Turkish Cultural Expression in Architectural Expression in Turkish Language and Their Cultural Connections

Year 2025, Volume: 27 Issue: 1, 129 - 137, 30.06.2025

Aslıhan Kocaer , Rabia Kocaer

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.1527950

Abstract

The basic function of language is to provide communication between people. Achieving language expression competence is possible with the use of formulaic expressions. These expressions are words freely chosen by the speakers. These formulaic expressions (proverbs, idioms, etc.), always used in a certain way, deepen the power of the expression. Saying formulaic expressions in certain situations has become a tradition, especially in. Turkish culture different definitions can be made for each proverb and idiom, and these definitions can be improved day by day. At this stage, language and culture are important resources in ensuring their transmission according to the period and community in which they are used. In this context, this transfer has a very important place in the fields of history, literature and architecture. At this point, proverbs, idioms and terms are effective tools to make the expression effective and to express what is said clearly, easily and understandably. Words that emerge as a result of certain experiences and experiences in societies are also meaningful pieces in terms of being didactic. These expressions, which are the product of traditional oral culture, are valuable in terms of making the expression of oral and written expression effective. Within the scope of the study, formulaic expressions in the Turkish language were examined in terms of the field of architecture. The words, idioms, terms and analogies included are supported with examples, and it is explained how these expressions can be used in the field of architecture. In addition, it was expressed how Turkish culture is reflected in the discipline of architecture and what value it adds to the discipline of architecture. In this context, it is emphasized that Turkish cultural expressions add depth to the discipline of architecture and that cultural connections are important to create meaning and identity in architectural projects.

Keywords

architecture , culture , common words , interdisciplinarity , language

Mimarlıkta Türk Kültürel İfadeleri: Türk Dilinde Mimarlık Anlatımları ve Kültürel Bağlantıları

Abstract

Dilin temel işlevi insanlar arasındaki iletişimi sağlamaktır. Bu iletişimi sağlarken dil ile ilgili yetkinlik ne kadar iyi ise anlam aktarımı da o kadar iyidir. Dilde ifade yetkinliğinin güçlü olması kullanılan kalıp ifadelerle mümkündür. Her dilde olduğu gibi Türkçede de bu ifadeler oldukça yaygındır. Belirli bir biçimde kullanılan bu kalıp ifadeler (atasözleri, deyimler vb. ifadenin gücünü derinleştirmektedir. Her kalıp ifade üzerine birçok tanım yapılabilir. Dil ve kültür bu aşamada kullanıldıkları döneme ve topluluğa göre aktarımı sağlamada önemli kaynaklar olarak yer almaktadır. Her kültürün kendine has özellikleri, gelecek nesillere aktaracağı önemli unsurları bulunmaktadır. Özellikle mimarlıkta günümüze kadar gelen birçok eser dil ile ifade edilmekte ve geleceğe taşınmaktadır. Atasözleri, deyimler ve benzetmeler bu noktada anlatımı etkili kılmak, söyleneni net, kolay ve anlaşılır bir şekilde dile getirmek için etkili araçlardır. Bu bağlamda bu göstergelerin disiplinlerde kullanılması o alanların etkili ve derin anlatımına katkı sağlamaktadır. Çalışma kapsamında Türk dilinde yer alan kalıp ifadeler mimarlık alanı yönünden incelenmiştir. TDK sözlüklerinde yer alan kelimeler, deyimler ve benzetmeler örneklerle desteklenmiş, bu ifadelerin mimarlık alanında nasıl kullanılabileceği açıklanmıştır. Ayrıca, Türk kültürünün mimarlık disiplininde nasıl yansıtıldığı ve mimarlık disiplinine nasıl bir değer kattığı ifade edilmiştir. Bu bağlamda, Türk kültürel ifadelerinin mimarlık disiplinine derinlik kattığı, kültürel bağlantıların mimarlık projelerinde anlam ve kimlik oluşturmak için önemli olduğu vurgulanmıştır. Makale, Türk kültürünün mimarlık alanında nasıl bir etki yarattığını anlamak isteyen okuyuculara genel bir bakış açısı sunmak ve konuyla ilgili daha fazla araştırmalara destek olmak için planlanmıştır.

Keywords

mimarlık , kültür , kalıplaşmış sözler , disiplinlerarasılık , dil

References

• Aksoy, Ö., A., (1971-77). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları
• Aksoy, Ö. A.,  (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü II: Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Aksoy, Ö., A., (2022). İlköğretim ve Ortaöğretim Deyimler Sözlüğü. Hazırlayan: Mehmet Bozkurt, Basım: 2, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Aksoy, Ö., A., (2023). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü-2. İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Altaylı, S. (2010). Atasözleri ve Deyimler Arasındaki Farklar. Karadeniz Araştırmaları Dergisi 25, 125- 134.
• Çotuksöken, Y., (1992). Deyimlerimiz. Özgül Yayınları.
• Çotuksöken, Y., Bek, K., (2022). İlkokul ve Ortaokullar İçin Atasözleri Sözlüğü. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Birinci Basım, Yıl:2022, İstanbul.
• Danacı H. M. (2012). Aestehtics in Cultural Landspace and Arhitectural Education. Elsevier, Procedia – Social and Behavioral Sciences 191, 190 – 195.
• Elçin, Ş. (1993). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara, Akçağ Yayınları, s. 629-632.
• Gökdayı, H. (2020). Türkçede Kalıp Sözler. Kriter Yayınevi.
• Hengirmen, M. (2007). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2. Ankara: Engin Yayınevi.
• Karadağ, M. (2004). Türk Halk Edebiyatı Anlatı Türleri. Ankara: Ürün Yayınları.
• Kuban, D. (2018). Mimarlık Kavramları Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Kuramsal Sözlüğüne Giriş (13.baskı). İstanbul: Yapı- Endüstri Merkezi Yayınları.
• Lefebvre, H., (1998). Modern Dünyada Gündelik Hayat, Metis Yayınları, İstanbul.
• Özkan, M., Tören, H., Esin, O., (2006). Yüksek Öğretimde Türk Dili, 2. bs., İstanbul, Filiz Kitabevi, s. 630- 634).
• Özyalçıner, A., (2010). Öyküleriyle İstanbul Anıtları-1: Surlardır İstanbul’u Kuşatan, Birinci Basım, Ekim, Doğa Basım Yayın, İstanbul.
• Tanju, B. (1997). Mimarlıkta Göstergebilim. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi 2, s. 1257-1258.
• Türkçe Sözlük. (2019). Türk Dil Kurumu Yayınları (TS).
• Vitruvius (2005). Mimarlık Üzerine On Kitap (4. Baskı). Ankara: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. Erişim tarihi: 13 Ekim 2023. https://sozluk.gov.tr/
• Türk Dil Kurumu. Erişim tarihi: 08 Kasım 2023. https://sozluk.gov.tr/Aktaş M, (2009). Yabancı dil öğretiminde yaratıcı yazmanın başarıya ve yazılı anlatıma etkisi, Dil Dergisi, 145,7-27. Doi: 10.1501/Dilder_0000000113