ÖZEL EĞİTİM VE OYUN-DOKÜMAN İNCELEMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 567 - 589, 30.05.2024

Muhammed Şahin

https://doi.org/10.24315/tred.1342213

Öz

Oyunlar ile desteklenen öğretim faaliyetleri normal gelişim gösteren çocuklar kadar farklı yetersizliklere sahip çocuklar için de önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı özel eğitim alanında oyun ile ilgili Türkiye’de yapılan bilimsel makale çalışmalarını bir arada inceleyip çeşitli sonuçlara ulaşmaktır. Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda DergiPark veri tabanından ilgili konuda yapılan çalışmalar taranmıştır. Tarama sonucunda toplamda 42 adet bilimsel makale çalışmasına ulaşılmıştır. Her bir çalışmanın yayın yılı, yazarı, yöntemi, örneklemi, veri toplama araçları ile çalışmaların amaçları ve sonuçları hakkında bulgular elde edilerek genel haliyle tablolaştırılmıştır. Yıl, yöntem, örneklem, veri toplama aracı kategorilerinde frekans (f) ve yüzde (%) hesaplamaları yapılarak elde edilen veriler tablolaştırılmış ve grafik şeklinde gösterilmiştir. Araştırma sonucuna göre en fazla makalenin 2017 yılında yayımlandığı, durum çalışması ve tek denekli araştırma yöntemlerinin daha fazla kullanıldığı, örneklem grubunun büyük bir kısmının öğrencilerden oluştuğu, veri toplama aracı olarak en fazla yarı yapılandırılmış görüşme formunun kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulardan yola çıkılarak araştırmacılara gelecek dönemde yapacakları çalışmalar için çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Oyun, Eğitsel Oyun

