FELDMAN'IN ELEŞTİREL ANALİZ ÖĞRENME MODELİ İLE BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ SANAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Özel Sayı, 138 - 164, 29.10.2024

Tuğba Selanik Ay , Zehra Samsa

https://doi.org/10.24315/tred.1514734

Öz

ÖZ: Sosyal bilgiler çok disiplinli yapıya sahip bir derstir. Feldman'ın Eleştirel Analiz Öğrenme Modeli (ESÖM) disiplinleri bütünleştirmenin yanı sıra ele alınan sanat eserine yorum getirme, değerlendirme, anlama, sorgulama, estetik açıdan ifade etmeyi içerir. Her aşamada sanat eserine sosyal bilgiler gözüyle bakmak ve iki alanı bütünleştirmek olasıdır. Bu araştırmada Sosyal Bilgiler dersi için ESÖM basamakları (betimleme, çözümleme, yorumlama ve yargılama) temel alınarak ders planları geliştirilmiş; planlarda sosyal bilgiler ve görsel sanatlar kazanımları birlikte ele alınmıştır. Planlarda farklı türde sanat eserlerine (tablo, minyatür, heykel ve mimari eserler) yer verilmiştir. Gömülü karma desen biçiminde gerçekleştirilen araştırmanın nicel boyutu ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen; nitel boyutu ise temel nitel araştırma biçiminde desenlenmiştir. Nicel veriler dijital okuryazarlık, pedagojik sanat eleştirisi yeterlik algısı, eleştirel düşünme ölçekleriyle elde edilirken; nitel veriler öğrenci günlükleri ve yüz yüze görüşmelerle elde edilmiştir. Araştırma sonucunda ESÖM ile bütünleştirilmiş sosyal bilgiler derslerinin ortaokul öğrencilerinin dijital okuryazarlık, pedagojik sanat eleştirisi yeterlik algısı ve eleştirel düşünme becerileri üzerinde deney grubu lehine anlamlı bir farklılık yarattığı belirlenmiştir. Ayrıca ortaokul öğrencileri sosyal bilgiler derslerini, ilgi çekici, eğlenceli, bilgilendirici bulduklarını ve sanata olan ilgilerinin arttığını vurgulamışlardır. Elde edilen sonuçlar ışığında ESÖM ile bütünleştirilmiş sosyal bilgilerin farklı becerileri kazandırma bağlamında etkisini belirlemeye yönelik araştırmalar gerçekleştirilmesnerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Feldman’ın eleştirel analiz öğrenme modeli, dijital okuryazarlık, eleştirel düşünme, sanat eleştirisi

Kaynakça

• Akhan, N. E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sanat algıları ve sanat konularının öğretimine yönelik görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ÖYGE Özel Sayısı), 146-169.
• Aksu, M. ve Taşkesen, S. (2022). Ortaokul Öğrencilerinin Pedagojik Sanat Eleştirisi Algı Düzeylerinin ve Sanat Eleştirisi Etkinliklerinin Sanatsal Çalışmalarına Yansıması. International Journal of Fine Arts Education Research (UGSEAD), 5(2).
• Akyol, C. (2022). Sanat temelli Sosyal bilgiler öğretimi: bir eylem araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Avcı, E. (2013). Dijital sanat bağlamında dijital teknolojilerin güzel sanatlar eğitimine entegrasyonu: bir eylem araştırması. (Yayımlanmış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Burstein, J., & Knotts, G. (2010). Creating connections: Integrating the visual arts with social studies. Social studies and the Young Learner, 23(1), 20-23.
• Çelik, M. E., & Güleç, S. (2023). 5, 6. Ve 7. Sınıf Sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarının ve ders kitaplarının kültür okuryazarlığı açısından incelenmesi. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 32(2). DOI: 10.35379/cusosbil.1247497
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2007). Designing and conducting mixed methods research. Sage publications.
• Çelebi, S. (2022). Sanat eğitiminin okul öncesi dönem çocuklarının sanat eleştirisi yapabilme ve resimleme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Çetinkaya Aydoğdu, C. (2024). Sosyal bilgiler dersinde sanat temelli değer eğitimi: bir eylem araştıması. (Yayımlanmamış Doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eskişehir.