TÜRKİYE’DE YAYINLANAN OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMLARI HAKKINDA YAPILAN ARAŞTIRMALARIN EĞİLİMLERİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 753 - 769, 26.01.2023

İmran Çağlayan , Nalan Kuru , Yadigar Meliha Apak , Cansu Karakaya

https://doi.org/10.24315/tred.1108598

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı alan yazında okul öncesi eğitim programları ile ilgili yapılmış birbirinden bağımsız birçok araştırmanın kapsamlı bir analizinin yapılarak bütün halinde ortaya konulmasıdır. Çalışmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Türkiye’de MEB tarafından yayımlanan ve uygulanan okul öncesi eğitim programları hakkında 1989 yılı ile 2021 yılları arasında yapılan ve okul öncesi eğitim programı, okul öncesi program ve anaokulu programı anahtar kelimeleri ile taranarak ulaşılan 81 çalışma, uzman görüşü alınarak araştırmacıların oluşturduğu kodlar çerçevesinde incelenmiş ve içerik analizine tâbi tutulmuştur. Elde edilen verilere göre, yayın türü olarak en çok yüksek lisans çalışmalarına rastlanırken, doktora düzeyinde çalışmalara ise en az rastlanmıştır. En çok yayın yapılan yıllar 2012 ve 2019 olarak belirlenirken, sıklıkla nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma modeli olarak tarama modelinin yoğun kullanıldığı tespit edilirken, araştırma yöntemi ve modelini belirtmeyen çalışmaların fazla olduğu dikkat çekmiştir. Çalışmalarda veri toplama araçları olarak anket, form ve görüşme yoğunlukla tercih edilirken, örneklem seçiminde en çok teorik çalışmalar yer almıştır. Veri analizinde ise daha çok içerik analizi yoğunlukla kullanıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi eğitim programı, içerik analizi, araştırma eğilimleri

Teşekkür

İlgi ve emekleri için Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi çalışanlarına ve hocalarımıza teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Addisu, K. M., & Wudu, M. T. (2019). “Preschool Curriculum Implementation In Ethiopia: The Case Of Selected Woredas Preschools.” Cypriot Journal Of Educational Sciences, 14(2), 178-189.
• Akaydin, Ş. & Çeçen M. A. (2015). Okuma Becerisiyle İlgili Makaleler Üzerine Bir İçerik Analizi. Eğitim Ve Bilim, 40(178), 183- 198.
• Alisinanoğlu, F., & Bay, N. (2007). Okul Öncesi Eğitim Programlarının Tarihsel Gelişimi. Tokat: XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 5-7.
• Anne Çocuk Eğitim Vakfı (Açev) & Eğitim Reformu Girişimi (Erg), 2016, Her Çocuğa Eşit Fırsat: Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitiminin Durumu Ve Öneriler, İstanbul.
• Aral, N., & Kadan, G. (2018). 2013 Okul Öncesi Eğitim Programının Değerler Eğitimi Bağlamında İncelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(1), 113-131.
• Aydin, U. Bilimsel Araştırmalarda Yapısal Etmenler ve Evreler. İnönü University International Journal Of Social Sciences (Inijoss), 1(1), 98-112.
• Balcı, A., Gündoğdu, K., & Çelik, N. (2012). Okul Öncesi Eğitim Programına İlişkin Bir İhtiyaç Analizi Çalışması.Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Haziran 2012, 3 (1), 10-24.
• Barnett, W. S., Jung, K., Yarosz, D. J., Thomas, J., Hornbeck, A., Stechuk, R., & Burns, S. (2008). Educational Effects Of The Tools Of The Mind Curriculum: A Randomized Trial. Early Childhood Research Quarterly, 23(3), 299–313.
• Başaran, S. T., & Ulubey, Ö. (2018). 2013 Okul Öncesi Eğitim Programının Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 1-32.
• Baştürk Savaş, & Taştepe, M., (2013). Evren Ve Örneklem. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Vize Yayıncılık, Ankara.
• Brodin, J., & Renblad, K. (2015). Early Childhood Educators’ Perspectives Of The Swedish National Curriculum For Preschool And Quality Work. Early Childhood Education Journal, 43(5), 347-355.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak K, Ebru.,A, Erkan Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara.