Kaynakça

• Akaroğlu, G., Dağ, N., Beserek, S., Selvi̇, M., & Altiparmak, Ş. (2019). Ebeveyn-çocuk iletişiminde oyunun rolü. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, Article 3.
• Alıcı, D. (2016). Fen ve Teknoloji dersinde eğitsel oyunların öğrencilerin akademik başarısına ve bilginin kalıcılığına etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Bayat, S., Kiliçaslan, H., & Şentürk, Ş. (2014). Fen ve Teknoloji dersinde eğitsel oyunların yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), Article 2. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.2-5000091535
• Boşnak, B. (2022). Sivil toplum çalışmalarında yarı yapılandırılmış mülakatlar: Sahadan örnekler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, Article 51. https://doi.org/10.30794/pausbed.1116964
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Pegem Akademi.
• Canbay, İ. (2012). Matematikte eğitsel oyunların 7. sınıf öğrencilerinin öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, motivasyonel inançları ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans]. Marmara Üniversitesi.
• Chen, X., Yu, G., Cheng, G., & Hao, T. (2019). Research topics, author profiles, and collaboration networks in the top-ranked journal on educational technology over the past 40 years: A bibliometric analysis. Journal of Computers in Education, 6(4), 563-585. https://doi.org/10.1007/s40692-019-00149-1
• Chiu, Y., Kao, C., & Reynolds, B. L. (2012). The relative effectiveness of digital game-based learning types in english as a foreign language setting: A meta-analysis. British Journal of Educational Technology, 43(4). https://doi.org/10.1111/j.1467-8535.2012.01295.x
• Civelek, P., Şeyh, B., Üniversitesi, E., & Fakültesi, S. (2023, Aralık 11). Okul öncesi dönemde açık alan eğitimi üzerine türkiye’ de yapılan lisansüstü tez çalışmalarının bibliyografik analizi (2016-2023).
• Cop, M. R., & Kablan, Z. (2018). Türkiye’de eğitsel oyunlarla ilgili yapılmış çalışmaların analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 52-71. https://doi.org/10.33400/kuje.422759
• Coşkun, H. (2012). Bilimsel Öyküler içeren eğitsel oyunlar ile fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarısına etkisi [Yüksek Lisans]. Erciyes Üniversitesi.
• Çatlak, Ş., Tekdal, M., & Baz, F. (2015). Scratch yazılımı ile programlama öğretiminin durumu: Bir doküman inceleme çalışması. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 4(3), Article 3.
• Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı. Pegem Akademi.
• Doğanay, A. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Akademi.
• Dölek, S., & Koç, A. (2022). Eğitsel oyunlar üzerine gerçekleştirilen bilimsel çalışmaların bibliyometrik analizi. Journal of Sustainable Education Studies, 3(3), 159-179.
• Genç Ersoy, B. (2021). Türkçe öğretiminde eğitsel oyun kullanımı: bir meta-tematik analiz çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 510-530. https://doi.org/10.16916/aded.887902
• Gözel, E., & Toptaş, V. (2023). Türkiye’de 2004-2022 yılları arasında ilkokul matematik öğretiminde eğitsel oyun kullanımı üzerine yapılmış çalışmaların incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), Article 1. https://doi.org/10.29299/kefad.1142685
• Groh, F. (2012). Gamification: State of the art definition and utilization. Proceedings of the 4th Seminar on Research Trends in Media Informatics, 39-46.
• Gündüz, M., Aktepe, V., Uzunoğlu, H., & Gündüz, D. D. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklara eğitsel oyunlar yoluyla kazandırılan değerler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), Article 1. https://doi.org/10.21666/muefd.303856
• Gürcan, A., Özhan, S., & Uslu, R. (2008). Dijital oyunlar ve çocuklar üzerindeki etkileri. T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Gürsoy, F., Aydoğdu, F., Aysu, B., & Aral, N. (2019). Engelli çocuklarda oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerdeki eğilimler. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 2(4), Article 4. https://doi.org/10.36731/cg.658991
• Karamustafaoğlu, O., & Kaya, M. (2013). Eğitsel oyunlarla “Yansıma ve Aynalar” konusunun öğretimi: yansımalı koşu örneği. Journal of Inquiry Based Activities, 3(2), Article 2.
• Karamustafaoğlu, O., & Kılıç, M. F. (2020). Eğitsel oyunlar üzerine yapılan ulusal bilimsel araştırmaların incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 1-25. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.730393
• Karasan, E. (2013). 4.ve 5. Sınıflar Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi derslerinde oynatılabilecek eğitsel oyunlar [Yüksek Lisans]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Karataş, E. (2014). Eğitimde oyunlaştırma: Araştırma eğilimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), Article 2.
• Kaytez, N., & Durualp, E. (2014a). Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(2), 110-122.
• Kaytez, N., & Durualp, E. (2014b). Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(2), 110-122.
• Khan, F. M., & Gupta, Y. (2021). A Bibliometric analysis of mobile learning in the education sector. interactive technology and smart education, 19(3), 338-359. https://doi.org/10.1108/ITSE-03-2021-0048
