NEOLİBERAL POLİTİKALARIN ÖĞRETMENLİĞE YANSIMALARI: OKUL YÖNETİCİSİ VE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE DAYALI BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 1781 - 1798, 28.09.2022

Samet Kılıç , Binali Tunç

https://doi.org/10.24315/tred.1108363

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de neoliberal politikaların öğretmenlik mesleğinde yarattığı dönüşüme ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşlerini belirlemeye çalışmaktır. Çalışma nitel araştırma yöntemine göre yapılmış olup durum çalışması desenine uyacak şekilde tasarlanmıştır. 23 öğretmen ve 4 okul yöneticisi ile yapılan görüşmelerde, “öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü, öğretmenlerden beklentiler, öğretmenlerin özlük hakları ve öğretmenlerin denetimi” konusunda yaşanan dönüşümler ele alınmıştır. Veriler betimsel düzeyde analiz edilmiş, alt amaçlara göre temalara ayrılmış ve yorumlanmıştır. Araştırmada katılımcı görüşlerine göre geçmişten günümüze öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsünde bir gerileme yaşandığı belirlenmiştir. Öğretmenlerden beklentilerin ise sınav başarısını arttırma ve proje üretmeye yönelik olduğu dile getirilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin mesleki, mali ve sosyal özlük haklarında ilerleme kaydedilmediği belirtilmiştir. Son olarak öğretmenlerin performans ve sonuç odaklı denetime maruz kaldıkları, bunun yerine kendilerine rehberlik edecek bir denetim anlayışına ihtiyaç duydukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, öğretmen, okul yöneticisi, öğretmenliğin dönüşümü

Kaynakça

• Apple, M. W. (2002). Küresel tehlikeler: eğitimdeki eşitsizlikler ve neoliberal politikaların bir mukayesesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 23-46.
• Apple, M. W. (2006). Küreselleşme ve eğitim. E. Oğuz ve A. Yakar (Ed.), Eğitim, Piyasalar ve Denetim Kültürü içinde (ss. 9-34). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Apple, M. W. (2012). Eğitim ve iktidar (E. Bulut, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Aydın, İ. (2014). Öğretimde denetim: Durum saptama, değerlendirme ve geliştirme (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aydın, İ., Demir, T. G. ve Erdemli, O. (2015). Teacher’s views regarding the social status of the teaching profession. Anthropologist, 22(2), 146-156.
• Aypay, A. (2015). Eğitim politikası. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ball, S. J. (2007). Educationplc: Understanding private sector participation in public sector education. London: Routledge.
• Ball, S. J. (2017). Governing by numbers: education, governanve and tyranny of numbers. London: Routledge.
• Buyruk, H. (2013). Türkiye’de öğretmen emeğinin dönüşümüne ilişkin ekonomik politik bir çözümleme. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, K. ve Arı, M. E. (2013). Öğretmen sorunları- Çanakkale ili örneği. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126.
• Eğitim Sen. (2020). Erişim adresi: https://egitimsen.org.tr/ogretmenlerin-ekonomik-ve-mesleki-sorunlarina-bakis-anketi-sonuclari/
• Gillborn, D. ve Youdell, D. (1999). Rationing education: Policy, practice, reform, andequity. McGraw-HillEducation.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• İnal, K. (2005). Yeni ilköğretim müfredatının felsefesi. Zil ve Teneffüs Yayınları, 1, 37-40.
• İzgazete. (2020). Erişim adresi: https://www.izgazete.net/egitim/egitim-isten-carpici-anket-ogretmenler-mutsuz-ve-umutsuz-h56762.html
• Karaman Kepenekci, Y. ve Taşkın, P. (2019). Eğitim hukuku (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Korkut, G., Acar, O.K. ve Tetik, A. (2015). Yeni Kamu Yönetimi anlayışı ile değişen kamu hizmeti ve Türkiye İş Kurumu.İş ve Hayat Dergisi, 2,107-135.
• Köybaşı, F., Uğurlu C. T. ve Arslan, C. (2016). Öğretmenlerin sendikal örgütlenmeye ilişkin görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 103-123.
• Lee, M. N. N. (2002). Eğitimde küresel eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(1), 157-168.
• McBurnie, G. (2002). Küreselleşme, GATS ve ulusaşırı eğitim (H. Koç ve G. Tunalı-Koç, Çev.). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 171-190.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2000). Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/earged/earged/ Milli_Egitimi_Gelistirme.pdf
• Okçabol, İ. R. (2006). Küreselleşme ve eğitim. E. Oğuz ve A. Yakar (Ed.), Küreselleşme ve eğitim içinde (ss. 141-163). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Power, M. (1994). The Audit Explosion. Demos, London.
• Sayılan, F. (2007). Küresel aktörler (DB ve GATS) ve eğitimde neoliberal dönüşüm. Haber Bülteni, 44-51.
• Ulutürk, S. (2015). Yeni kamu işletmeciliğinden hareketle üniversitelerde performans uygulanmasına dair bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 20(4), 395-414.
• Ünal, L. I. (2005). Öğretmen imgesinde neoliberal dönüşüm. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 3 (11), 4-15.
• Ünal, L. I. (2011). Yüseköğretim finansmanı: Neoliberal çözüm ve tehditler. Ercan, F. ve Kurt, K. S. (Ed.) Metalaşma ve iktidarın baskısındaki üniversite İçinde (ss. 93-120). İstanbul: Sav Yayınları.
• Ünsal, S. (2018). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 111-130.
• Webb, P. T. (2005). The anatomy of accountability. Journal of Education Policy, 20 (2), 189 208.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. (2018). Öğretmenlerin izin hakkını düzenleyen mevzuata ve bu hakkın kullanımına ilişkin görüşleri. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/326155201