Toksik Erkekliğin Türk Dizi Endüstrisinin Popüler Örnekleri Üzerinden Okunması, Hercai ve Sen Anlat Karadeniz

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 26, 107 - 130, 21.07.2023

Betül Tansel , Serhat Kaya

https://doi.org/10.33207/trkede.1121078

Öz

Kadın cinayetlerinin, cinsel istismar ve tacizlerin konvansiyonel medyada görece genişçe yer bulması sosyal medyada hızlı yayılıma girmesi birçok yeni kavramı da beraberinde meydana getirmektedir. 1980’li yılların sonlarına doğru Raewyn Connel tarafından ilk kez kullanılan toksik erkeklik (toxic masculinity) de bu kavramlardan birisidir. Connel, toksik erkekliği işçi sınıfı erkeklerinin, eşcinsel erkeklerin baskılanma hallerini ve orta sınıf beyaz erkeklerin konumunu açıklamak için kullanmaktadır. Toksik erkekliğin bilinirlik kazanmasında aktivist Tarana Burke’nin ilk olarak 2006 yılında MySpace’te başlattığı #MeToo hareketi bu bağlamda önemli bir başlangıçtır. Ocak 2018’de ise yine cinsel istismar ve tacize karşı mücadele etmek için Hollywood oyuncularının başlattığı “Time’s Up” dikkat çeken hareketlerden birisidir. Erkekliğin popüler medyaya yansıyan yüzlerine yönelik çok sayıda çalışma literatürde yer almaktadır. Biz de çalışmamızda toksik erkekliğin Türkiye dizi endüstrisindeki görünürlüğünü popüler örnekleri “Sen Anlat Karadeniz” ve “Hercai” üzerinden ele alacağız. Bu diziler özelinde toksik erkekliğin çeşitli yansıma biçimleri söylem ve eleştirel söylem analizi yöntemleriyle incelenecektir. Dizilerdeki saldırgan ve baskın erkeklik formlarının aşikâr edilmesi izler kitle üzerinde şüphesiz etki bırakmaktadır. Toksik erkeklik sahnelerine sıkça yer verilmesi ve ilgili sahnelerin uzun tutulması ise şiddeti normalleştirip sıradanlaştırdığını söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Toksik Erkeklik,, Toplumsal Cinsiyet,, Televizyon ve Dizi,, Medya