• Can Gül, Ş. (2009). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmen Ve Öğretmen Adaylarının 2006 Okul Öncesi Eğitim Programının Değerlendirme Unsuruna Yönelik Görüş Ve Davranışlarının İncelenmesi . Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Çobanoğlu, R. (2011). Teacher Self-Efficacy And Teaching Beliefs As Predictors Of Curriculum İmplementation İn Early Childhood Education. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics Of Qualitative Research: Techniques And Procedures For Developing Grounded Theory. Thousand Oaks: Sage.
• Creswell, J. W., & Garrett, A. L. (2008). The “Movement” Of Mixed Methods Research And The Role Of Educators. South African Journal Of Education, 28(3), 321–333.
• Creswell, J.W., & Creswell, J.D., 2005. Mixed Methods Research: Developments, Debates,And Dilemmas. Research In Organizations.Foundations And Methods Of Inquiry. Berrett-Koehler Publishers, San Francisco.
• Delen Tanriverdi, H. (2008). Anasınıfı Öğretmenlerinin Mesleğe Yönelik Tutumlarıyla Anasınıfı Eğitim Programında Öngörülen Hedeflere Ulaşılma Derecesi Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö., & İmrol, F. (2016). Uluslararası Dergilerde Yayımlanan Eğitim Araştırmalarının Normallik Varsayımları Açısından İncelenmesi. Current Research In Education 2(3), 130-148.
• Demirel, Ö. (1992). Türkiye'de Program Geliştirme Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 27-43.
• Demirtaş İlhan, S. (2017). A Content Analysis Of Early Childhood Education Graduate Theses Written In Turkey. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi,Ankara.
• Dilek, H. (2013). 2006 Okul Öncesi Eğitim Programının Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Dinçer, S. (2018). Eğitim Bilimleri Araştırmalarında İçerik Analizi: Meta-Analiz, Meta-Sentez, Betimsel İçerik Analizi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-190.
• Doğan, T., & Çoban, A. E. (2009). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları İle Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim Ve Bilim, 34(153), 157-168.
• Düşeka, G., & Dönmezb, B. (2012). Türkiye'de Yayınlanan Okul Öncesi Eğitim Programları. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD), 1(1), 68-75.
• Düzgün, Ü. (2014). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitim Programı Ve 2012 Değişikliklerinin Uygulanmasına İlişkin Görüşleri (Kayseri İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr
• Ekici Vural, D. (2006). Okul Öncesi Eğitim Programındaki Duyuşsal Ve Sosyal Becerilere Yönelik Hedeflere Uygun Olarak Hazırlanan Aile Katılımlı Sosyal Beceri Eğitim Programının Çocuklarda Sosyal Becerilerin Gelişimine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 Yılları Arasında Yayımlanan Eğitim Bilimleri Dergilerindeki Makalelerin Bazı Özellikler Açısından İncelenmesi: Betimsel Bir Analiz . Journal Of Measurement And Evaluation In Education And Psychology , 2 (1) , 140-147 .
• Erden, E. (2010). Problems That Preschool Teachers Face In The Curriculum İmplementation. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Firat, M., Kabakçı Yurdakul, I., & Ersoy, A. (2014). Mixed Method Research Experience Based On An Educational Technology Study. Journal Of Qualitative Research In Education, 2(1), 65-86.
• Fuller, B. Vd. (2017), “Do Academic Preschools Yield Stronger Benefits? Cognitive Emphasis, Dosage, And Early Learning”, Journal Of Applied Developmental Psychology, 52, 1-11.
• Gelişli, E., Yazici, Y. (2012). Türkiye’de Uygulanan Okul Öncesi Eğitim Programlarının Tarihsel Süreç İçerisinde Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 85-93.
• Gormley, W. T., Jr, Gayer, T., Phillips, D., & Dawson, B. (2005). The Effects Of Universal Pre-K On Cognitive Development. Developmental Psychology, 41(6), 872–884.
