TOKAT’TA ‘BÜYÜK SEL’ (1908)

Year 2012, Volume: 2 Issue: 04, 179 - 203, 01.09.2012

Hüseyin Baha Öztunç

Abstract

Şehirlerin tarihlerinde karşı
karşıya kaldıkları büyük felaketler vardır. Bunlardan birisi de sellerdir.
Makalemizin konusu, 1908 yılında Tokat Sancağı merkezinde meydana gelen ve şehrin
tarihinde “Büyük Sel” olarak adlandırılan felakettir. Makalemizde konumu
itibarı ile sel baskınlarına açık bir durumda olan şehrin daha önceden
geçirdiği bir sel baskınını, hemen akabinde 1908 yılında meydana gelen seli ve
ortaya çıkardığı hasarı görgü tanıklarının anlatımlarına göre ortaya koymaya
çalıştık. Ayrıca sel neticesinde meydana gelen hasarları gidermek için yapılan
faaliyetleri inceledik. Bunun yanı sıra selden zarar gören halktan bazılarının
yetkili kurumlara verdikleri dilekçelere ve hükümetin bu kişilere yaptığı
yardımlara da yer verdik.

Keywords

Tokat, Sel, Hasar, Yardım, 1908

References

• Arşiv Kaynakları Başbakanlık Osmanlı Arşivi BOA, BEO, 3344/250769; 3345/250862; 3348/251100; 3349/251160; 3350/251183; 3350/251189; 3352/251357; 3354/251543; 3354/251545; 3636/272652.
• BOA, DH.MKT, 1266/15; 1266/18; 2635/89; 2679/4; 2681/1; 2681/151; 2713/28; 2769/1; 2811/65; 2834/19; 2901/59.
• BOA, DH.MKT.PRK, 2278/59; 2797/43.
• BOA, DH.MTV, 52-1/7.
• BOA, DH.MUİ, 13-1/11; 41-1/4; 115/17.
• BOA, Evkaf Defterleri, No, 17971.
• BOA, İ.DH, 1467/1326.c-29.
• BOA, İ.HUS, 167/1326.Ca/103.
• BOA, İ.MVL, 479/21696.
• BOA, MF.MKT, 1081/24.
• BOA, MV, 131/49.
• BOA, ŞD. ML, 2775/21.
• BOA, T.d. No 521.
• BOA, T.TRM, 2268/21; 2268/52; 2269/34; 2270/72; 2275/57.
• BOA, T.TNF.MH, 364/88; 364/99; 364/108; 369/49.
• BOA, ZB, 115/67.
• Süreli Yayınlar: Düstur, I. Tertip, C. II, İstanbul 1289.
• Sabah, Numara 6741, 3 Cemaziyelahir 1326.
• Sabah, Numara 6759, 21 Cemaziyelahir 1326.
• Sivas Vilayet Salnamesi, Sivas Vilâyet Matbaası, Sivas 1325.
• South Jersey Rebublican, 15 Ağustos 1908.
• The New York Times, 19 Temmuz 1908.
• West Coast Times, 21 Temmuz 1908.
• Kaynak Eserler ve İncelemeler: Acunsal, Ferit, Gerçeklerin Diliyle Tokat, İstanbul 1947.
• Aktaş, Esat, XIX. Yüzyılın Son Çeyreğinde Tokat Sancağı, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat 2009.
• Akyıldız, Ali, Para Pul Oldu Osmanlı’da Kâğıt Para, Maliye ve Toplum, İstanbul 2003.
• Beşirli, Mehmet, “XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Tokat Mevlevîhânesi ve Gelirleri İle İlgili Sorunlar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 13, S. 2., Elazığ 2003.
• Cinlioğlu, Halis Turgut, Osmanlılar Zamanında Tokat, Tokat 1973.
• Ergin, Osman Nuri, İstanbul Şehreminleri, (Haz. Ahmed Nezih Galitekin), İstanbul 1996.
• Gönüllü, Ali Rıza, “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Meydana Gelen Sel Baskınları (1857-1913)”, SelçukÜniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 28, Konya 2010.
• Karpat, Kemal H, Osmanlı Nüfusu 1830-1914, İstanbul 2010.
• Meral, Şükrü, Tokat Vilâyeti Sıhhî ve İçtimaî Coğrafyası, Ankara 1938.
• Öngör, Sami, Coğrafya Terimler Sözlüğü, Ankara 1980.
• Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarihi ve Deyimleri Sözlüğü, C. I, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, İstanbul 1993.
• Şemseddin Sami, Kâmûsu’l-‘alâm, C. IV, Mihran Matbaası, İstanbul 1311.
• Yüksel, Hasan, “Tokat Mevlevihanesi”, SelçukÜniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 2, Konya 1996.