Öğretmenlerin Kendini Sabote Etme Düzeyi ile Algıladıkları Örgütsel Destek Düzeyi Arasındaki İlişki

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 3, 506 - 526, 30.09.2019

Zeynep Meral Tanrıöğen , Gülsüm Sertel

https://doi.org/10.24315/tred.498537

Cited By: 3

Öz

Öğretmenlerin kendini sabote etme düzeyleri
ile algıladıkları örgütsel destek düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla
yapılan çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli
kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Denizli'de görev yapan 218 öğretmen oluşturmuştur.
Çalışmada Jones ve Rhodewalt (1982)
tarafından geliştirilen, Akın-Abacı ve Akın (2010) tarafından Türkçe'ye uyarlanan
“Kendini Sabotaj Ölçeği” ile Derinbay (2011) tarafından geliştirilen
"Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda, öğretmenlerin kendini sabote etme düzeylerinin cinsiyet, medeni
durum, eğitim durumu, yaş, okul türü,
kıdem, kurumdaki hizmet süresi, branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık
oluşturmadığı görülmüştür. Katılımcı öğretmenlerin kendini sabote etme düzeyi
ile öğretimsel destek alt boyutu negatif yönde orta düzeyde; adalet alt boyutu
ile negatif yönde düşük düzeyde ilişkili olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

