TÜRKİYE’DE UYGULANAN PARA POLİTİKALARININ TARIMSAL ÜRETİME ETKİSİ: MODEL DENEMESİ

Year 2007, Volume: 9 Issue: 2, 206 - 225, 01.06.2007

Emel Yıldız Adil Oğuzhan

Abstract

Dünyanın en eski iktisadi faaliyetlerinden olan tarımsal üretim, büyümeye,
istihdama ve diğer sektörlere arz ve talep yönünden büyük katkılar sağlamaktadır.
Gelişmekte olan ülkelerde tarımsal üretimde ortaya çıkan dalgalanmalar, ekonominin
makro değişkenlerini de etkilemektedir. Böylece tarımsal üretim, sürdürülebilir
sanayileşme ve ekonomik dengelerin kurulmasında önem arz etmektedir.
Hedeflenen makro dengeleri sağlamak amacı ile kullanılan para politikası
araçları, makro dengeler üzerinde olduğu gibi tarımsal üretim üzerinde de doğrudan ve
dolaylı etkilere yol açmaktadır. Bu amaçla Türkiye’de 1963–2004 dönemine ait
verilerden yararlanarak, uygulanan para politikalarının tarımsal üretim etkisini VAR
Modeli yardımıyla analiz edilmiştir. Bu analizde tarımsal üretime etki eden faktörler
olarak çiftçinin eline geçen fiyatlar, tarımsal krediler, faiz ve döviz kurları değişkenleri
kullanılmıştır. Sonuç olarak çalışmada para politikasının diğer araçları olarak
belirlenen çiftçinin eline geçen fiyatlar endeksi, döviz kuru ve faiz oranları GSMH
üzerinde tarımsal krediler kadar etkili bulunmadığından, tarımsal desteklemede selektif
kredilere ağırlık verilmesi daha etkili olabilecektir. Tarımsal krediler, sektörün
sorunlarının giderilmesinde diğer değişkenlere göre daha önemli bulunmuştur.

Keywords

Para Politikası, VAR Modeli, Tarımsal Üretim