İKİ DİLLİ ÖĞRENCİLERİN İKİNCİ DİL EDİNİMİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER VE DEZAVANTAJLI GRUPLARA DÖNÜŞMELERİ: KURAMSAL VE DERLEME BİR ÇALIŞMA

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 1012 - 1036, 11.05.2021

Yusuf Kızıltaş

https://doi.org/10.24315/tred.775100

Cited By: 3

Öz

İki dillilik dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de oldukça yaygındır. Ancak Türkiye’de, özellikle de sahip olduğu çok kültürlü yapıdan dolayı, doğal, kaçınılmaz kısacası farklı bir iki dillilik söz konusudur. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde bugün ana dili eğitim dilinden farklı ve çeşitli kademelerde öğretimlerine devam eden çok sayıda iki dilli öğrenci bulunmaktadır. Türkiye’de özellikle de belirtilen iki bölgedeki birçok ilde yaşayan iki dilli öğrencinin durumu daha öncelikli ve önemli olarak değerlendirilebilir. Öyle ki bu bölgelerde yaşayan öğrencilerin iki dilli olmalarından kaynaklı bir takım dezavantajların ve sorunların olduğu bilinmektedir. Ortaya çıkan sorunların okul hayatı boyunca daha açık bir şekilde kendini gösterdiği söylenebilir. İki dilli öğrencilerin yaşadıkları dilsel dezavantajların okumaya, okuduğunu anlamaya, devamlılık durumuna ve nihayetinde akademik başarıya olumsuz bir etkide bulunması kaçınılmaz hale gelmektedir. İkinci dil edinimindeki öğrencilerin yaşadıkları sorunlara kaynaklık eden birçok faktörün etkili olduğu ve bunların birçok farklı olumsuz sonuçlar yarattığı bilinmektedir. Türkiye’de yaşayan iki dilli öğrencilerin ikinci dil edinimi üzerinde etkili olan faktörlerin ve bunların yarattığı birtakım sonuçların tartışılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Alan yazında ikinci dil ediniminde genel anlamda etkili olduğu düşünülen faktörler, Türkiye’deki iki dilli öğrencilerle ilişkilendirilerek açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İki dillilik, iki dilli öğrenciler, ikinci dil edinimi

