ve Muhtemel Sebepleri. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 27(1), 82-94. https://doi.org/10.54627/gcd.1684873.
• Dinç, A. (2020). Türkiye’de çocuk mahkemelerinin çocuk adalet sistemindeki yeri. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi (5), 62-79.
• Goldson, B., & Muncie, J. (Eds.). (2006). Youth crime and justice. Sage.
• Hammarberg, T. (2009). Children and juvenile justice: Proposals for improvements (CommDH/IssuePaper(2009)1). Council of Europe: Commissioner for Human Rights. https://www.refworld.org/reference/themreport/coechr/2009/en/67958
• İrtiş, V. (2015). Çocuk ve genç ceza adaleti politikaları: Muğlâklaşan sınırlar, yetişkinleştirilen çocuk ve gençler. Amme İdaresi Dergisi, 48(1), 89–110.
• Kandemir, H. S. (2025). Suça Sürüklenen Çocuk Kavramı ve Uygulama Üzerine Olması. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 60-67. https://doi.org/10.15659/tjss.2025.004
• Karataş, Z., & Mavili, A. (2019). Çocuk adalet sisteminde suça sürüklenen çocuklara yönelik uygulamalarda karşılaşılan sorunlar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(45), 1013-1043. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i50781.519076
• Lipsey, M. W. (2009). The primary factors that characterize effective interventions with juvenile offenders: A meta-analytic overview. Victims & Offenders, 4(2), 124–147. https://doi.org/10.1080/15564880802612573 Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4th ed.). Jossey-Bass.
• Number Analytics. (2025, May 25). Mastering official statistics for criminology research. https://www.numberanalytics.com/blog/mastering-official-statistics-criminology-research Özalp, A. (2024). Toplumsal değişim sürecinde çocuk suçluluğu: Eğilimler ve etkiler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(1), 446–466. https://doi.org/10.15869/itobiad.1415003
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Tarhan, N. (2012, 8 Eylül). Suçlu çocuk yok, suça itilmiş çocuk var. Erişim adresi https://www.nevzattarhan.com/tarhan-suclu-cocuk-yok-suca-itilmis-cocuk-var.html
• Temiz, S. B. (2023). Çocuk ceza adaleti ilkeleri çerçevesinde 12-15 yaş arası çocukların cezai sorumluluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 244-259. https://doi.org/10.21492/inuhfd.1202557
• UNICEF. (2023). Çocuk adalet sisteminde sosyal çalışmanın rolü: Uygulamalar, sorunlar ve öneriler. UNICEF Türkiye Temsilciliği. https://www.unicef.org/turkiye/raporlar/çocuk-adalet-sisteminde-sosyal-çalışmanın-rolü
• Ünal, O. G. (2025). 7499 sayılı kanun sonrası hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarının kanun yolu denetiminde gerçekleşen değişimler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(1), 541–596. https://doi.org/10.33717/deuhfd.1633802
• Yıldırım, A. (2018). Mayınlı bir alan: Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarının denetimi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 11, 435–480. https://doi.org/10.18771/mdergi.437312
• Yılmaz, E. (2021). Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının sanık hakkında sonuç doğurmaması üzerine bir değerlendirme. Kırıkkale Hukuk Mecmuası, 1(2), 269–292.
• Yüksel, T. K. (2024). Suça sürüklenen çocuklara yönelik değerlendirme. Kırklareli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 69-110. https://doi.org/10.62124/kluhfd.1360506
• Zehr, H. (2002). The little book of restorative justice. Good Books.