Research Article
BibTex RIS Cite

EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ

Year 2019, Volume: 21 Issue: 2, 837 - 861, 31.12.2019
https://doi.org/10.26468/trakyasobed.517981

Abstract

Görsel sanatların, işletmecilik, mühendislik,
finans, uygulamalı bilimler, endüstriyel tasarım gibi alanlarda yaygın
kullanımı, bu ilişkilendirme üzerine disipliner akademik çalışmaları da
arttırmıştır. Burada ele alınan araştırma, öğretme
n
gelişim teknikleri üzerine yürütücülüğü yapılan G
örsel Sanatlar Atölyesindeki
gözlemleri analitik bir yaklaşımla raporlamaktadır.
BİTAK 4007 Bilim Şenlikleri Destekleme Programı kapsamında Esenler
İl
çe
Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından yürütü
len Öğretmen Gelişim
etkinlikleri bağlantılı bu alan çalışmasıyla ö
ğretmenlerin görsel sanatlar eğitimi
aracılığıyla kendi alanlarında mesleki kabiliyetlerini geliştirmelerine katkı
sağlamayı amaçlanmaktaydı. Böylece, eğitimcinin g
örsel sanatlar eğitimi
ile
özgüveninin kazandırılması, bu eğitim aracılığıyla kendisine
zaman ayırmasının öneminin farkındalığının arttırılması, kişisel motivasyonunu
hayatının her alanında ger
çekleştirmesi sağlanacaktı. Bu çalışmaya katılan eğitmenlerin,
g
örsel sanatları kullanarak öğrencilerinin mesleki, kültürel ve
toplumsal gelişimlerini daha etkin sağlamaları hedeflenmişti. Çalışmanın
başında, eğitmenlerin katıldıkları çalıştayın çıktılarını teorik değerlendirme
ve mesleki uygulamada kullanabilmelerinin, kendi mesleki alanlarındaki
becerilerini geliştirerek verdikleri eğitimin kalitesini yükseltmeye, iyileştirmeye
hizmet etmesi öngörülüyordu.
Buna ek olarak
bu çalışma, görsel sanatların genel eğitim müfredatına katkısınının olup
olmadığını araştırmaktadır. Örneklemeye dahil edilen denekler Esenler b
ölgesinde, ilk-orta
düzeyinde farklı disiplinlerde g
örev
yapan sekiz öğretmendir. Bu farklı alanlardan (sınıf, ingilizce, matematik)
gelen eğitmenler dört gün süren g
örsel
sanatlar at
ölyesinde önceden
hazırlanan program aracılığıyla bir eğitim almışlardır. Böylece farklı
disiplinlerde kullanılan müfredata görsel sanatların kullanılmasının yapabileceği
katkılar araştırılmıştır. Gerçekleştirilen çalışmada, katılım
cılara, bu proje tabanında, uygulamalı çalışma yöntemine göre öğrenme tekniği, uygulanmıştır.
Çalışma, elde edilen veriler bağlamında görsel sanat eğitiminin, deneklerin
mesleki ve kültürel gelişimlerine nasıl bir etkis
i olduğu
sorusunu yanıtlamaktadır. Ek olarak, öğretmen gelişim etkinliklerinde g
örsel sanatların katkısının ne olduğu
sorusuna yanıt aranmaktadır. Çalışma ayrıca eğitmenlerin kişisel
yetkinliklerinin doğuştan gelen yaratıcılık veya çalışmayla elde edilen yeteneklerle
bağlantılı olup olmadığını araştırmaktadır. Bu iki unsurun yaratıcılık
bağlamında oranı nedir? Bu tür sorulara cevap aranması çalışmanın alt amaçlarını
oluşturmuştur. S
öz konusu soruların cevabı sonuç bölümünde tartışılmıştır. 