Kaynakça

• Al-Amri, M. N. (2013). Effects of bilingualism on personality, cognitive and educational developments. A Historical Perspective, American Academic & Scholarly Research Journal, 5(1), 1-7.
• Andersson, E. (2019). Teachers'attitudes affect students:A study of Swedish primary school teachers'attitudes towards CLIL. Gävle, İsveç: University of Gävle .
• Atta, M. A., & Jamil, A. (2012). Effects of motivation and parental influence on the educational attainments of students at secondary level. Academic Research International, 2(3), 427-431.
• Baker, C. (2003). Foundations of bilingual education and bilingualism. Clevedon, England: Multilingual Matters Ltd
• Biçer, N., & Alan, Y. (2018). İki dillilik bağlamında Suriyeliler üzerinde Türkçenin etkisi. Yeni Türkiye, 24(100), 346-352.
• Cann, P. A. (1992). Factors affecting the acquisition of English as second language . Pretoria: University of South Africa.
• Çelebi, E. (2006, 12 Haziran). Öğretmen tayinlerine anlaşmalı evlilik engeli. https://www.hurriyet.com.tr/: https://www.hurriyet.com.tr/ogretmen-tayinlerine-anlasmali-evlilik-engeli-4564322 (Erişim Tarihi: 13/05/2020)
• Cengiz, K., & Türk, H. (2009). Hatay’da iki dillilik ve iki dillilikten kaynaklanan dil karışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 190-20.
• Ceyhan, M. A., & Koçbaş, D. (2011). Göç ve çok dillilik bağlamında okullarda okuryazarlık edinimi. LAS projesi Türkiye raporu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, Maraton Dizgievi.
• Coşkun, V., Derince, M. Ş., & Uçarlar, N. (2010). Dil yarası: Türkiye'de eğitimde ana dilinin kullanılmaması sorunu ve Kürt öğrencilerin deneyimleri. Diyarbakır: DİSA.
• Ege, H. Y. (2019). Hatay Döver mahallesi'ndeiki dillilik konusunda bir etnografik çalışma. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Eğitim izleme raporu. (2018). Öğrenciler ve eğitime erişim. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi.
• Ehrman, M., & Leaver, B. L. (2003). Cognitive styles in the service of language learning. System, 31, 391–415.
• Eskiköy, O., & Doğan, Ö. (Yönetenler). (2008). İki dil bir bavul [Sinema Filmi].
• Fan, S. (2010). Language shock: A challenge to language learning. The International Journal - Language Society and Culture, 31, 42-51.
• Gardner, R. C. (2001). Integrative motivation and second language acquisition. Z. Dornyei, & R. Schmidt içinde, Motivation and Second language acquisition (s. 1-19).
• Honolulu, HI : University of Hawai’i, Second Language Teaching and Curriculum Center.
• Gardner, R., & Lambert, W. E. (1972). Attitudes and motivation in second-language learning. Rowley, Mass: Newbury House Publishers.
• Gass, S. M., & Selinker, L. (2008). Second language acquisition.An introductory course.Third edition. New York ve London: Taylor & Francis Group.
• Gottardo, A., & Grant, A. (2014). Defining bilingualism. Canadian Language & Literacy Research Network, 1-7.
• Gözüküçük, M. (2015). Ana dili Türkçe olmayan ilokul öğrencilerine ilkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Güder, S. Y. (2019). Dikenli gül: Türkiye’de kırsal kesimde okul öncesi öğretmeni olmaya ilişkin fenomenolojik bir çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - ENAD, 7(3), 921-941.
• Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi. (2017). Türkiyede öğretmen eğitimi ve istihdamı: Mevcut durum ve öneriler . Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Hamers, J. F., & Blancs, M. H. (2000). Bilinguality and bilingualism. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Hann, N. B. (2017). Beyond Pastoral: The role of family in second language learning experiences of adults. Englısh Scholar Beyond Borders, 2, 29-50.
• Hoque, E. (2019). An introduction to the second language acquisition. https://www.researchgate.net/publication/335690866_An_Introduction_to_the_Second_Language_Acquisition (Erişim Tarihi: 22/03/2020)
• Işıklar, Ü. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Aydın Üniversitesi.
• Kamuajans.Com. (2018). Ücretli öğretmenlik uygulamasına tepki. Kamuajans: http://www.kamuajans.com/egitim-personeli/ucretli-ogretmenlik-uygulamasina-tepki-h528964.html (Erişim Tarihi: 18/05/2020)
