YAPILANDIRMACI YAKLAŞIM VE TÜRKÇE EĞİTİM AÇISINDAN POSTMODERNİST ROMANLARIN ÖNEMİ: KİTAB-ÜL HİYEL ROMANI ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 57 - 71, 26.01.2022

Enes Yaşar

https://doi.org/10.24315/tred.870015

Öz

Bu çalışmanın amacı, Kitab-ül Hiyel romanındaki postmodern unsurların yapılandırmacı yaklaşım açısından ele almak ve Türkçe eğitimi açısından önemini ortaya koymaktır. Yapılandırmacı yaklaşıma göre bireyin iç dünyası, dış dünyadan bağımsız bir şekilde anlam kazanmaktadır. Bu nedenle bireyler dış dünyayı algılarken birçok anlam ve bakış açısının ortaya çıktığı görülmektedir. Benzer şekilde eğitim alanında da bireylerin bilgiyi anlamlandırırken çeşitli şekillerde yorumladıkları ve zihinlerinde yeniden inşa ettikleri anlaşılmaktadır. Dolayısıyla yapılandırmacı yaklaşım öğrencilere herkesi bağlayacak tek bir doğrunun olmadığı anlayışını kazandırmaya çalışmaktadır. Edebi manada bu anlayışı postmodern unsurlara sahip romanların kazandırabileceği tespit edilmiştir. Bu çerçevede çalışmada Kitab-ül Hiyel romanındaki postmodern unsurların öğrencileri tek bir nesnel gerçeklikten uzaklaşmalarına ve öznel gerçekliklerinin farkına varmalarına imkân sağlayabileceği düşünülmektedir. Dolayısıyla bireyler, yapılandırmacı yaklaşım doğrultusunda romanı okurken olaylara çok yönlü bir bakış açısıyla yaklaşabilme ve olayları farklı boyutlarıyla değerlendirilebilme imkânı bulabileceklerdir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma evrenini İhsan Oktay Anar’ın romanları oluşturmaktadır. Araştırmada amaçlı örneklem yoluna gidilmiş olup Kitab-ül Hiyel romanı ele alınmıştır. Romanın anlatı unsurları yapılandırmacı yaklaşım doğrultusunda değerlendirilmiş olup elde edilen çözümlemeler içerik analizi yöntemi incelenmiştir. Bu çerçevede Kitab-ül Hiyel romanında okurların kâşifler aracılığıyla öz benlikleri ve arzuları arasında eleştirel okumalar gerçekleştirebileceği, halk kültürü ve sözlü geleneğe dair izlenimler edinebileceği tespit edilmiştir. Ayrıca okurun ironik anlatı yoluyla metni yapısökümüne uğratabileceği ve çok katmanlı bir yapı üzerinden metni anlamlandırabileceği anlayışı hâkim olmuştur. Bunların yanı sıra çalışmada romanın bireyleri eleştirel ve yaratıcı düşünmeye sevk edebileceği ve aktif bir okur olmaya yönlendirebileceği görülmüştür. Sonuç olarak postmodernist romanların yapılandırmacı yaklaşım açısından eğim alanına katkı sağlayabileceği anlayışı hâkim olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yapılandırmacı yaklaşım, eğitim, postmodernizm, roman, Türkçe eğitimi