kendini sabotaj, algılanan örgütsel destek

Kaynakça

• Abacı, R. ve Akın, A. (2011). Kendini Sabotaj: İnsanoğlunun Sınırlı Doğasının Bir Sonucu. Ankara: Pegem Akademi.
• Akın, A. (2012).Kendini sabotaj ölçeği:Geçerlik ve güvenirlik çalışması.Eğitim ve Bilim Dergisi, (37),164:176-187.
• Akın, Ü. (2013). Akılcı duygusal davranışçı terapi odaklı psiko-eğitim programının kendini sabotaj üzerine etkisi.Yayınlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 105-135.
• Anlı, G. (2011).Kendini sabotaj ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Anlı, G., Akın, A., Şar, A.H. ve Eker, H.(2015). Kendini sabotaj ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 14:160-172.
• Annamalai, T., Abdullah, A. G. K. , Alazidiyeen, N. J. (2010). The Mediating Effects of POS On The Relationship Between Organizational Justice, Trust And Performance Appraisal in Malaysian Secondary Schools, European Journal of Social Sciences, 13 (4), 623-632.
• Barnes, B. (2004). Gender differences in use of anxiety as a self handicapping strategy on effort and performance. Unpublished doctoral dissertation, University of Fielding Graduate, USA.
• Berglas, S. & Jones, E.E. (1978). Drug choice as a self-handicapping strategy in response to non-contingent success. Journal of Personality and Social Psychology, 36 (4), 405-417.
• Bozkurt, F. (2007). Denizcilik sektöründe çalışan gemi adamlarının demografik özellikleri ile örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı ve algılanan örgütsel destek düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Brzozowski, D. M. N. (1999). Self-handicapping: Gender differences, perception of classroom goal structure, and the presence or absence of a learning disability. Unpublished Master dissertation, University of Kean, USA.
• Bursalıoğlu, Z. (2015). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükgöze, H. (2014). Lise öğretmenlerinin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Büyükgöze, H. ve Gün, F. (2015).Araştırma Görevlilerinin Kendini Sabotaj Eğilimlerinin İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8),2:689-704.
• Büyükgöze, H. ve Kavak, Y. (2017). Algılanan örgütsel destek ve pozitif psikolojik sermaye ilişkisi: Lise öğretmenleri örnekleminde bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 1-32.
• Celep, C., ve Yilmazturk, O. E. (2012). The relationship among organiza-tional trust, multidimensional organizational commitment and perceived organizational support in educational organiza-tions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 5763-5776.
• Civan, S. (2016). Eylemlilik ve kendini sabotaj arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Coşar, S.(2012). Çalışanların tükenmişlik düzeyleri ile kendini engelleme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cowan, S. E. & Ferrari, J. R. (2002). “Am I for real?” Predicting impostor tedencies from self-handicapping and affective components. Social Behavior and Personality, 30(2), 119-126.
• Derinbay, D. (2011).İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Demir, K. (2015). The effect of organizational justice and perceived organ-izational support on organizational citizenship behaviors: The me-diating role of organizational identification. Eurasian Journal of Ed-ucational Research, 60, 131- 148.
• Dietrich, D. (1995). Gender differences in self-handicapping: Regardless of academic or social competence implications. Social Behavior and Personality, 23, 402-410.
• Doebler, L.P., Schick, C., Beck, B. & Astor-Stetson, E. (2000). Ego protection: The effectsof gender and perfectionism on acquired and claimed self-handicapping and self-esteem. College Student Journal, 34, 524-537.
• Doğan, S. (2014). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algısı (Polatlı ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dorman, J. P. & Ferguson, J. M. (2004). Associations between students'perceptions of mathematics classroom environment and self-handicapping in australian and canadian high schools. McGill Journal of Education, 39(1), 69.
• Eblin, J. J. (2009). Gender differences in claimed self-handicapping: The role of group status and effort prime (Unpublished senior honors thesis). The Ohio State University: Ohio, USA.
• Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel güven, örgütsel destek ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Bolu ili örneği). Yayınlanmamış doktora tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Eğriboyun, D. (2014). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel destek ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9, 25-52.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986). Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psycology, 7, 500–507.
• Eisenberger, R., Shoss, M. K., Karagonlar, G., Gonzalez-Morales, M. G., Wickham, R. E., & Buffardi, L. C. (2013). The supervisor POS-LMX-subordinate POS chain: Moderation by reciprocation wariness and supervisor’s organizational embodiment. Journal of Organizational Behavior, 35(5), 635-656.
• Erdaş, K. D. (2010). Lider-üye mübadelesi, algılanan örgütsel destek ve öz-denetim kişilik özelliğinin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ferrari, J.R. & Tice, D.M. (2000). Procrastination as a self-handicap fo men and women: A task-avoidance strategy in a laboratory setting. Journal of Research in Personality, 34, 73-83.
• Gündoğdu, R. (2013). Investigation of self-handicapping tendenciesof teacher candidates according to demographic variables by controlling self-esteem scores. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/3:263-277.
• Harris, R. N., & Snyder, C. R. (1986). The role of uncertain self-esteem in selfhandicapping. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 451-458.
• Hirt, E. R., McCrea, S. M., & Boris, H. I. (2003). “I know you self-handicapped last exam”: Gender differences in reactions to self-handicapping. Journal of Personality and Social Psychology, 84(1), 177-193.
• Hobden, K. L. (1997). Behavioral versus claimed self-handicapping: Underlying motivations and attributions following failure (Unpublished doctoral dissertation). University of Toronto, Canada.
• Kalyon, A., Dadandı, İ. ve Yazıcı, H.(2016). Kendini sabote etme eğilimi ile narsistik kişilik özellikleri, anksiyete duyarlılığı, sosyal destek ve akademik başarı arasındaki ilişki. Düşünen Adam Dergisi, 29, 237-246.
• Kara, S. B. K., Güneş, D. Z., ve Aydoğan, N. N. (2015). Perceived organi-zational support and organizational trust in primary schools. Journal of Human Sciences, 12(2), 385-393.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (32.Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kartal, S.E., Yirci,R. ve Özdemir, T.Y. (2015). Öğretmenlerde algılanan örgütsel destek düzeyi ile yaşam memnuniyeti arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24: 477-504.
• Kaya, F.(2016).Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin başarı yönelimi, kendini engelleme davranışları ve demografik özelliklerinin okula yabancılaşmayı yordama düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kimble, C. E., Kimble, E. A., & Croy, N. A. (1998). Development of self-handicapping tendencies. The Journal of Social Psychology, 138(4), 524-534.
• Kinon, M. D. & Murray, C. B. (2007). A Profile of the College Self-Handicapper. Under graduate Research Journal, 1, 13-17.