References

  • Artut, K. (2001). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yönetimleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Baltacıoğlu, İ.H., 1938. Resim ve Terbiye, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
  • Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2007), Sanat Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E,. Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 11. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
  • Brent, W. (1997). The History Of Art Education, NAEA published. USA.
  • Demirel, Ö. (Ed.). (2005). Eğitimde Yeni Yönelimler (İkinci Baskı)., Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Erbay, M., (2001). Plastik Sanatlar Eğitimi, İstanbul: Marmara Ün.
  • Gurbetoğlu, A., (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi: İstanbul.
  • Gruber, H. E. (1989). The Evolving Systems Approach to Creative Work. In D. B. Wallace & H.
  • Gruber (Eds.), Creative People At Work: Twelve Cognitive Case Studies (pp. 3-24). New York: Oxford University Press.
  • Işık, E., (1996). Nevrozlar (1. Baskı). Ankara: Baskı Kent Matbaası.
  • Kırışoğlu, O., (2002). Sanatta Eğitim (İkinci. Baskı)., Ankara: Pegem Yayıncılık
  • Köknel, Ö., (1987). Zorlanan İnsan / Kaygı Çağında Stres (2. Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi
  • Krausse, A-C., (2005). Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü, İstanbul: Literatür Yayınları. s:73.
  • Özden, Y., (1998). Eğitimde Yeni Değerler, Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Özsoy, V., (2003). Görsel Sanatlar Eğitimi, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yay.
  • Read, H.. (1974). Sanatın Anlamı, Çevirenler: Ojnal, N.Asgari, İş Bankası Yayınları : 87.
  • Rosalinda, R., (1995). Art Talk (Teachers Wraparound Edition) (Second ed)., New York: Glencoe/ Mc GRaw-Hill).
  • San, İ., (1985). Sanat ve Eğitim. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları.
  • San, İ., (2003). Sanat Eğitimi Kuramları, Ankara: Ütopya Yayınları.
  • San, İ., ve Güleryüz, H., (2004). Yaratıcı Eğitim ve Çoklu Zeka Uygulamaları, Ankara: Artım Yayınları.
  • Sternberg, R. J. (1997). Successful Intelligence: How Practical and Creative Intelligence Determine Success in Life. New York: PLUME.
  • Türkdoğan, G., (1984). Sanat Eğitimi Yöntemleri (Resim- İş Öğretimi) İkinci Basım. Ankara: Kadıkoğlu Matbaası.
  • Varış, F., (1998). Eğitim Bilimine Giriş (1. Baskı). İstanbul: Alkım Yayınları.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H., (2000). Nitel Araştırma Yöntemleri (Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Zimmerman, E. (1999). What Ever Happened to Creativity? A New Focus on the Relationship Between Creativity and Art Talent Development. In The Prospects of Art Education in the 21st century: An İnternational Symposium in Art Education (pp. 277-299). Taichung, Taiwan: Taiwan Museum of Art and Taiwan Art Education Association.
  • Bartel M. (30 June 2016), yaraticilik-cizim-ve-yetenek-baglantili-mi/amp/ Web:https://www.google.com.tr/amp/s/eflatunplatosu.com/, Erişim tarihi: 3 Kasım 2018.
  • creativity-skill-talent (10 February 2018), Web: https://www.swordandthescript.com/2018/02/, Erişim tarihi: 15 Ekim 2018.
  • Crish J. (13 October 2015), talent-vs-hard-work, Web: Erişim tarihi: 6 Ekim 2018.
  • Eby D.(?), creative-talent-genetics-a-muse-or-hard-work, Web: /http://talentdevelop.com/2658/, Erişim tarihi: 7 Ekim 2018.
  • hard-work-beats-talent-only-if-talent-doesn-t-work-hard%3famp,Web:https://www.google.com.tr/amp/s/www.psychologytoday.com/intl/blog/the-procrastination-equation/201110/, Erişim tarihi: 21 Ekim 2018.
  • Öztürk E. (?), Yaratıcılık ve Eğitim, Web: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/115684, Erişim tarihi: 10 Kasım 2018.
  • Sawyer K. (22 Nowember 2011). hard-work-plus-talent-equals-creativity. Web: https://www.google.com.tr/amp/s/keithsawyer.wordpress.com/, Erişim tarihi: 2 Kasım 2018. Köklü, N., (1993). Eylem araştırması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26 (2), 357-36
  • Mercin, L., Alakuş, A.O., (2007). Birey ve Toplum İçin Sanat Eğitiminin Gerekliliği. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 14-20
  • San, İ., (1984). Çağdaş Sanat Eğitimi. Öğretmen Dünyası Dergisi. 41, 6-9.
  • San, İ. (1993). Toplumsal Değişme ve Değişen Sanat Eğitimi. Anadolu Sanat Dergisi. 762, 165 -175.
  • San, İ., (1998). Sanatla Eğitim Üzerine Yeni Düşünceler. Milli Eğitim Dergisi. 139, 21-23.
  • Stinespring, M., (1992). DBAE and Art Critisism, Acedemic Search Premier. EBSCO.
  • Telli, H., (1980). Yaratıcılığın Peliştirilmesinde Sanat Eğitiminin Önemi. Eğitim ve Bilim Dergisi. 5 (27), 29-32.
  • Tuna, S., (2004). Sanat Eğitiminin Gerekliliği ve Güncelliği. Çağdaş Eğitim. 306, 29-40.
  • Uçan, A., (1995). Türkiye’de Güzel Sanatlar Fakültelerinin Yeniden Yapılanması ve Eğitim Programlarının Yeniden Düzenlenmesi. Anadolu Sanat. 4, 121-142.
  • Wilson, B., (2003). Of Diagrams and Rhizomes: Visual Culture, Contemporary Art, and the Impossibility of Mapping Content of Art Education. Studies in Art Education, 44(3), 214-229.
  • Arslan, F. (2014). An Investigation into Student Teacher Concerns: Probable Changes Caused by Methodology Classes and Teaching Practice, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi: Adana.
  • Dorukan, N. (2009). İlköğretim Kurumlarındaki Görsel Sanatlar Dersinin Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Ünalan, Aksoy S., (1999). İlköğretim Okullarında Resim-İş Dersi Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Problemler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Ünlü, Kıraç H., (1999). İlköğretim Okullarında Sınıf Öğretmenlerinin Resim-iş Dersi Programını Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

