Psikolojik Danışman Eğitiminde Mesleğe İlişkin (Profesyonel) Kişisel Eğilimi Değerlendirme: Ölçek Geliştirme Çalışması

Year 2018, Volume: 8 Issue: 49, 173 - 191, 01.04.2018

Fidan Korkut Owen , Meliha Tuzgöl Dost Aslı Bugay Sökmez

Abstract

Alanyazında, psikolojik danışman eğitiminde psikolojik danışman adaylarının sadece akademik gelişimlerinin değerlendirilmesi ve izlenmesi yerine mesleğe ilişkin kişisel eğilim olarak adlandırılan akademik olmayan özelliklerini de dikkate almak gerektiği vurgulanmaktadır. Buna paralel olarak öğrencilerde psikolojik danışma eğitimleri boyunca oluşan mesleğe ilişkin kişisel eğilimlerindeki değişimi öğrenmek için ölçek geliştirme çabaları bulunmaktadır. Bu çalışmada bu amaca uygun bir ölçme aracı geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu nedenle öncelikle ilgili alanyazına dayalı olarak ve uzman görüşüne başvurarak 60 maddelik deneme formu hazırlanmıştır. Madde ve açımlayıcı faktör analizi (AFA) için 384 (325 Kadın, 59 Erkek) psikolojik danışma ve rehberlik öğrencisinden veri toplanmıştır. Madde analizinde korelasyon katsayısı .30’un altında olan 15 madde elenince kalan 45 madde üzerinden yapılan Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri ve Barlett Küresellik Testi sonuçları AFA yapılabileceğini göstermiştir. AFA sonucunda beş madde daha elenmiş, ölçeğin 40 maddelik altı faktörlü bir yapı gösterdiği ve bu maddelerin toplam varyansın % 45.46’sını açıkladığı bulunmuştur. Doğrulayıcı faktör analizi için 236 (200 Kadın, 35 Erkek, 1 belirtilmemiş) öğrenciden veri toplanmış ve analiz sonuçları altı faktörlü yapının kabul edilir düzeyde olduğunu göstermiştir. Mesleğe İlişkin Kişisel Eğilimi Değerlendirme Ölçeği (MİKEDÖ) adı verilen ölçeğin içtutarlılık katsayısı .89, üç hafta arayla yapılan test tekrar test güvenirlik katsayısı ise .81 olarak bulunmuştur. Bu değerlendirmeler MİKEDÖ’nün psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi alan öğrenciler için kullanılabilecek psikometrik özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. Ölçekle ilgili alanyazın ışığında bazı öneriler sunulmuştur.

Keywords

Mesleğe ilişkin kişisel eğilim, Psikolojik danışman eğitimi, Mesleğe İlişkin Kişisel Eğilimi Değerlendirme Ölçeği