Kaynakça

• Ada, S. ve Keskinkılıç, K. (2006). Eğitimin temel kavramları. Ş. S. Erçetin & N. Tozlu (Ed.), Eğitim bilimine giriş. Ankara: Hegem Yayınları.
• Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Yayın.
• Adams, P.J. (1968). Creative reading, international reading association. Boston.
• Akpınar, B., Çakmak, Z. ve Kara, C. (2010). Postmodernizmin ilköğretim 6. sınıf ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına yansımaları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 2, 137-160.
• Anar, İ. O. (2008). Kitab-ül Hiyel. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aslanargun, E. (2007). Modern eğitim yönetimi anlayışına yönelik eleştiriler ve postmodern eğitim yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 50, 195-212.
• Aytan, N. (2014). Okuma çeşidi olarak yaratıcı okumaya genel bir bakış. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 5, 651-667.
• Bostan Sarıoğlu, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının Newton’un hareket kanunları ile ilgili kavramsal anlamalarının karşılaştırılması, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3,1, 44-49.
• Brooks, J. G. ve Brooks M.G. (1999). In search of understanding the case for constructivist classrooms. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methots in education. New York, NY, USA: Routledge.
• Çetinkaya Bozkurt Ö. (2011) Dünyada ve Türkiye’de Girişimcilik Eğitimi: Başarılı Girişimciler ve Öğretim. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gardner, H. (1999). Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century. New York: Basic Books.
• Derrida, J. (2008). “Differance” (Çev: Ö. Sözer) Toplumbilim, 51-65.
• Güçlü Avcıoğlu, A. (2015). Türk romanında modernizmden postmodernizme geçiş. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gün, M. (2011). Yapılandırmacı eğitim modeliyle ilköğretim ikinci kademe Türkçe dersi okuma becerilerinin kazandırılmasında karşılaşılan sorunların analizi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Güneş, F. (2009). Türkçe öğretiminde günümüz gelişmeleri ve yapılandırıcı yaklaşım. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (11), 1-21.
• Güneş, F. (2013). Türkçe’de metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 11, 603-637.
• Gürol, M. (2002). Eğitim teknolojisinde yeni paradigma: oluşturmacılık, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 159-183.
• Güzel, E. (2019). Postmodernizm, ironi ve birey ilişkisine Tutunamayanlar ve Benim Adım Kırmızı üzerinden kısa bir bakış. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, 5, 11, s. 99-123.
• Hill, D., McLaren, P., Cole, M. ve Rikowski, G. (2002). Marxism against postmodernism in educational theory. Oxford: LexingtonBooks.
• Jonassen, D. H. (1991). Objectivism versus constructivism: Do we need a new philosophical paradigm? Educational Technology Research and Development, 39(3), 5-14.
• Karadüz, A. (2010). Yapılandırmacı paradigma bağlamında Türkçe derslerinde öğrenme ortamları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 14, s.135-154.
• Kasap, D. (2019). Yaratıcı okuma-yaratıcı yazma çalışmalarının yaratıcı okuma, okuduğunu anlama, yazma ve yaratıcı yazma erişisine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kırbaşoğlu Kılıç, L. ve Bayram, B. (2014). Postmodernizm ve eğitim. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3/1, 368-376.
• Krippendorff, K. (2004). Content analysis an introduction to its methodologgy. USA: Sage Puplications.
• Kökten, H. (2013). Postmodernizm ve eğitim. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Lyotard, F.J. (2000). Postmodern Durum, (Çev: Ahmet Çiğdem). Ankara: Vadi Yayınları.
• Lüle Mert, E. (2018). Türkçe eğitiminde yapılandırmacı yaklaşım bağlamında anlama eğitimi, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20/1, 306-323.
• Marshall, C. ve Rossman, G. B. (2006). Designing qualitattive research. California: Sage Puplication.
• MEB. (2005). İlköğretim 1-5. Sınıf Programları Tanıtım El Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB. (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı (1-8. Sınıflar). Ankara.
• O’leary, Z. (2004). The essential guide to doing research. London: SAGE Publications Ltd.
• Özdemir, G. (2013) İhsan Oktay Anar’ın romanları, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özgün, E. (2012). İhsan Oktay Anar’ın romanlarına yeni tarihselci bir yaklaşım. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Payne, G. ve Payne, J. (2004). Key concept in social research. London: Sage Publication. Revival at aintab. (April, 1903), Missionary Herald, 99, s.162-163.
• Sencer, M. ve Sencer, Y. (1978). Toplumsal araştırmalarda yöntembilim. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını.
• Tarhan M. ve Kılıç F. (2017) Sosyal Bilgiler Eğitimi’nde Girişimcilik Becerisinin Kazandırılmasına Yönelik Kullanılabilecek Kaynaklar Bibliyografyası. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1974-1993.
• Tarhan, M. (2019). MEB 2023 eğitim vizyonu çerçevesince Türkiye’de girişimcilik eğitiminin geleceğine yönelik bir değerlendirme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2), 667-682.
• Tarhan, M. (2020). Girişimcilik becerisine giriş. İstanbul: Pegem Akademi.
• Tezcan, M. (2002). Postmodern ve Küresel Toplumda Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tural, S. (2005). Üstkurmaca Bir Metin: Kayıp Hikayeci, İlmî Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, 20, 159-171.
• Tural, S. (2014). Dilin söylem inşası. Türk edebiyatına yapısalcı bir bakış. Türk Dili, ss.25-28.
• Uslu Çeti̇n, O. ve Özdemi̇r, M. (2019). Postmodernizmin Eğitim Yönetimindeki İzlerinin Fenwick English Üzerinden Değerlendirilmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 52 (2), 547-575.
• Ün Açıkgöz, K. (2005). Aktif Öğrenme, İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Watkins, R., West Meiers, M ve Visser, Y. (2012). A guide to assessing needs: Essential tools for collecting information, making decisions, and achieving development results. Washington DC, USA: The World Bank.
• Watson, J. (2008). Yapılandırmacı Eğitim ve Öğrenme Zorlukları. (Çev., Y. Kızılabdullah). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 49 (2), 357-369.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.