INSTRUCTOR'S VISUAL ARTS EDUCATION: A CASE STUDY

Year 2019, Volume: 21 Issue: 2, 837 - 861, 31.12.2019
https://doi.org/10.26468/trakyasobed.517981

Abstract

The widespread use of
visual arts in fields such as business, engineering, finance, applied sciences,
industrial design has also increased the disciplinary academic work on this
association. The research discussed here reports the observations in the Visual
Arts Workshop conducted on teacher development techniques in an analytical
approach. Within the scope of TÜBİTAK 4007 Science Festivals Support Program,
this field study related to Teacher Development activities carried out by
Esenler District National Education Directorate was aimed to contribute
teachers to develop their professional skills in their fields through visual
arts education. In this way, it would be ensured that the educator would gain
self-confidence through visual arts education, increase the awareness of the
importance of taking the time through this education, and realize his personal
motivation in all areas of his life.
The aim of this study was to provide the trainers with the help of
visual arts to provide their students with more professional, cultural and
social development. At the beginning of the study, it is envisaged that
trainers will be able to use the outcomes of the workshop they participate in
the theoretical evaluation and professional practice by improving their skills
in their professional fields and improving the quality of their education. In
addition, this study investigates whether visual arts contributes to the
overall education curriculum. The subjects included in the sampling are eight teachers
who work in different disciplines at the first-middle level in the Esenler
region. The instructors from these different fields (class, english,
mathematics) received a training program which was prepared in advance in the
four-day visual arts workshop. Thus, the contributions that can be made by
using visual arts to the curriculum used in different disciplines have been
investigated. In this study, the learning technique was applied to the
participants according to the applied working method. The study answers the
question of how visual art education has an impact on the professional and
cultural development of the subjects in the context of the obtained data. In
addition, an answer to the question of what the contribution of visual arts is
in the teacher development activities is sought. The study also explores
whether the personal competences of the instructors are linked to innate
creativity or skills acquired through work. What is the ratio of these two
elements in the context of creativity? The search for answers to such questions
was the sub-objectives of the study. The answer to these questions is discussed
in the conclusion section.

