Etkili Psikolojik Danışman Niteliklerinin Değerlendirilmesine İlişkin Ölçek Geliştirme Çalışması

Year 2014, Volume: 5 Issue: 42, 0 - , 14.10.2014

F. Ebru İkiz , Tarık Totan

Abstract

Etkili psikolojik danışmanın temel niteliklerinden birisi, kişisel ve bilimsel yeterliklerini başarılı
bir şekilde bütünleştirebilmesidir. Türkiye’de psikolojik danışmanların teknik bilgi ve kişilik özellikleri
açısından genel anlamda bir bütün olarak değerlendirildikleri ve etkililiklerinin ölçmesini hedefleyen
bir ölçeğe rastlanmamaktadır. Bu çalışmanın amacı genel olarak bir psikolojik danışmanın sahip olması
gereken entelektüel yeterlik, enerji, esneklik, destek, iyi niyet ve öz-farkındalık özelliklerini belirlemeye
yönelik bir ölçek geliştirmektir. 283’i kadın 111’i erkek toplam 394 psikolojik danışman, araştırmanın
katılımcılarını oluşturmaktadır. Araştırmada altı faktörlü kuramsal modelin istatistiksel olarak
doğrulanma düzeyi ikinci düzey doğrulayıcı faktör analiziyle incelendiğinde, Etkili Psikolojik Danışman
Niteliklerini Değerlendirme Ölçeğinin (EPNİDÖ) altı faktörlü yapısının doğrulandığı, maddelerin ait
oldukları faktörlerin önemli birer açıklayıcısı oldukları ve standartlaştırılmış parametre tahminlerinin
pozitif olduğu belirlenmiştir. EPNİDÖ aracılığıyla elde edilecek veriler psikolojik danışman adayları ve
alanda çalışan psikolojik danışmanların mevcut durumlarının belirlenmesine katkıda bulunulabileceği
gibi, temel gelişimsel ve eğitimsel ihtiyaç alanlarının tespit edilmesinin de ölçeğin kullanılabileceği
düşünülmektedir.

Keywords

psikolojik danışman özellikleri, psikolojik danışman eğitimi, etkili yardım eden, ölçek geliştirme

