Öz
Bu çalışmanın amacı, 2000-2020 yılları arasında yayınlanan; Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Sabah ve Posta gazetelerinde “öğretmenler” ile ilgili çıkan haberlerin incelenmesidir. Nitel araştırma desenine sahip olan bu araştırmada veriler doküman incelenmesi yöntemi ile toplanmıştır. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu ve olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Elde edilen verilerin analizinde “içerik analizi” yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Türkiye’de yayınlanan tüm yazılı basın organlarıdır. Yazılı basın organları içerisinden en fazla tiraja sahip olması ve 2000-2020 yılları arasında erişme açık e-arşivi bulunması esas alınmıştır. En çok okunan 5 gazetenin seçilmesinin nedeni, çok okunmaları nedeniyle toplum üzerindeki etkilerinin daha belirgin olacak olmasıdır. Bu kapsamda, toplam 2.113 haber derlenmiş ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu araştırma 2000-2020 yılları arasında yayınlanan; Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Sabah ve Posta gazeteleri ile sınırlıdır. Öncelikle söz konusu gazetelerinin elektronik ortamdaki yayınları ve arşivleri taranarak “öğretmen” ve “öğretmenlik” başta olmak üzere öğretmenlere ilişkin konuları içeren haberler sıralanmıştır.Daha sonra tekrar eden haberler elenmiştir. Tarih sırasına göre Microsoft Excel 2019 programına aktarılan haberler; şehir, haber başlığı, gazete adı gibi başlıklar altında tablolaştırılmıştır. Araştırmanın tüm amaçları doğrultusunda, verilerin kodlanması, kategorilerin bulunması, verilerin kodlara ve kategorilere göre düzenlenmesi ve tanımlanması, bulguların yorumlanması aşamalarından oluşan ve toplanan verilerin derinlemesine analiz edilmesini gerektiren içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken tablolaştırılan haber başlık ve içerikleri tek tek değerlendirilerek tema ve kategoriler altında toplanmıştır. Son olarak kategori, frekans ve oranları da içeren tablolar, araştırmanın amaçlarına uygun olarak Microsoft Word belgesine aktarılmıştır.Bu kapsamda, toplam 2.113 haber derlenmiş ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Öğretmenlerle ilgili yazılı basında çıkan haberlerin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada 2000-2020 yılları arasına ait 2.113 haber incelenmiştir. Öğretmenlere ilişkin olarak basında yer alan haberlerin içerdiği dikkat çeken unsurlar; Ahlaki/Etik değerlere ilişkin unsurlar, Başarı, ödül veya örnek davranışlara ilişkin unsurlar, Eğitim-Öğretime (eğitsel faaliyetler, proje, karne, müfredat vs.) ilişkin unsurlar, Fedakarlık, zorluklarla mücadele ve imkan yetersizliğine ilişkin unsurlar, Hakaret ve saygısızlığa ilişkin unsurlar, Hizmetiçi eğitim ve mesleki gelişime ilişkin unsurlar, İdari işlemlere (atama, atanma, zorunlu hizmet, görevlendirme vs.) ilişkin unsurlar, Mesleki yeterlilik ve liyakata ilişkin unsurlar, Ölüm, hastalık, kaza ve yaralanmaya ilişkin unsurlar, Özlük haklarına (maaş, ekders, emeklilik vb haklar) ilişkin unsurlar, Sevgi, saygı, dayanışma ve yardımlaşma gibi değerlere ilişkin unsurlar, Suç ve cezaya ilişkin unsurlar, Şiddet, taciz, ihmal ve istismara ilişkin unsurlar, Temel hak ve özgürlüklere ilişkin unsurlar, Yargılama ve hukuki süreçlere ilişkin unsurlar, Yıldırma, baskı, tükenmişlik ve kayırmaya ilişkin unsurlar şeklinde 16 kategoriye ayrılarak 2.113 haber bu kategoriler altında sıralanmıştır. Söz konusu haberlere ilişkin kategoriler incelendiğinde; Şiddet, taciz, ihmal ve istismara ilişkin unsurların (f=389, 18%) en fazla haber konusu olduğu görülmektedir. Ölüm, hastalık, kaza ve yaralanmaya ilişkin unsurlar (f=260) haber sayısı olarak toplam haberlerin %12’sini oluşturmaktadır. Bu kategorideki haberlerin %20’si İstanbul, İzmir ve Adana illerine aittir. Ayrıca 2018 yılında ait haberlerin toplam haberlerin %12’sini oluşturması ve bu yıldaki haberlerdeki olağanüstü artış dikkat çekicidir. Yazılı basında öğretmenlere ilişkin olarak yer alan haberlerin büyük çoğunlukla Gazetecilik Meslek İlkelerine uygun olarak verildiği görülmektedir. Söz konusu ilkelere uygun olmayan haberlerin büyük oranda öğretmenlerin ad ve soyadı gibi kimlik bilgilerinin açık yazılmasıyla ilgili olduğu söylenebilir. Öğretmenlere ilişkin haberlerin incelenmesi sonucunda öğretmenlerin yazılı basındaki görünümünü ortaya koyan bu çalışmanın sonuçları, öğretmenlerin durumu ve öğretmenlik mesleğine ilişkin sorunların anlaşılmasında faydalı olabilir. Ayrıca, bu sonuçların nedenlerine ilişkin nedensel araştırmalar planlanabilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, Y. (1978). Türkiye'de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri (1839-1950). Pegem Akademi Yay:Ankara.
