TÜRKİYE’DE 2002-2023 YILLARI ARASINDA VATANDAŞLIK EĞİTİMİ VE DEMOKRASİ EĞİTİMİ ALANLARINDA YAPILAN ÇALIŞMALARIN ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Özel Sayı, 221 - 232, 29.10.2024

Güler Cender

https://doi.org/10.24315/tred.1515876

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de 2002-2023 yılları arasında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi üzerine yapılmış çalışmaların çok boyutlu olarak incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi alanında yapılan doktora, yüksek lisans tezleri ve makaleler incelenmiştir. Araştırmanın yöntemi nitel araştırma yöntemi olarak belirlenmiştir. Kullanılan teknik ise doküman incelemesi tekniğidir. Doküman incelemesi kapsamında, YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Scholar ve Dergipark akademik veri tabanları incelenerek literatür taraması yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda 24 doktora, 47 yüksek lisans tezi ve 104 makale olmak üzere toplamda 175 araştırma incelenmiştir. Veri analizi sürecinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Betimsel analiz kapsamında; verilerin yayın yılı, araştırma konusu, yayın türü, araştırma yöntemi, araştırma deseni veri toplama araçları, örneklem türü, örneklem büyüklüğü, veri analiz yöntemleri ve incelenen konu dağılımı şeklinde 10 kategorilere ayrılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, 2002-2023 yılları arasında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi çalışmalarının en fazla yapıldığı yıl 2023, en az 2002 olarak belirlenmiştir. Araştırma konusuna göre vatandaşlık eğitimi demokrasi eğitimine göre daha fazla çalışıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca ulaşılan verilerin araştırma türüne bakıldığında araştırma makalelerin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ulaşılan veriler doğrultusunda veri toplama aracı olarak büyük çoğunlukta doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında sıklıkla çalışılan konular kategorisinde en fazla değere sahip olan “görüş” kategorisi olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Betimsel Analiz, Demokrasi Eğitimi, Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2015). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi. B. Tay ve A. Öcal (Ed.). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.343-390). Pegem: Ankara.
• Akdeniz, N. (2023). Sosyal Bilgilerde Vatandaşlık Eğitimi Üzerine Sistematik Bir Literatür İncelemesi. (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi. Konya.
• Altıntaş, İ. ve Yenigün, Ç. (2021). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Alanında Vatandaşlık Eğitimine Yönelik Yapılan Nitel Araştırmaların Analizi (2010-2020). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Dergisi. (58). 522-544.
• Altunya, N. (2003). Vatandaşlık Bilgisi. Ankara, Nobel.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E.K. Akgün, Ö.E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. s.13. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya, Ç. ve Kıncal, R. Y. (2015). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların demokrasi eğitimi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-22.
• Çiftçi, A. (2006). Vatandaşlık Bilgisi. Ankara: Gündüz.
• Çiftçi, R. (2022). 2010-2020 Yılları Arasında Türkiye’ de Vatandaşlık Eğitimi ve Öğretimi Alanında Yapılmış Yüksek Lisans Tez Çalışmalarının Konu Alanı Ve Metodolojik Olarak İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi. Manisa.
• Dewey, J. (2010). Günümüzde Eğitim. J. Ratner (Editör), B. Ata ve T. Öztürk (Çev. Editörleri). Günümüz Dünyasında Demokrasi ve Eğitim. (Çev. H. Çalışkan). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2004). İlköğretim İkinci, Kademe Öğrencilerine Temel Demokratik Değerlerin Kazandırılma Düzeyleri ve Bu Değerlerin Kazandırılması Sürecinde Açık Ve Örtük Programın Etkilerinin Karşılaştırılması. Kamu ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 39 (39) 356-383.