PSİKOLOJİK SÖZLEŞME İHLALİNİN İŞ YERİNDEKİ MUTLULUK ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE İŞ GÜVENCESİ MEMNUNİYETİNİN ARACILIK ROLÜ: AKADEMİSYENLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2024, Volume: 14 Issue: 2, 1223 - 1241, 30.05.2024

Meryem Büşra Yıldıztaşı Adıgüzel Nihan Demirkasımoğlu

https://doi.org/10.24315/tred.1441747

Abstract

Bu çalışmanın amacı psikolojik sözleşme ihlalinin iş yerindeki mutluluk üzerindeki etkisinde iş güvencesi memnuniyetinin aracılık rolünü belirlemektir. Bu amaçla, İstanbul’da bulunan devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapmakta olan 343 akademisyenden veri toplanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak “Demografik Bilgi Formu”, “Psikolojik Sözleşme İhlali Algısı Ölçeği”, “İş Güvencesi Memnuniyeti Ölçeği” ve “İş Yerinde Mutluluk Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS 29 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, vakıf üniversitelerinde görev yapan akademisyenlerin devlet üniversitelerinde görev yapan akademisyenlere göre daha çok psikolojik sözleşme ihlali algısı ve daha az iş yerinde mutluluk bildirdikleri saptanmıştır. Çalışma sonuçlarından akademik unvan yükseldikçe, psikolojik sözleşme ihlali algısının düştüğü görülmüştür. Ayrıca akademik unvan yükseldikçe, iş güvencesi memnuniyeti ve iş yerinde mutluluğun da yükseldiği saptanmıştır. Psikolojik sözleşme ihlali algısı ile iş yerinde mutluluk ve iş güvencesi memnuniyeti arasında pozitif yönlü ve güçlü bir ilişki saptanmıştır. İş güvencesi memnuniyetinin, psikolojik sözleşme ihlali algısı ile iş yerinde mutluluk arasındaki ilişkide kısmi aracılık etkisinin olduğu belirlenmiştir. Psikolojik sözleşmelerin çalışan beklentisi ve iş veren yükümlülükleri arasındaki sürdürülmesi gereken bir ilişki olduğu göz önüne alındığında, psikolojik sözleşmelerin iş yeri mutluluğu açısından önemli olduğu ileri sürülebilir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan akademisyenlerin çalışma koşulları ve çalışma yaşamı memnuniyetlerini değerlendirmek ve iyileştirmek için önemli veriler sunmaktadır.

Keywords

Psikolojik sözleşme, psikolojik sözleşme ihlali, iş yerinde mutluluk, iş güvencesi

References

• Agin, Ö. (2010). İşe bağlanma düzeyinin işten ayrılma niyeti üzerine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Ulusal Tez Merkezi. (Tez No: 264694).
• Alparslan, A., Öztürk, M., & Çarıkçı, İ. H. (2018). Çift kariyerli akademisyenlerin iş yeri ve evdeki iyi oluşları üzerine bir saha araştırması. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 145-155.
• Andrew, S. S. (2011). SMILES: The differentiating quotient for happiness at work. Social Sciences and Medicine, 1-13.
• Anjum, N., & Islam, M. A. (2021). Workplace happiness: exploring the factors shaping academics' subjective well-being. Journal of Management in Practice, 6(1).
• Arar, T. (2020). Akademide iş yeri mutluluğu ile performans arasındaki ilişkide iş yaşam dengesi ve duygusal zekanın rolü. (Doktora Tezi). Ulusal Tez Merkezi. (Tez No: 642606).
• Arora, R. G. (2020). Happiness among higher education academicians: a demographic analysis. Rajagiri Management Journal, 14(1), 3-17.
• Aykanat, Z. (2014). Psikolojik sözleşmenin ihlali algısında örgütsel adaletin etkisi ve etik liderin aracı değişken olarak rolü: Kalkınma ajanslarında uygulama. (Doktora Tezi). Ulusal Tez Merkezi. (Tez No: 357477).
• Bakan, İ., & Büyükbeşe, A. G. T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: Bir alan çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23).
• Basch, J., & Fisher, C. D. (2004). Development and validation of measures of hassles and uplifts at work. In Annual Meeting of the Academy of Management. New Orleans, LA, USA: Bond University.
• Butt, R. S., Wen, X. & Hussain, R. Y. (2020). Mediated effect of employee job satisfaction on employees’ happiness at work and analysis of motivational factors: evidence from telecommunication sector. Asian Business Research Journal, 5, 19-27.