• Kim, B. (2015). Designing gamification in the right way. Library Technology Reports. https://www.semanticscholar.org/paper/Chapter-5.-Designing-Gamification-in-the-Right-Way-Kim/2c1a7ff03016cfaf6d5caa6e2de51bb61a1c8ec9
• Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N., & Kök, M. (2010). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, Article 16.
• Korkmaz, S. (2018). Eğitsel oyun geliştirerek desteklenen Fen Bilimleri öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi [Yüksek Lisans, Bartın Üniversitesi]. https://acikerisim.bartin.edu.tr/handle/11772/485
• Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology. SAGE Publications.
• Kurşun, Z. (2022). Otizm ve oyun terapisi. Journal of Sustainable Education Studies, 3(1), Article 1.
• Mosley, L. (2013). Interview research in political science. Cornell University Press. https://www.jstor.org/stable/10.7591/j.ctt1xx5wg
• Noraddin, E. M., & Kian, N. T. (2015). Three learning potentials in digital games: Perception of Malaysian University teachers. Journal of E-Learning and Knowledge Society, 11(2). https://doi.org/10.20368/1971-8829/995
• Öztemiz, S., & Önal, H. İ. (2013). İlkokul öğrencilerinin oyun tekniği ile okuma alışkanlığı kazanmasına yönelik öğretmen görüşleri: Ankara Beytepe İlkokulu örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 65-79.
• Özyürek, A., & Çavuş, Z. S. (2016). İlkokul Öğretmenlerinin oyunu öğretim yöntemi olarak kullanma durumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2157-2166.
• Rixon, S. (1996). How to Use Games in Language. Pearson English Language Teaching.
• Rodríguez Jiménez, C., Sanz Prieto, M., & Alonso García, S. (2019). Technology and higher education: A Bibliometric Analysis. Education Sciences, 9(3), Article 3. https://doi.org/10.3390/educsci9030169
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., & Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173). http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/3278
• Sezer, H. N. (2022). Erken çocukluk ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi (2016-2020). Journal of Sustainable Education Studies, Özel Sayı (Ö1), Article Özel Sayı (Ö1).
• Sezgin, S., Bozkurt, A., Yılmaz, E. A., & Van Der Linden, N. (2018). Oyunlaştırma, eğitim ve kuramsal yaklaşımlar: Öğrenme süreçlerinde motivasyon, adanmışlık ve sürdürebilirlik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, Article 45. https://doi.org/10.21764/maeuefd.339909
• Tahiroğlu, D. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda sembolik oyun. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 38(2), Article 2. https://doi.org/10.52597/buje.1003643
• Taşpınar, M. (2016). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Edge Akademi.
• Tosun, Ö. C., & Koçak, N. (2021). Fen Bilimleri dersi kapsamında eğitsel oyunlarla ilgili yapılmış çalışmaların analizi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 7(15), 208-234.
• Türk Dil Kurumu. (2017). Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu.
• Uluçay, İ. S., & Çakır, H. (2014). İnteraktif oyunların matematik öğretiminde kullanılması üzerine araştırmaların incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 4(1), Article 1. https://doi.org/10.17943/etku.21297
• Usta, N., Işık, A. D., Şahan, G., Genç, S., Taş, F., Gülay, G., Diril, F., Demir, Ö., & Küçük, K. (2017). The Opinions of pre-service teachers on the usage of games in mathematics teaching. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 328-344. https://doi.org/10.24289/ijsser.270771
• Ülküdür, M. A. (2016). Proje tabanlı öğrenme etkinlikleri ile oyun tabanlı öğrenme etkinliklerinin akademik başarı, tutum ve motivasyona etkisi [Yüksek Lisans]. Amasya Üniversitesi.
• Varışoğlu, B., Şeref, İ., Gedik, M., & Yılmaz, İ. (2013). Türkçe dersinde uygulanan eğitsel oyunlara yönelik tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. http://dspace.adiyaman.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12414/1318
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü., & Araz, H. (2016). Dolaşım sistemi konusunda eğitsel oyun yönteminin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarı ve fen öğrenimi motivasyonu üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 0-0.
• Yılmaz, G. K., & Aksoy, N. C. (2011). Kesirler konusunda uygulanan oyun destekli öğretimin altıncı sınıf öğrencilerinin matematiğe yönelik tutumlarına etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 105-117.
• Yılmaz, S., & Çeliker, H. D. (2022). Fen Bilimlerinde eğitsel oyun ve bilimsel öykü kullanımı: 2010-2020 yılları arası yüksek lisans tezleri. Anadolu University Journal of Education Faculty, 6(2), Article 2. https://doi.org/10.34056/aujef.992061
• Yiğit, A. (2007). İlköğretim 2. sınıf seviyesinde bilgisayar destekli eğitici matematik oyunlarının başarıya ve kalıcılığa etkisi [Yüksek Lisans]. Çukurova Üniversitesi.
• Yükseltürk, E., & Altıok, S. (2016). BT öğretmen adayları tarafından scratch görsel programlama aracı ile geliştirilen eğitsel oyunların incelenmesi. SDU International Journal of Educational Studies, 3(1), 59-66.
• Zorluoğlu, S. L., & Çakır Elbir, B. (2019). Eğitsel oyuncak ve eğitsel oyun içerikli araştırmalardaki eğilimler: içerik analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(27), Article 27. https://doi.org/10.35675/befdergi.420203