- Altun, Y & Kirit, G , Müdürlüğü, S . (2005). Okul yöneticilerinin basındaki imajı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41 (41), 25-46 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10356/126797
- Aslan, K. (1996). Öğretmenlerin Mesleki Sorunları, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eğitim Dergisi. (1) s 27-41. Basın İlan Kurumu (BİK) (2020). 2019 yazılı medya istatistikleri. https://www.bik.gov.tr/2019-yazili-medya-istatistikleri-aciklandi/ Erişim Tarihi: 15.09.2020.
- Bozak, A, Özdemi̇r, T & Seraslan, D. (2016). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin eğitim fakültelerinde almış oldukları öğretmenlik eğitimine ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (36) , 0-0 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/44301/547063
- Çapa, Y & Çi̇l, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (18) Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7818/102711
- Durmuşçelebi, M. Yıldız, N. & Saygı, E. (2017). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, OPUS - Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(12): 8-32.
- Eri̇mli̇, B. (2014). Gazetecilik Meslek İlkelerinin uygulanmasını engelleyen unsurlar ve çözüm önerileri. İnsan ve İnsan (1) 23-34.
- Erzen, Z. & Epçaçan, C. (2018). Öğretmen görüşlerine göre öğretmenlerin toplumdaki saygınlığının incelenmesi, Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4 (9), 331-345 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iksad/issue/51698/671168
- Güler, A.V. (1999). Cumhuriyet Dönemi Bazı Süreli Yayınlara Yansıyan Öğretmen Sorunları (1929–1961), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- Günkör, C. (2017). Öğretim elemanlarının eğitim ortamına ilişkin algıları, Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar, 2016; (13) ss.125-148.
- Günkör, C & Özdemir, M . (2017). Sosyal Sermaye ve Eğitim İlişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi , 15 (1) , 70-90 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/29870/300285
- Kahveci̇, H & Paksoy, A. (2019). Ulusal Gazetelerin Haber Metinlerinde Öğretmen Temsili. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (3), 56-74. DOI: 10.17556/erziefd.469309
- Kuru Çeti̇n, S & Demi̇rkasımoğlu, N. (2015). Öğretmen ve yöneticilerin etik ve etik dışı davranışlarının basına yansımaları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16 (34) , 95-110 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobbiad/issue/36373/412325
- Jackson, S. E., Schwab, R. L. & Schuler, R. S. (1986). Toward an Understanding of the Burn Out Phenomenon, Journal of Applied Psychology, 71(4): 630-640.
- MEB. Milli Eğitim Temel Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf Medya Etik Kurulu, Gazetecilik Meslek İlkeleri. http://medyaetikkurulu.org/wordpress/index.php/gazetecilik-meslek-ilkeleri/
- TDK (2020). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/
- Uygun, S. (2012). Basında öğretmen sorunları, Milli Eğitim Dergisi, 42 (194) , 72-91 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36174/406737
- Viau, R. (2015). Okulda Motivasyon. Anı Yayıncılık: Ankara.
- Yeşilyurt E. & Karakuş M. (2011). Öğretmenlerin adaylık sürecinde karşılaştıkları problemler, International Online Journal of Educational Sciences (IOJES), vol.3, pp.261-293.
- Yeşilyurt E. (2009). Öğretmenlerin sahip oldukları niteliklere yönelik algıları (Elazığ ili örneği), Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.38, ss.169-189.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Üzerine Çalışmalar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Ocak 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 11 Sayı: 1 |