• Kuczka, K.K. & Treasure, D.C. (2005). Self-handicapping in competitive sport: Influence of the motivational climate, self-efficacy and perceived importance. Psychology of Sport and Exercise, 6 (5), 539-550.
• Köse, A. (2015). İşe angaje olma ile örgütsel destek algısı ve örgüt iklimi arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili örneği). Yayınlanmamış doktora tezi. Zirve Üniversitesi Kahramanmaraş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Lucas, J.W. & Lovaglia, M.J. (2005). Self-handicapping: Gender, race and status. Current Research in Social Psychology, 10(15), 234-249.
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
• Mamaril, N.A., Usher, E.L., & Coyle, B.A. (2013). Academic self-handicapping and self-efficacy as predictors of mathematics achievement of African American middle school students. P20 Motivation and Learning Lab, University of Kentucky, College of Education, Kentucky, USA.
• Mccrea, S. M., & Hirt, E. R. (2008). She works hard for the money: Valuing effort underlies gender differences in behavioral self-handicapping. Journal of Experimental and Social Psychology, 44(2), 292-311.
• Meyer, C. (2000). Academic procrastination and self-handicapping: Gender differences in response to non-contingent feedback. Social Behavior and Personality, 15(5), 87-102.
• Midgley, C. & Urdan, T. (1995). Predictors of middle school students' use of self-handicapping strategies. Journal of Early Adolescence, 15, 389-411.
• Midgley, C., Arunkumar, R. & Urdan, T. (1996). If I don't do well tomorrow, there's a reason: Predictors of adolescents' use of self-handicapping strategies. Journal of Educational Psychology, 88, 423-434.
• Nadim, M., Hassan, M. M., Abbas, S. ve Naveed, A. (2016). The role of organizational commitment and perceived organizational support in promoting organizational citizenship behavior. People: Inter-national Journal of Social Sciences, 2(3), 54-67.
• Nartgün, Ş.S. ve Kalay, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ile örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9(2) Winter 2014, p. 1361-1376.
• Nayır, F.(2011).İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlere sağlanan örgütsel desteğe ilişkin görüşleri, öğretmenlerin örgütsel destek algısı ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi.Yayınlanmamış doktora tezi.Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öğretmen Strateji Belgesi (2017-2023). Resmi Gazete: 09.06.2017/30091.
• Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri. Tebliğler Dergisi: 13.12.2017/2590.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,18 (2), 113-130.
• Rhoades, L. & Eisenberger, R. (2002). Perceived Organizational Support: A Review of the Literature. Journal of Applied Psychology, 87(4):698–714.
• Rhodewalt, F. & Davison, M. (1986). Claimed self-handicaps and the self-handicapper: The relation of reduction in intented effort to performance. Journal of Research in Personality, 25, 402-417.
• Rhodewalt, F., & Hill, K. (1995). Self-handicapping in the classroom: The effects of claimed self-handicaps on responses to academic failure. Basic and Applied Social Psychology, 16(4), 397-416.
• Sarıçalı, M. (2014). Psikolojik danışman adaylarının kendini engelleme algılarının özgünlük düzeyleri ve aldıkları süpervizyon açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Standage, M., Treasure, D.C., Hooper, K., & Kuczka,K, (2007). Self-handicapping in school physical education: The influence of the motivational climate. British Journal of Educational Psychology, 77 (1), 81-99.
• Stinglhamber, F., & Vandenberghe, C. (2003). Organizations and supervisors as sources of support and targets of commitment: A longitudinal study. Journal of Organizational Behavior, 24, 251-270.
• Strube, M.J. & Roemmele, L.A. (1985). Self-enhancement, self-assessment and self-evaluative task choice. Journal of Personality and Social Psychology, 49, 981-993.
• Taş, R.(2017). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişkilerinde kişilerarası yetkinlik düzeylerinin kendini sabotaj eğilimine olan etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Taşdan, M., ve Yalçın, T. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları sosyal destek ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2569-2620.
• Taşkın, S. (2016). Öğretmenlerin örgütsel destek ve örgütsel özdeşleşme düzeyleri ile insiyatif iklimi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Tian, X. Z., & Xie, J. Y. (2010). The influence of perceived organizational support on working behaviors of employees: Empirical research on mediating role of psychological capital. Nankai Business Review, 13, 23-29.
• Tice, D.M. (1991). Esteem protection or enhancement? Self-handicapping motives and attributions differ by trait self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 60 (5), 711-725.
• Topkaya, N.(2017). Üniversite öğrencilerinde kendini sabotajın yordayıcısı olarak cinsiyet, yaş ve farklı mükemmeliyetçilik tarzları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Urdan, T., Midgley, C., & Anderman, E. (1998). The role of classroom goal structure in students' use of self-handicapping strategies. American Educational Research Journal, 35, 101-122.
• Uzun, T. (2018). Okullarda algılanan örgütsel destek, örgütsel güven, duygusal bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. Opus-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15): 958-987.
• Üren, S. G. ve Çorbacıoğlu, S. (2012). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel bağlılığa etkisi: İmalat sektöründe faaliyet gösteren bir işletme örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 29-52.
• Üzar Özçetin,Y.S.ve Hiçdurmaz, D.(2016). Kendini sabote etme ve ruh sağlığı üzerine etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, (8),2:145-154.
• Üzbe, N.(2013). Başarı hedef yönelimi, benlik saygısı ve akademik başarının kendini engellemeyi yordamadaki rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Weary, G. & Williams, J.P. (1990). Depressive self-presentation: Beyond self handicapping. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 892-898.
• Yalnız, A. (2014). Algılanan anne baba tutumları, kendini sabotaj ve öz-yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Yavuzer, Y. (2015). Investigating the relationship between selfhandicapping tendencies, self-esteem and cognitive distortions. Educational Sciences: Theory and Practice,15:879-890.
• Yirci, R. (2014). Devlet ve vakıf üniversitelerindeki öğretim elemanlarının algılanan örgütsel destek, örgütsel bağlılık düzeyleri ile yükseköğretimde özelleştirmeye ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Yokuş, İ. (2006). Erkek egemen işlerde çalışanların örgütsel destek algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yoon, J., & Lim, J. C. (1999). Organizational support in the workplace: The case of Korean hospital employees. Human Relations, 52, 923-945.
• Yu, C., & Frenkel, S. J. (2013). Explaining task performance and creativity from perceived organizational support theory: Which mechanisms are more important? Journal of Organizational Behavior, 34, 1165-1181.
• Zafer, M. (2016). İtfaiye çalışanlarında psikolojik dayanıklılık ve kendini sabotaj düzeylerinin incelenmesi: İstanbul İtfaiyesi örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,İstanbul.