References

• Bandalos, D. L. ve Finney, S. J. (2010). Factor analysis: Exploratory and confirmatory. G. R. Hancock ve R. O. Mueller (Ed.), The reviewer’s guide to quantitative methods in the social sciences içinde (s. 125-155). Florence, KY: Routledge Education.
• Barrio-Minton, C. A. ve Gibson, D. M. (2012). Evaluating student learning outcomes in counselor education: Recommendations and process considerations. Counseling Outcome Research and Evaluation, 3(2), 73-91.
• Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 238-246.
• Brear, P., Dorrian, J. ve Luscri, G. (2008). Preparing our future counseling professionals: Gatekeeping and the implications for research. British Association for Counseling and Psychotherapy, 8(2), 93-101. doi:10.1080/14733140802007855
• Brown-Rice, K. ve Furr, S. (2016). Counselor educators and students with problems of professional competence: A survey and discussion. The Professional Counselor, 6(2), 134-146. doi:10.15241/kbr.6.2.134
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen ve J. S. Long (Ed.), Testing structural equation models içinde (s. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Busacca, L. A., Beebe, R. S. ve Toman, S. M. (2010). Life and work values of counselor trainees: A national survey. The Career Development Quarterly, 59(1), 2-18.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Cliff, N. (1988). The eigenvalues-greater-than-one rule and the reliability of components. Psychological Bulletin, 103(2), 276-279. doi:10.1037/0033-2909.103.2.276
• Columbus State University. (2013). Counseling student disposition rating form. 12 Ağustos 2013 tarihinde http://cfl.columbusstate.edu/resources.php adresinden erişildi.
• Corey, G. (2008). Theory and practice of counseling and psychotherapy (8. bs.). Thomson Brooks/Cole.
• Corey, G., Corey, M. S. ve Callahan, P. (1998). Issues and ethics in the helping professions (3. bs.). Pacific Grove: Brooks/Cole Publishing Company.
• Council for the Accreditation of Educator Preparation. (2016). Handbook the CAEP accreditation handbook. http://caepnet.org/~/media/CAEP%20Accreditation%20Handbook_March%202016.pdf?la=en adresinden erişildi.
• Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs. (2009). Council for accreditation of counseling and related educational programs, 2009 standards. 29 Temmuz 2013 tarihinde http://www.cacrep.org/wp-content/uploads/2013/12/2009- Standards.pdf adresinden erişildi.
• Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs. (2015). Professional dispositions. 13 Ağustsos 2016 tarihinde http://www.cacrep.org/glossary/professional-dispositions/ adresinden erişildi.
• Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs. (2016a). 2016 CACREP Standards. 13 Ağustos 2016 tarihinde http://www.cacrep.org/wp-content/uploads/2012/10/2016-CACREP-Standards.pdf adresinden erişildi.
• Council for Accreditation of Counseling and Related Educational Programs. (2016b). Section 4: Evaluation in the program. 1010Aralık 2016 tarihinde http://www.cacrep.org/section-4-evaluation-in-the-program/ adresinden erişildi
• Çiftci, N. (1991). Danışmanların ideal özellikleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demirel, Y. (2013). Psikolojik danışman öz yetkinlik ölçeğinin hazırlanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DeVilles, R. (2017). Scale development: Theory and applications (4. bs.). Los Angeles: Sage.
• Duba, J. D., Paez, S. B. ve Kindsvatter, A. (2010). Criteria of nonacademic characteristics used to evaluate and retain community counseling students. Journal of Counseling and Development, 88(2), 5-12.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçek ve ölçek geliştirme-I: Temel kavramlar ve işlemler (1. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Everitt, B. S. ve Skrondal, A. (2010). The Cambridge dictionary of statistics (4. bs.). Cambridge: Cambridge University Press.
• Garner, C. M., Freeman, B. J. ve Lee, L. (2016). Assessment of student dispositions: The development and psychometric properties of the Professional Disposition Competence Assessment (PDCA). VİSTAS Online.http://www.counseling.org/docs/default-source/vistas/article_5235f227f16116603abcacff0000bee5e7.pdf?sfvrsn=4 adresinden erişildi.
• Güngör, B. (2016). Psikolojide ölçme araçlarının geliştirilmesi ve uyarlanması kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), 104-112.
• Halinski, K. H. (2009). Predicting beginning master’s level counselor effectiveness from personal characteristics and admissions data: An exploratory study (Yayımlanmamış doktora tezi). University of North Texas, Texas.
• Hogan, T. P. (2003). Psychological testing: A practical introduction. New York. John Wiley and Sons, Inc.
• International Business Machines. (2015). IBM Support Downloading IBM SPSS Amos 23. IBM Corporation, New York, USA. http://www-01.ibm.com/support/docview.wss?uid=swg24038593 adresinden erişildi.
• İkiz, F. E. ve Totan, F. (2014). Etkili psikolojik danışman niteliklerinin değerlendirilmesine ı̇lişkin ölçek geliştirme çalışması, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5, 269-279.
• Jenning, J. ve Skovholt, T. M. (1999). The cognitive, emotional, and relational characteristics of master therapists. Journal of Counseling Psychology, 46(1), 3-11.
• Johnson, D., Shertzer, B., Linden, J. E. ve Stone, S. C. (1967). The relationship of counselor candidate characteristics and counselor effectiveness. Counselor Education and Supervision, 6, 397-304.
• Kalaycı, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kelly, V. A. (2011). Assessing individual student progress: Meeting multiple accreditation standards and professional gatekeeping responsibilities. Journal of Counselor Preparation and Supervision, 3(2), 111-122.
• Kline, T. J. B. (2005). Psychological testing: A practical approach to design and evaluation. Thousand Oaks: Sage Publications Inc.