References

  • Artut, K. (2001). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yönetimleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Baltacıoğlu, İ.H., 1938. Resim ve Terbiye, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
  • Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2007), Sanat Eğitimi ve Öğretimi, Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E,. Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 11. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
  • Brent, W. (1997). The History Of Art Education, NAEA published. USA.
  • Demirel, Ö. (Ed.). (2005). Eğitimde Yeni Yönelimler (İkinci Baskı)., Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Erbay, M., (2001). Plastik Sanatlar Eğitimi, İstanbul: Marmara Ün.
  • Gurbetoğlu, A., (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi: İstanbul.
  • Gruber, H. E. (1989). The Evolving Systems Approach to Creative Work. In D. B. Wallace & H.
  • Gruber (Eds.), Creative People At Work: Twelve Cognitive Case Studies (pp. 3-24). New York: Oxford University Press.
  • Işık, E., (1996). Nevrozlar (1. Baskı). Ankara: Baskı Kent Matbaası.
  • Kırışoğlu, O., (2002). Sanatta Eğitim (İkinci. Baskı)., Ankara: Pegem Yayıncılık
  • Köknel, Ö., (1987). Zorlanan İnsan / Kaygı Çağında Stres (2. Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi
  • Krausse, A-C., (2005). Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü, İstanbul: Literatür Yayınları. s:73.
  • Özden, Y., (1998). Eğitimde Yeni Değerler, Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Özsoy, V., (2003). Görsel Sanatlar Eğitimi, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yay.
  • Read, H.. (1974). Sanatın Anlamı, Çevirenler: Ojnal, N.Asgari, İş Bankası Yayınları : 87.
  • Rosalinda, R., (1995). Art Talk (Teachers Wraparound Edition) (Second ed)., New York: Glencoe/ Mc GRaw-Hill).
  • San, İ., (1985). Sanat ve Eğitim. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları.
  • San, İ., (2003). Sanat Eğitimi Kuramları, Ankara: Ütopya Yayınları.
  • San, İ., ve Güleryüz, H., (2004). Yaratıcı Eğitim ve Çoklu Zeka Uygulamaları, Ankara: Artım Yayınları.
  • Sternberg, R. J. (1997). Successful Intelligence: How Practical and Creative Intelligence Determine Success in Life. New York: PLUME.
  • Türkdoğan, G., (1984). Sanat Eğitimi Yöntemleri (Resim- İş Öğretimi) İkinci Basım. Ankara: Kadıkoğlu Matbaası.
  • Varış, F., (1998). Eğitim Bilimine Giriş (1. Baskı). İstanbul: Alkım Yayınları.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H., (2000). Nitel Araştırma Yöntemleri (Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Zimmerman, E. (1999). What Ever Happened to Creativity? A New Focus on the Relationship Between Creativity and Art Talent Development. In The Prospects of Art Education in the 21st century: An İnternational Symposium in Art Education (pp. 277-299). Taichung, Taiwan: Taiwan Museum of Art and Taiwan Art Education Association.
  • Bartel M. (30 June 2016), yaraticilik-cizim-ve-yetenek-baglantili-mi/amp/ Web:https://www.google.com.tr/amp/s/eflatunplatosu.com/, Erişim tarihi: 3 Kasım 2018.
  • creativity-skill-talent (10 February 2018), Web: https://www.swordandthescript.com/2018/02/, Erişim tarihi: 15 Ekim 2018.
  • Crish J. (13 October 2015), talent-vs-hard-work, Web: Erişim tarihi: 6 Ekim 2018.
  • Eby D.(?), creative-talent-genetics-a-muse-or-hard-work, Web: /http://talentdevelop.com/2658/, Erişim tarihi: 7 Ekim 2018.
  • hard-work-beats-talent-only-if-talent-doesn-t-work-hard%3famp,Web:https://www.google.com.tr/amp/s/www.psychologytoday.com/intl/blog/the-procrastination-equation/201110/, Erişim tarihi: 21 Ekim 2018.