• Kaplan, P. (2016). Batı’da öğrenciler deneyimli öğretmende okuyor. https://www.haberturk.com/yazarlar/pervin-kaplan/1264212-batida-ogrenciler-deneyimli-ogretmende-okuyor (Erişim Tarihi: 17/05/2020)
• Kara, T., & Şıhanlıoğlu, Ö. (2019). Türkiye'de görülen süreç odaklı iki dillilik modelleri. Uluslararası Diller Kongresi (International Congress of Languages) (s. 247-258). Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Karaduman, A. (2018). Anlıyorum ama konuşamıyorum. Ankara: İletişim Yayınları.
• Karatay, H., Bolat, K. K., & Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabirlirliği. Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 603-623.
• Kaya, G. (2012, 1 Haziran). 70 bin öğretmene 'yerine dön' emri. Haber7.com: http://www.haber7.com/egitim/haber/885996-70-bin-ogretmene-yerine-don-emri (Erişim Tarihi: 14/05/2020)
• Kinginger, C., & Farrell, K. (203). Assessing development of meta-pragmatic awareness in study abroad. Frontiers, 19-42.
• Kızıltaş, Y. (2019). Ana dili farklı ilkokul öğrencilerinin akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• KONDA. (2011). Kürt meselesi’nde algı ve beklentiler araştırması. İstanbul: KONDA Araştırma ve Danışmanlık.
• Koşan, Y. (2015). Okul öncesi eğitimin iki dilli çocukların okula hazırbulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi .
• Krashen, S. (1985). The Input Hypothesis: Issues and Implications. New York:: Longman.
• Krashen, S. D., & Terrell, T. D. (2009). The Natura l Approach: Language acquisition in the classroom. Oxford: Pergamon.
• Leaver, B., Ehrman, M., & Shekhtman, B. (2005). Achieving success in second language acquisition. New York: Cambridge University Presss.
• Marian, V., & Shook, A. (2012). The cognitive benefits of being bilingual. Cerebrum, 13, 1-12.
• McLaughlin, B., Blanchard, A., & Osanai, Y. (1995). Assessing language development in bilingual preschool children. NCBE Program Information Guide Series No:22: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED388088.pdf (Erişim Tarihi: 21/03/2020)
• MEB. (2008). İlköğretim okulu ders kitaplarının değerlendirilmesi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı (Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı).
• MEB. (2019). PISA 2018 Türkiyem ön raporu. Ankara: MEB, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi.
• MEB, TIMSS. (2016). TIMMS 2015 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu (4. ve 8. sınıflar). Ankara: MEB.
• Memurlar Net. (2015). Doğu'ya atanan öğretmen çok, kalan az. https://www.memurlar.net/haber/538944/dogu-ya-atanan-ogretmen-cok-kalan-az.html (Erişim Tarihi: 17/05/2020)
• Merriam-Webster Dictionary. (2020). https://www.merriam-webster.com/dictionary/bilingualism (Erişim Tarihi: 19/03/2020)
• Moradi, H. (2014). An investigation through different types of bilinguals and bilingualism. International Journal of Humanities & Social Science Studies (IJHSSS), 1(2), 107-112.
• Morgan, E. N. (2015). Parent and teacher attitudes toward bilingual education. Fredonia, New York: State University of New York.
• Ögretmenlerhaber.Com. (2016). Ücretli öğretmen alımında skandal! http://www.ogretmenlerhaber.com/ogretmen-atamalari/ucretli-ogretmen-aliminda-skandal-h3897.html (Erişim Tarihi: 19/05/2020)
• Özoğlu, M. (2011). Türkiye'nin öğretmen yetiştirme politikası. 21. Yüzyılda Türkiye’nin Eğitim ve Bilim Politikaları Sempozyumu (s. 143-156). Ankara: Eğitim-Bir-Sen.
• Oktay, H. (2012). Türkiye'de öğretmen istihdamında yaşanan sorunlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir : Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Ortega, L. (2009). Second language acquisition. New York: Taylor & Francis Group.
• Parisi, T. (2015). 10 reasons to be bilingual. NIU Newsroom: https://newsroom.niu.edu/2015/09/16/10-reasons-to-be-bilingual/ (Erişim Tarihi: 26/05/2020)
• Pekgenç, Y. (2019). Sınıf öğretmenlerinin iki dilli sınıflarda yaşadığı eğitsel ve iletişimsel sorunlara ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Pransiska, R. (2017). Benefits of bilingualism in early childhood: A booster of teaching English to young learners. Advances in Social Science, Education and Humanities Research (ASSEHR), 58, 390-393.
• Qian, C. (201). A brief analysis of psychological factors in SLA. M & D Forum, 535-538.