• Kline, R. B. (2013). Exploratory and confirmatory factor analysis. Y. Petscher ve C. Schatsschneider (Ed.), Applied quantitative analysis in the social sciences içinde (s. 171-207). New York: Routledge
• Knopp, T. Y. ve Smith, R. L. (2005). A brief historical context for dispositions in teacher education. R. L. Smith, D. Skarbek ve J. R. Hurst (Ed.) The passion of teaching: Dispositions in the schools içinde (s. 1-14). Lanham, Maryland: Scarecrow Education. 10 Eylül 2012 tarihinde http://chapters.scarecrowpress.com/15/788/1578862035ch1.pdf adresinden erişildi.
• Korkut Owen, F., Tuzgöl Dost, M. ve Bugay, A. (2014). Psikolojik danışman eğitimcilerinin psikolojik danışman adaylarının mesleğe ilişkin kişisel eğilimleri hakkındaki görüşleri. International Journal of Human Sciences, 11(1), n1037-1055. doi:10.14687/ijhs.v11i1.2883
• Lyons, C. ve Calicchia, J. (2008). Admissions criteria in counselor education: Traditions and trends. Counselor Education and Supervision Spectrum, 69, 24-27.
• McAdams, C. R., III, Foster, V. A. ve Ward, T. J. (2007). Remediation and dismissal policies in counselor education: Lessons learned from a challenge in federal court. Counselor Education and Supervision, 46, 212-229
• McCaughan, A. M. ve Hill, N. R. (2015). The gatekeeping imperative in counselor education admission protocols: The criticality of personal qualities, International Journal for the Advancement Counselling, 37, 28-40. doi:10.1007/s10447-014-9223-2
• McKee, M. (2010). Personal development: A part of the counselor education experience. The Association for Counselor Education & Supervision, S P E C T R U M, 7(3), 11-14.
• Middle Tennessee State University. (2014). Master of education in professional counseling. 12 Ocak 2014 tarihinde http://www.mtsu.edu/edu_leadership/professional_counseling/docs/Handbook.4.12.13.pdf adresinden erişildi.
• Monmouth University. (2014). Department of educational leadership, school counseling, and special education. School counseling, student affairs & college counseling programs manual. 9 Nisan 2014 tarihinde http://www.monmouth.edu/uploadedFiles/Content/School_of_Education/programs/graduate/edcoun seling/COUNSELING%20PROGRAM%20HANDBOOK%202013%202014.pdf adresinden erişildi.
• Muslu Köseoğlu, S. (1994). Psikolojik danışmanların empatik becerilerinin ve kişilik özelliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• National Association of School Psychologists. (2009). Standards for training and field placement programs in school psychology. 23 Şubat 2012 tarihinde http://www.nasponline.org/standards/FinalStandards.pdf adresinden erişildi.
• National Association of School Psychologists. (2009). Standards for training and field placement programs in school psychology. 23 Şubat 2012 tarihinde http://www.nasponline.org/standards/FinalStandards.pdf adresinden erişildi.
• National Council for Accreditation of Teacher Education. (2008). Professional standards accreditation of teacher preparation institutions. 1 Nisan 2012 tarihinde http://www.ncate.org/Portals/0/documents/Standards/NCATE%20Standards%202008.pdf adresinden erişildi.
• North Carolina Central University (2014). School of education counselor education student handbook. 23 Şubat 2014 tarihinde http://www.nccu.edu/formsdocs/proxy.cfm?file_id=2453 adresinden erişildi.
• Owen, D. W. (2009). Dispositional assessment in counselor education Instrument development and initial data collection (Yayımlanmamış rapor). Morehead State University, Kentucky.
• Pope, V. ve Kline, W. B. (1999). The personal characteristics of effective counselors: What 10 experts think. Psychological Reports, 84, 1339-1344.
• Rogers, C. R. (1961). On becoming a person. New York: Houghton Mifflin.
• Scherer, R. F., Wiebe, F. A., Luther, D. C. ve Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62, 763-770.
• Smith, K. (2014). Gatekeepers for the profession. Counseling Today: A Publication of the American Counseling Association. http://ct.counseling.org/2014/02/gatekeepers-for-the-profession/ adesinden erişildi.
• Spurgeon, S., Gibbons, M. ve Cochran, J. (2012). Creating personal dispositions for a professional counseling program. Counseling and Values, 57(4), 96-108.
• Swank, J. M. (2010). Assessing the psychometric properties of the Counseling Competencies Scale (CCS): A measure of counseling skills, dispositions, and behaviors (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Central Florida, Orlando, Florida.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. bs.). New York: Allyn and Bacon
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and application. Washington, DC: American Psychological Association.
• University of Tennessee-Knoxville. (2010). School counseling - Master of science - General requirements. 12 Ocak 2014 tarihinde http://web.utk.edu/~edpsych/school_counseling/ms_requirements.html adresinden erişildi.
• University of Wisconsin-Oshkosh. (2015). Assessment Measures/Tools. 13 Ağustos 2016 tarihinde https://www.uwosh.edu/coehs/departments/professional-counseling/report/measure-tools adresinden erişildi.
• Warden, S. P. ve Benshoff, J. M. (2012). Testing the engagement theory of program quality in CACREP‐accredited counselor education programs. Counselor Education and Supervision, 51(2), 127-140. doi: 10.1002/j.1556-6978.2012.00009.x
• Williams, J. L., Williams, D. D., Kautzman-East, M., Stanley A. L., Evans V. J. ve Miller, K. L. (2014). Assessing student dispositions in counselor training programs: Implications for supervision, program policy, and legal risk management. Ohio Association for Counselor Education and Supervision Winter Meeting toplantısında sunulmuş bildiri.. 25 Mart 2014 tarihinde http://oaces.org/wpcontent/uploads/2013/07/MILLER-1-24-14-Assessing-StudentDispositions.pdf adresinden erişildi.
• Yong, A. G. ve Pearce, S. (2013). A beginner’s guide to factor analysis: Focusing on exploratory factor analysis. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 9(2), 79-94. http://www.tqmp.org/RegularArticles/vol09-2/p079/p079.pdf adresinden erişildi.