  • Öztürk E. (?), Yaratıcılık ve Eğitim, Web: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/115684, Erişim tarihi: 10 Kasım 2018.
  • Sawyer K. (22 Nowember 2011). hard-work-plus-talent-equals-creativity. Web: https://www.google.com.tr/amp/s/keithsawyer.wordpress.com/, Erişim tarihi: 2 Kasım 2018. Köklü, N., (1993). Eylem araştırması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26 (2), 357-36
  • Mercin, L., Alakuş, A.O., (2007). Birey ve Toplum İçin Sanat Eğitiminin Gerekliliği. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 14-20
  • San, İ., (1984). Çağdaş Sanat Eğitimi. Öğretmen Dünyası Dergisi. 41, 6-9.
  • San, İ. (1993). Toplumsal Değişme ve Değişen Sanat Eğitimi. Anadolu Sanat Dergisi. 762, 165 -175.
  • San, İ., (1998). Sanatla Eğitim Üzerine Yeni Düşünceler. Milli Eğitim Dergisi. 139, 21-23.
  • Stinespring, M., (1992). DBAE and Art Critisism, Acedemic Search Premier. EBSCO.
  • Telli, H., (1980). Yaratıcılığın Peliştirilmesinde Sanat Eğitiminin Önemi. Eğitim ve Bilim Dergisi. 5 (27), 29-32.
  • Tuna, S., (2004). Sanat Eğitiminin Gerekliliği ve Güncelliği. Çağdaş Eğitim. 306, 29-40.
  • Uçan, A., (1995). Türkiye’de Güzel Sanatlar Fakültelerinin Yeniden Yapılanması ve Eğitim Programlarının Yeniden Düzenlenmesi. Anadolu Sanat. 4, 121-142.
  • Wilson, B., (2003). Of Diagrams and Rhizomes: Visual Culture, Contemporary Art, and the Impossibility of Mapping Content of Art Education. Studies in Art Education, 44(3), 214-229.
  • Arslan, F. (2014). An Investigation into Student Teacher Concerns: Probable Changes Caused by Methodology Classes and Teaching Practice, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi: Adana.
  • Dorukan, N. (2009). İlköğretim Kurumlarındaki Görsel Sanatlar Dersinin Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Ünalan, Aksoy S., (1999). İlköğretim Okullarında Resim-İş Dersi Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Problemler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Ünlü, Kıraç H., (1999). İlköğretim Okullarında Sınıf Öğretmenlerinin Resim-iş Dersi Programını Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
There are 46 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Article
Authors

Medine Irak

Publication Date December 31, 2019
Published in Issue Year 2019 Volume: 21 Issue: 2

Cite

APA Irak, M. (2019). EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 837-861. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.517981
AMA Irak M. EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. December 2019;21(2):837-861. doi:10.26468/trakyasobed.517981
Chicago Irak, Medine. “EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21, no. 2 (December 2019): 837-61. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.517981.
EndNote Irak M (December 1, 2019) EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21 2 837–861.
IEEE M. Irak, “EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 21, no. 2, pp. 837–861, 2019, doi: 10.26468/trakyasobed.517981.
ISNAD Irak, Medine. “EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21/2 (December 2019), 837-861. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.517981.
JAMA Irak M. EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019;21:837–861.
MLA Irak, Medine. “EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 21, no. 2, 2019, pp. 837-61, doi:10.26468/trakyasobed.517981.
Vancouver Irak M. EĞİTİMCİNİN GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ: BIR VAK’A ANALİZİ. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019;21(2):837-61.
Resim

Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Attribution 4.0 ile lisanslanmıştır.