References

• Bor, R., Ebner, L. J., Gill, S. ve Brace, C. (2002). Counseling in schools. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İstatistiki araştırma desen, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Carkhuff, R. (2011). 21. Yüzyılda yardım etme sanatı (Çev.: R. Karaca ve F. E. İkiz). Ankara: Nobel Yayınevi Basım Dağıtım.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuram ve uygulamaları (Çev.: T. Ergene). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Cormier, W. H. ve Cormier, L. S. (1991). Interviewing strategies for helpers (3. Baskı). Pacific Grove, California: Brooks/Cole Publishing Company.
• Cormier, S., Nurius, P. S., ve Osborn, C. J. (2009). Interviewing and change strategies for helpers. (6. Baskı). USA: Brooks/Cole, Cengage Learning.
• Corsini, R. J. ve Wedding. D. (2012). Modern psikoterapiler. ( Çev. E. Güzelyazıcı, S. Darcan Çiftçi ve M. Türkoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Coykendall, S. J. (1993). The relationship between counselor self-efficacy and developmental level during an eleven- week supervisory relationship. Unpublished Doctoral Dissertation. Central Florida University, Orlando, Florida.
• Curry, R. J. (2007). An investigation of the relationship between counseling selfeffıcacy and counselor wellness among counselor education students. Unpublished Doctoral Dissertation. Central, Orlando, Florida.
• Daniels, J. A. ve Larson, L. M. (2001). The impact of performance feedback on counseling self-efficacy and counselor anxiety. Counselor Education and Supervision, 41, 120-130.
• Demirel, Y. (2013). Psikolojik danışma öz yetkinlik ölçeğinin hazırlanması. Yayınlanmamış IHB, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İkiz, F. E. (2011). Self perceptions about properties effecting assertiveness of trainee counselors. Social Behavior and Personality, 39(2), 199-206.
• Doğan, T., Sapmaz, F., ve Totan, T. (2011). Adaptation of the Body Image Coping Strategies Inventory to Turkish: A validity and reliability study. Anatolian Journal of Psychiatry, 12(2), 121-129.
• Egan, G. (1975). The skilled helper: A model for systematic helping and interpersonal relating. Monterey, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
• Egan, G. (1975). Psikolojik danışmaya giriş kitabına eşlik eden eğitim el kitabı. (Çev.: F. Akkoyun). Monterey, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
• Egan, G. (1994). The skilled helper (5. Baskı). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
• Friedlander, M. L., Keller, K. E., Peca-Baker, T. A. ve Olk, M. E. (1986). Effects of role conflict on counselor- trainees’self-statements, anxiety level, and performance. Journal of Counseling Psychology, 33, 73-77.
• Gençdoğan, B. ve Özpolat, A. G. (2007). Psikolojik danışma becerilerini ölçmek için Danışman Beceri Ölçeği. X.Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 17-19 Ekim, İzmir.
• George, D. ve Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step. A simple study guide and reference (10. Baskı). Boston, MA: Pearson Education, Inc.
• Gibson, R. L. ve Mitchell, M. H. (2003). Introduction to guidance and counseling. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Gladding, S. T. (2013). Psikolojik danışma. Kapsamlı bir meslek (Çev. Ed. N. Voltan Acar). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hansen, J. T. (2006). Counseling theories within a postmodernist epistemology: New roles for theories in counseling practice. Journal of Counseling ve Development, 84(3), 291-297.
• Heppner, P. P., Wampold, B. E. ve Kivlighan, D. M. (2013). Psikolojik danışmada araştırma yöntemleri (Çev. Ed. D. M. Siyez). Ankara: Mentis Yayınları.
• Ivey, A. E. ve Ivey, M. B. (2003). Intentional ınterviewing and counseling: Facilitating clint development in a multicultural society. Pacific Grove, CA: Brooks/ Cole- Thomson Learning.
• Ivey, A. E. (1988). Intentional interviewing and counseling. (2. Baskı). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
• İkiz, F. E. (2006). Danışma becerileri eğitiminin danışmanların empatik eğilim, empatik beceri ve tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• İkiz, F. E. (2009) Investigation of counselor empathy with respect to safe schools. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2057–2062.
• İkiz, F. E ve Karaca, R. (2011). Danışma becerileri eğitiminin psikolojik danışmanların empatik becerisine etkisi. e-journal of New World Sciences Academy, 6(2), 1585-1595.
• James, R. K. ve Gilliland, B. E. (2003). Theories and strategies in counseling and psychotherapy. (5. Baskı). MA: Pearson Education Inc.
• Johnson, E., Baker, S. B., Koala, M., Kiselica, M. S. ve Thompson III, E. C. (1989). Counseling self-efficacy and counseling competence in pre-practicum training. Counselor Education and Supervision, 28, 205-218.
• Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (2006). LISREL 8.80 for Windows [Computer Software]. Lincolnwood, IL: Scientific Software International.
• Karaca, R. ve İkiz, F. E. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlikte çağdaş bir anlayış- yaşam boyunca yaşamla İç içe. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaçam, Ö., Totan, T., Babür Korkmaz, Y. ve Koyuncu, M. (2012). Hendrick Cinsel Tutum Ölçeği Kısa Formunun Türkçeye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2), 138-144.
• Kline, R. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York, NY: Guilford.
• Larson, L. M. (1998). The social cognitive model of counselor training. The Counseling Psychologist, 26(2), 219-273.
• Larson, L. M. ve Daniels, J. A. (1998). Review of the counseling self-efficacy literature. The Counseling Psychologist, 26(2), 179–218.
• Lent, R. W., Hill, C. E., ve Hoffman, M. A. (2003). Development and validation of the counselor activity self-efficacy scales. Journal of Counseling Psychology, 50, 97-108.
• Murdock, N. L. (2013). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları. Olgu sunu yaklaşımıyla. (Çev. Ed. F. Akkoyun). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Ltd.
• Okun, B. F. (1997). Effective helping. Interviewing and counseling techniques. (5. Baskı). Belmont, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
• Pamukçu, B. (2011). The investigation of counseling self- efficacy levels of counselor trainees. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• PAWS (2009). PASW Statistics 18 core system user’s guide. Chicago, IL: SPSS Inc.
• Prochaska, J. O. ve Norcross, J. C. (2013). Psikoterapi sistemleri. Teoriler ötesi bir çözümleme (Çev. Ed. T. Özakkaş). İzmit: Psikoterapi Enstitüsü Yayınları.
• Raykov, T. ve Marcoulides, G. A. (2006). A first course in structural equation modeling. Mahmah: Lawrence Erlbaum.
• Sharf, R. S. (2014). Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları. Kavramlar ve örnek olaylar. (Çev. Ed. N. Voltan Acar). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sharpley, C. F. ve Ridgway, I. R. (1993). An evaluation of the effectiveness of self-efficacy as a predictor of trainee’s counseling skills performance. British Journal of Guidance and Counselling, 21, 73-81.
• Shertzer, B. ve S. C. Stone. (1980). Fundamentals of counseling. Boston: Houghton-Mifflin.
• Tang, M., Addison, K. D., LaSure-Bryant, D., Norman, R., O’Connell, W. ve Stewart-Sicking, J. A. (2004). Factors that influence self-efficacy of counseling students: An exploratory study. Counselor Education and Supervision, 44, 70–80.
• Truax, C. B. ve Carkhuff, R. (2007). Toward effective counseling and psychotherapy: Training and practice. Transaction Publishers.
• Totan, T., Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). The validity and reliability study of The Turkish Version of Toronto Empathy Scale. Eurasion Journal of Educational Research, 46, 179-198.
• Yiyit, F. (2001). Okul psikolojik danışmanlarının yetkinlik beklentilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yuen, M., Chan, R., Lau, P., Lam, M. ve Shek, D. T. L. (2004). The counseling self-estimate inventory (COSE): Does it work in Chineese counsellors? Counseling Psychology Quarterly, 17(2), 177-194.