SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ÖĞRENCİLERİN KÜLTÜREL OKURYAZARLIĞINI GELİŞTİRMEYİ SAĞLAMAK İÇİN GEREKSİNİM VE ÖNERİLERİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 165 - 200

Merve Elmas Ahlatçıoğlu , Bilge Gök

https://doi.org/10.24315/tred.1455663

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin öğrencilerin kültürel okuryazarlığını geliştirmeyi sağlamak için yeterliliklerinin, gereksinimlerinin ve önerilerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma yöntemi desenlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim ve öğretim yılında çeşitli özel ve devlet ilkokullarında görev yapan ve Ankara şehir merkezinde yer alan bir devlet üniversitesinin sınıf eğitimi yüksek lisans ve doktora programında öğrenim gören 10 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak öğrencilerin kültürel okuryazarlığını geliştirmek için bazı öğretmenler kendilerini yeterli görürken, bazıları ise orta düzeyde yeterli görmektedir. Öğretmenlerin öğrencilerin kültürel okuryazarlığını geliştirmek için bilgiye, uygulamaya/deneyime ve imkanlara yönelik gereksinimleri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Gereksinimlere ilişkin ortaya çıkarılan bu üç alan doğrultusunda katılımcılar öğretmenlere, okul yönetimine ve velilere, Milli Eğitim Bakanlığına ve üniversitelere, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Belediyelere yönelik öneriler sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

sınıf öğretmeni, kültürel okuryazarlık, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akay, S., & Kana, F. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının kültürel okuryazarlığa yönelik görüşleri. Educational & Social Science Journal, 10(1), 151-164. doi: 10.17121/ressjournal.3326.
• Bal, M. (2018). Kültürel okuryazarlık becerisinin Türkçe öğretim süreci ile ilişkilendirilmesine yönelik öğretmen görüşleri. 4th Language, Culture and Literature Symposium: 17-18 Mayıs 2018, Antalya.
• Bal, M., & Mete, F. (2019). Cultural Literacy in Mother Tongue Education: An Action Research. Qualitative Research in Education, 8(2), 215-244. https://doi.org/10.17583/qre.2019.4186
• Cantatore, G., & Quappe, S. (2005). What is Cultural Awareness, anyway? How do I build it. (24.02.2024), http://www.insynctraining.nl/artikelen/what_is_cultural_awareness.pdf .
• Chrisman, N. J. (2007). Extending cultural competence through systems change: Academic, hospital and community partnerships. The Journal of Transcultural Nursing, 1(18), 68-76. https://doi.org/10.1177/1043659606295692
• Cook, V., & Maine, F. (2019). Dialogic teaching: Using wordless texts to develop children’s cultural literacy learning. Profession, 18, 19.
• Çelik, M. E., & Güleç, S. (2023). 5, 6. Ve 7. Sınıf sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarının ve ders kitaplarının kültür okuryazarlığı açısından incelenmesi. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 32(2), 756-775. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1247497
• Davis, B. M. (2014). Cultural literacy for the common core: Six steps to powerful practical instruction for all learners. United States of America: Solution Tree Press.
• Demir, Ş., & Kıngır, S. (2022). Öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerinde kültürel okuryazarlık. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 75-103.
• Desmond, K. J., Stahl, S. A., & Graham, M. A. (2011). Combining service learning and diversity education. Making Connections: Interdisciplinary Approaches to Cultural Diversity, 13(1), 24-30.
• Dündar, R., & Kızık, M.M. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerine göre kültürel okuryazarlık. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 7(1), 144-157. https://doi.org/10.38015/sbyy.1227233
• Eguz, Ş. (2021). Adequacy of the Social Studies Curriculum in terms of Cultural Literacy Skills. The Eurasia Proceedings of Educational and Social Sciences, 23, 88-92. https://doi.org/10.55549/epess.1071439