• Güler, D. (2001). 4-5 Ve 6. Yaş Okul Öncesi Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Günay, R., & Aydın, H. (2015). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ile ilgili yapılan araştırmalarda eğilim: Bir içerik analizi çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178).
• Guo, Z., & Sheffield, J. (2008). A Paradigmatic And Methodological Examination Of Knowledge Management Research: 2000 To 2004. Decision Support Systems, 44(3), 673-688.
• Gürkan, T. (2010). Okul Öncesinde Özel Öğretim Yöntemleri. R. Zembat (Ed.), Okul Öncesi Eğitim Programı, Anı, Ankara.
• Güvelioğlu, E. (2019). A Content Analysis Of Articles İn Turkish Early Childhood Education Context. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Hew,K. F., Kale U., &Nari K., (2007) Past Research In Instructional Technology: Results Of A Content Analysis Of Empirical Studies Published İn Three Prominent İnstructional Technology Journals From The Year 2000 Through 2004, Journal Of Educational Computing Research, 36(3), 269-300.
• Hranstinski, S., & Keller, C. (2007). An Examination Of Research Approaches That Underlie Research On Educational Technology: A Review From 2000 To 2004. Journal Of Educational Computing Research, 36(2), 175–190.
• İş, A. (2017). Okul Öncesi Ve Sınıf Öğretmenlerinin 2013 Okul Öncesi Eğitim Programındaki Kazanımların Gerçekleşme Düzeyine Yönelik Algıları. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi , Elazığ.
• Işik, E., & Semerci, Ç. (2019). “Nitel Araştırmalarda Veri Üçgenlemesi Olarak Odak Grup Görüşmesi, Bireysel Görüşme Ve Gözlem”, Turkish Journal Of Educational Studies, 6(3), 53-66.
• Juodaitytė, A., & Kazlauskienė, A. (2008). Research Methods Applied In Doctoral Dissertations.In Education Science (1995-2005): Theoretical And Empirical Analysis. Vocational Education: Research & Reality, (15), 36-45.
• Kandir, A., & Yazici, E. (2016). Meb 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı'nın Okuma Yazma Becerilerinin Gelişimi Yönünden Değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 451-488.
• Karagöz, M. (2019, Ağustos). Meb 2013 Okul Öncesi Eğitim Programının Uygulanışına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, E. (2014). Okul Öncesi Eğitim Programının İşitme Engelliler İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Kaytez, N., & Durualp, E. (2014). Türki̇ye’de Okul Öncesi̇nde Oyun İle İlgi̇li̇ Yapilan Li̇sansüstü Tezleri̇n İncelenmesi̇. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014, (2), 110-122.
• Kiral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Meb (1994) Okul Öncesi Eğitim Programları (Kreş, Anaokulu ve Anasınıfı Programları).Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Meb (2002). 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı,Ya-Pa Yayınları, İstanbul.
• Meb (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı (36-72 Aylık Çocuklar İçin). 14 Mart 2021 tarihinde http://Tegm.Meb.Gov.Tr/Meb_Iys_Dosyalar/2013_04/04124340_Programkitabi.Pdf adresinden erişildi.
• Meb, (2006). 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı, Ya-Pa Yayınları, İstanbul.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (2nd Ed). Thousand Oaks, Ca: Sage.
• Moore, J. E., Cooper, B. R., Domitrovich, C. E., Morgan, N. R., Cleveland, M. J., Shah, H., & Greenberg, M. T. (2015). The Effects Of Exposure To An Enhanced Preschool Program On The Social-Emotional Functioning Of At-Risk Children. Early Childhood Research Quarterly, 32, 127–138.
• Oecd (2020), Oecd Education At A Glance Database. 22 Nisan 2021 tarihinde https://Stats.Oecd.Org/ adresinden erişildi.
• Oktay, A. (1985). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Sorunları Ve Öneriler, Ya-Pa Okul Öncesi Eğitimi Ve Yaygınlaştırılması Semineri 2.3. Ya-Pa Yayın Pazarlama,2.3, İstanbul, 107-114.
• Özdemir, SM (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye'de eğitim programlarını değerlendirmeyi değerlendirme. Yüzüncü yıl üniversitesi eğitim fakültesi dergisi , 6 (2), 126-149.
