BİR HETEROTOPİK VE GLOKAL MEKÂN: MASUMİYET MÜZESİ

Year 2019, Volume: 21 Issue: 2, 1017 - 1029, 31.12.2019

Lebriz Sönmez

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.484994

Cited By: 1

Abstract

Orhan Pamuk’un sekizinci romanı Masumiyet
Müzesi, uzun soluklu ve saplantılı bir aşk hikâyesidir. 2008’de basıldıktan
itibaren hem çok olumlu geri bildirimler almış hem de eleştirilmiştir. Sadece
bir aşk hikâyesini değil, aynı zamanda modern ile geleneksel yaşam tarzının
arasına sıkışmış bir coğrafyada fiziksel ve duygusal bir aşkı deneyimlemenin
imkânsızlığını anlatır. Romandaki başkarakter, aşkının soyut halini sevdiğinin
eşyalarının somutluğuna dönüştürmektedir. Bu eşyalardan oluşturduğu gerçek müze
kurma hayali, 2012 yılında İstanbul’da Çukurcuma’da gerçek olur. Bu bağlamda,
gerçek hayatta bir müze kuran ilk roman kurgusal başkarakteridir. Masumiyet Müzesi gerçekte bir müzenin
romanıdır. Müzedeki her bir eşyanın hikâyesinden oluşan ve de müzeye nasıl getirildiklerini
anlatan bir katalog gibidir. Müze, hem başkarakterin aşkına hem de o yıllardaki
İstanbul’un politik, kültürel ve sosyal olaylarına şahitlik eder. Masumiyet Müzesi yerel bir edebi ürün
olarak karşımıza çıkmakta, ancak gerçek bir mekân olan bir müze formuyla da
evrensel olarak düşünülmektedir. Kurgu ve gerçekliğin iç içe geçmesinden
dolayı, İstanbul’daki müze, Foucault’nun 1967’de derslerinin birinde anlattığı
bir heterotopya olarak kabul edilebilir. Foucault’ya göre, her kültür tarihi
boyunca kendi heterotopyalarını üretmiştir. Ütopya temelde gerçek dışı, fakat
heterotopya gerçek bir mekândır. Romandaki başkarakterin, sevdiğinin eşyalarını
biriktirerek aşkına ulaşma ütopyası, gerçek bir müze şekliyle bir heterotopyaya
dönüşmektedir. Heterotopya, birbiriyle karşılaştırılamaz mekân ve alanların bir
araya gelmesiyle oluşan gerçek bir mekândır. Bu bağlamda, İstanbul’daki
Masumiyet Müzesi, gerçek ve hayalin, yerel ve evrenselin, sanal ve fiziksel
olanın bir araya geldiği heterotopik bir mekândır. Bu çalışma, Foucault
tarafından kazandırılan heterotopya
kavramı aracılığıyla, roman ve müzenin nasıl bir arada yorumlanabileceğini
göstermektedir. 

Keywords

Orhan Pamuk, Masumiyet Müzesi, Glokal Mekân, Heterotopya, Gerçek ve Kurgu

A HETEROTOPIC AND GLOCAL PLACE: THE MUSEUM OF INNOCENCE

Abstract

Orhan Pamuk’s
eighth novel, Masumiyet Müzesi (The
Museum of Innocence) is a long-term and obsessive love story. Published in
2008, it has attracted a lot of attention positively as well as criticism. It
depicts not only a love story but also the impossibility of experiencing a
physical and emotional love together in a geography trapped between modern and
traditional life-style. In the novel, the protagonist converts the abstractness
of his love into the concreteness of his lover’s belongings. His dream of
generating a real museum from these belongings came true in Çukurcuma-Istanbul
in 2012. In this context, he is the first novel fictional protagonist to build
a museum in reality. Masumiyet Müzesi
is actually the novel of a museum. It can be likened to a catalogue of a museum
informing the stories of every object in it and also how they are brought
together. The museum can be assessed that it is the witness of both
protagonist’s love story and political, cultural, and social events in Istanbul
in those years. It can be said that Masumiyet
Müzesi is produced locally as a literary production, but distributed
globally in the form of a museum as a real place. Based on the interconnection
of fiction and reality, the museum in Istanbul can be accepted as a heterotopia
which is a term Foucault coined in one of his lectures in 1967. For him, every
culture has created his own heterotopia throughout its history. Utopia is
basically an unreal space, but heterotopia is a real one. In the novel, the
protagonist’s utopia for collecting his lover’s belongings to reach his lover
emotionally turns into a heterotopia by the way of a real museum. Heterotopia
is one real place which juxtaposes various incompatible spaces or sites. In
this sense, Masumiyet Müzesi (The Museum of Innocence) in Istanbul is a
heterotopic place juxtaposing real and imagined, local and global, virtual and physical.
This
study explores how the novel and museum are interpreted together by the concept
of heterotopia coined by Foucault.