• Rabanes, D., & Valez, T. (2016). Mutliple dimensions of bilingualism. Reykjavík: Háskóli Íslands.
• Raguenaud, V. (2009). Bilingual by choice: Raising kids in two (or more!) languages. Boston: Nicholas Brealey Pub.
• Richards, J. C., & Rodgers, T. S. (2001). Approaches and methods in language teaching. A description and analysis. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Robert, M. S. (2017). The Bilingual World: a study on bilingualism and its cognitive effects. Barcelona: Universitat Pompeu Fabra.
• Rodríguez, D., Carrasquillo, A., & Lee, K. S. (2014). The bilingual advantage: Promoting academic development, biliteracy, and native language in the classroom. New York, USA: Teachers College Press.
• Schumann, J. H. (1978). Social and psychological factors in second language acquisition. J. Richards içinde, Understanding second & foreign Language learning: Issues and approaches (s. 163-178). Rowley: Newbury House Publishers.
• Sincar, F. (2015). Ana dili eğitim dilinden farklı öğrencilerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep: Zirve Üniversitesi.
• Strevens, P. (1978). New orientations in the teaching of English. U.K.: Oxford University Press.
• Suı, L. (2015). Elementary mainstream classroom teachers'perceptions and teaching practice towards English language learners. Toronto: University of Toronto.
• Tabors, P. (2008). One child, two languages: A guide for early childhood educators of children learning English as a second language 2d ed. Baltimore: Paul H. Brookes.
• Taşkaya, S. M., Turhan, M., & Yetkin, R. (2015). Kırsal kesimde görev yapan sınıf öğretmenlerinin sorunları. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 198-210.
• Troike, M. (2006). Introducing second language acquisition. New York: Cambridge University Press.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). TKanun No.: 2709 Kabul Tarihi: 7.11.1982. https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2018.pdf a(Erişim Tarihi: 20/03/2020)
• Türkiye Ulusal Ajansı. (2016). Don’t Waste Your Future: Erken Okul Terki. https://www.dontwasteyourfuture.eu/wp-content/uploads/2017/03/DWYF-Booklet-TR.pdf (Erişim Tarihi: 14/05/2020)
• Tuzcuoğlu, M. (2011). Ben bir taşım. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Uçar, S. (2016). Doğu'dan hülle evlilikle kaçış. https://www.milliyet.com.tr/gundem/dogudan-hulle-evlilikle-kacis-2173613 (Erişim Tarihi: 15/03/2020)
• UNİCEF. (2012). Okul dışındaki çocuklar küresel girişimi: Türkiye ülke raporu . Ankara: UNİCEF.
• Uslu, Z. (2007). Dil edinimi ve yabancı dil öğreniminde yaş faktörünün rolü. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 146-156.
• Uygun, S. (2013). Türk eğitim sistemi sorunları. Ankara: Nobel yayıncılık.
• Valdez, G., & Figueora, R. A. (1994). Bilingual and testing: A special case of bias . Norwood, NJ: Ablex Publishing Corp.
• Walker, A., Shafer, J., & Iiams, M. (2004). 'Not in my classroom': Teacher attitudes towards English language learners in the mainstream classroom. NABE Journal of Research and Practice, 2(1), 130-160.
• Wei, L. (2000). Dimensions of bilingualism. L. Wei içinde, The bilingualism reader (s. 3-25). New York: Routledge.
• Yadav, M. D. (2014). Role of mother tongue in second language learning. International Journal of Research (IJR), 1(11), 572-582.
• Yalçın, D. (2017). Ücretli öğretmenlik uygulamasının öğrencilerin matematik dersine karşı tutumuna etkisinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-11.
• Yılmaz, F., & Şekerci, H. (2016). Ana dil sorunsalı: Sınıf öğretmenlerinin deneyimlerine göre ilkokul öğrencilerinin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - ENAD, 4(1), 47-63.
• Yılmaz, M. Y. (2014). İki dillilik olgusu ve Almanya'daki Türklerin iki dilli eğitim sorunu. Turkish Studies, 9(3), 1641-1651.
• Zhang, M. (2018). An overview of the bilingual advantage: History, mechanisms, and consequence. WUPJ, 6, 1-9.
• Zhang, Y. (2008). The role of personality in second language acquisition. Asian Social Science , 4(5), 58-59.
• Zhao, Y. (2019). Negative transfer of mother tongue in English. Creative Education, 10, 940-946.
• Zhou, Y. (2020). The influence of family on children’s second language learning. Ontario: University of Windsor.