• Patton, M.Q. (1999). Enhancing The Quality And Credibility Of Qualitative Analysis. Health Sciences Research, 34, 1189–1208.
• Polat, Ö. (2020). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Genel Durumu, Testfen Yayın Grubu, İstanbul.
• Pungello, E. Vd. (2010), “Early Educational Intervention, Early Cumulative Risk, And Early Home Environment As Predictors Of Young Adult Outcomes Within A High-Risk Sample”, Child Development, Vol. 81, 410-426.
• Sapsağlam, Ö. (2013). Değerlendirme boyutuyla okul öncesi eğitim programları (1952-2013). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2013(1), 63-73.
• Sapsağlam, Ö. (2016). Okul Öncesi Eğitim Programlarında Yer Alan Hedeflerin Değerler Açısından İncelenmesi, Turkish Studies (Elektronik), 11(9), 683-700.
• Siraj‐Blatchford, I., & Sylva, K. (2004). Researching Pedagogy In English Pre‐Schools.
• Sofou, E., & Tsafos, V. (2010). Preschool Teachers’ Understandings Of The National Preschool Curriculum İn Greece, Early Childhood Education Journal, 37(5), 411-420.
• Şahin, İ. (2006). İlköğretim müfredat laboratuvar okullarının okul geliştirme süreci açısından incelenmesi (Doctoral dissertation, DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Tabuk, M., İnan, M. Ve Tabuk, M. (2018). Okulöncesi Dönem Çocuklarının Matematik Becerilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 184-201.
• Tuğluk, M. N., & Özkan, B. (2019). Meb 2013 Okul Öncesi Eğitim Programının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından Analizi. Temel Eğitim Dergisi, 29-38.
• Ucus, S., & Demirbaş, İ. (2017). Okul Öncesi Eğitim Programı İle İlkokul Hayat Bilgisi Öğretim Programının Sarmallığının İncelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1084-1105.
• Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of science education and technology, 21(6), 686-701.
• Vandell, D. (2004). Early Child Care: The Known And The Unknown. Merrill-Palmer Quarterly, 50(3), 387–414.
• Watch,E. (2013). Learning About Qualitative Document Analysis. 12 Mart 2021 tarihinde https://Opendocs.Ids.Ac.Uk/Opendocs/Bitstream/Handle/20.500.12413/2989/Pp%20inbrief%20 13%20qda%20final2.Pdf?Sequence=4 adresinden erişildi.
• Wacker, E. A., Westinicky, A., Roberts, A., & Franko, M. D. (2019). Denver Preschool Program Operations Evaluation: 2017–2018 Program Year. Denver, Co: Butler Institute For Familie University Of Denver.
• Yapıcı, Ş., & Yapıcı, M. (2016).Türkiye'de Okulöncesi Öğretim Programlarının Tarihsel Gelişimi. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi.
• Yazar, A. (2007). 1914 - 2006 Okul Öncesi Eğitim Programlarında Yaratıcılığın İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Yazar, A. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programının İlkokula Hazırlık Açısından Etkililiğinin İncelenmesi Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Yerliyurt, NS ve Ersoy, M. (2021). Okul Öncesi Eğitim Programı ile İlgili Dergipark'ta Yayımlanan Makalelerin İncelenmesi: 2013-2020. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi , 17 (37), 4104-4153.
• Yıldırım, A. (2013). Öğretmen Eğitimi Araştırmaları: Yönelimler, Sorunlar Ve Öncelikli Araştırma Alanları. Eğitim Ve Bilim, 38(169), 175-191.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yoshikawa, H., C. Weiland & J. Brooks-Gunn (2016), “When Does Preschool Matter?”, The Future Of Children, 26/2, 21-36). Yücedağ, T., & Erdoğan, A. (2011). Investigation of mathematics education studies according to some variables studied between 2000-2009 years in Turkey. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(2), 825-838.
• Zembat, R., Tunçeli, H. İ., & Akşin-Yavuz, E. (2019). Erken Çocuklukta Eğitim Programları ve Uygulamalar (Early Childhood Education Curricula & Applications). Ankara: Memories Publishing.