Keywords

Orhan Pamuk, Museum of Innocence, Glocal Place, Heterotopia, Reality and Fiction

References

• Bayrak, Özcan, and Tahsin Yaprak, “Üstkurmaca ve Gerçeklik Bakımından Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi Romanında Postmodern Unsurlar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, Sayfa: 53-64, Elazığ 2012.
• Foucault, Michel, “Of Other Spaces”, Diacritics, Trans. Jay Miskowiec, Vol. 16, No. 1, Spring, pp. 22-27, The Johns Hopkins University Press, JSTOR, USA 1986.
• ---, “Different Spaces”, Aesthetics, Method, and Epistemology: Essential Works of Foucault, trans. Robert Hurley, in James D. Faubion (ed.), Vol. 2, pp. 175-185, Penguin, London 1998.
• Hook, Derek, Foucault, Psychology and The Analytics of Power, Palgrave Macmillan, New York 2007.
• Johnson, Peter, “Brief History of the Concept of Heterotopia”, (revised), Heterotopian Studies, 2016.
• Pamuk, Orhan, The Museum of Innocence, Trans. Maureen Freely, Random House, New York 2009.
• ---, Masumiyet Müzesi, 15. Baskı, Yapı Kredi Kültür Sanat, İlk baskı 2008, İstanbul 2018.
• ---, Saf ve Düşünceli Romancı, Yapı Kredi Kültür Sanatı, İstanbul 2011.
• Pamuk, Orhan, “Masumiyet Müzesi”, Röportaj, Renkli Haberler, YouTube, 26 Nisan 2012, https://www.youtube.com/watch?v=hCgvb_extkE&t=59s, (17 May 2018).
• ---, “ORHAN PAMUK – Bir Kentin İzindeki Romancı”, Online video clip, Eccemuzik, 18 Mart 2015, https://www.youtube.com/watch?v=AHNm0ptOMnA, (21 May 2018).
• Sönmez, Lebriz, “Politics of Locations: Spatial Images and Imaginings in David Greig’s Plays”, PhD Diss., Istanbul Aydın University, Istanbul 2017.
• Spring, Ulrike, and Johan Schimanski, “The Glocal in Literary Exhibitions: Towards a Transnational Museum of Literature”, Presentation at the conference of Glocal Places of Literature: Production – Distribution – Reception. June 28-30, The University of Goettingen, Germany 2018.
• Şimşon, Elis, “Masumiyet Müzesi”, Edebiyatta Mimarlık, Ed. Hikmet Temel Akarsu ve Nevnihal Erdoğan, 229-234, YEM, İstanbul 2016.
• Tompkins, Joanne, Theatre’s Heterotopia – Performance and the Cultural Politics of Space, Palgrave Macmillan, London 2014.
• Topinka, Robert J, “Foucault, Borges, Heterotopia: Producing Knowledge in Other Spaces”, Foucault Studies, No: 9, September, 54-70, University of Kansas, USA 2010.
• Tuan, Yi-Fu, Space and Place: The Perspective of Experience, The University of Minnesota, London 1977.
• Weiss, Elizabeth, Paleopathology in Perspective, Rowman & Littlefield, London 2015.
• Zariç, Mahfuz, “Postmodernist Yapısal Eleştiri Bağlamında Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi Adlı Romanı”, Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, 46-75, Batman Üniversitesi, Batman 2014.