Kaynakça

• ANDERSON, Adam K. (2005). “Affective Influences On The Attentional Dynamics Supporting Awareness”, Journal of Experimental Psychology, 134.2, 258–281. DOI: 10.1037/0096-3445.134.2.258.
• ALISON, Miranda (2007). “Wartime Sexual Violence: Women’s Human Rights And Questions Of Masculinity”, Review of International Studies, 33.1, 75–90. DOI:10.1017/S0260210507007310.
• ANDERSON, Kristin L. ve UMBERSON, Debra (2001). “Gendering Violence: Masculinity and Power in Men's Accounts of Domestic Violence” Gender & Society, 15.3, 358-380.
• BAAZ, Maria Eriksson ve STERN, Maria (2009). “Why Do Soldiers Rape? Masculinity, Violence, and Sexuality in the Armed Forces in the Congo (DRC)”, International Studies Quarterly, 53.2, 495–518.
• BIRD, Sharon R. (1996). “Welcome To The Men's Club: Homosociality And The Maintenance Of Hegemonic Masculinity”, Gender & Society, 10.2, 120–132.
• CLARE, Anthony (2001), On Men: Masculinity in Crisis, Arrow, London.
• CONNELL, Raewyn W. ve MESSERSCHMIDT, James W. (2005). “Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept”, Gender & Society, 19.6, 829-859. DOI:10.1177/0891243205278639
• CONNELL, Raewyn W. (1992). “A Very Straight Gay: Masculinity, Homosexual Experience, and the Dynamics of Gender”, American Sociological Review, 57.6, 735-751.
• COSTON, Bethany M. ve KIMMEL, Micheal (2012). “Seeing Privilege Where İt İsn’t: Marginalized Masculinities and The Intersectionality of Privilege”, Journal of Social Issues, 68.1, 97-111. DOI:10.1111/j.1540-4560.2011.01738.x
• COURTENAY, Will H. (2000). “Constructions of Masculinity and Their Influence On Men's Well-Being: A Theory of Gende Exploring Differences Among Responders”, Soc Sci Med, 50.10, 1385-401. DOI: 10.1016/s0277-9536(99)00390-1
• DWORKIN, Shari, TREVES-KAGAN, Sarah, LIPPMAN, Sheri A. (2013). “Gender-Transformative Interventions to Reduce HIV Risks and Violence With Heterosexually-Active Men: A Review of The Global Evidence”, Aids Behavior, 17.9, 2845-2863. DOI: 10.1007/s10461-013-0565-2
• FLOOD, Michael (2003). “Engaging Men: Strategies and Dilemmas in Violence Prevention Education Among Men”, Women Against Violence: An Australian Feminist Journal, 13, 25–32.
• FREDRICKSON, Barbara L. ve ROBERTS, Tomi-Ann (1997). “Objectification Theory: Toward Understanding Women's Lived Experiences and Mental Health Risks” Psychology of Women Quarterly, 21.2, 173–206. DOI:10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x
• GABRIEL, Karen (2014). “Formulating Patriarchal Homosociality: Notes From India” International Journal for Masculinity Studies, 9.1, 45-59. GILLIGAN, Carol (1982), In A Different Voice: Psychological Theory And Women's Development, Harvard University Press.
• HOWSON, Richard (2005), Challenging Hegemonic Masculinity, Routledge, London.
• ILLOUZ, Eva (2012), Why Love Hurts: A Sociological Explanation, Polity Press.
• KIMMEL, Michael (2008), Guyland: The Perilous World Where Boys Become Men, Harper Perennial.
• KIMMEL, Michael S. ve MAHLER, Matthew (2003). “Adolescent Masculinity, Homophobia, And Violence: Random School Shootings, 1982-2001”, American Behavioral Scientist, 46.10, 1439-1458.
• MABROUK, Dalia (2020). “The Dilemma of Toxic Masculinity in Eastern and Western Societies; With Reference To The Novel “Men in Prison””, Open Journal Of Social Sciences, 8.6, 419-437. DOI: 10.4236/jss.2020.86032
• MCDERMOTT, Ryon C., KILMARTIN, Christopher, MCKELVEY, Daniel K., KRIDEL, Matthew M. (2015). “College Male Sexual Assault Of Women And The Psychology Of Men: Past, Present and Future Directions For Research”, Psychology Of Men & Masculinity, 16.4, 355–366. DOI: 10.1037/a0039544
• MCDERMOTT, Martin S., OLIVER, Madalyn, SIMNADIS, Thomas, BECK Emma Josephine, COLTMAN Tim, IVERSON D., CAPUTİ, Peter, SHARMA, Rajeev, (2015). “The Theory of Planned Behaviour and Dietary patterns: A Systematic Review and Meta-Analysis”, Preventive Medicine, 81, 150-156. DOI: 10.1016/j.ypmed.2015.08.020
• MESSNER, Michael A. (1990). “When Bodies are Weapons: Masculinity and Violence in Sport”. The International Review for the Sociology of Sport, 25.3, 203-220. DOI: 10.1177/101269029002500303
• MORADI, Bonnie, MOHR, Jonathan J., WORTHINGTON, Roger L., FASSINGER, Ruth E. (2009). “Counseling Psychology Research On Sexual (Orientation) Minority Issues: Conceptual And Methodological Challenges and Opportunities”, Journal Of Counseling Psychology, 56.1, 5–22. DOI: 10.1037/a0014572
• MORRISON, Colin James (2020), Toxic Masculinity, Male Childhood Sexual Trauma, And The Challenges To How Young Men Heal, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dalhousie University, Halifax, Nova Scotia.
• PYKE, Karen D. (1996). “Class-Based Masculinities: The Interdependence of Gender, Class, and Interpersonal. Power”, Gender & Society, 10.5, 527-549.
• PLECK, Joseph H. (1981), The Myth Of Masculinity, MIT Press, Cambridge.
• PRINGLE, Keith (1995), Men, Masculinities and Social Welfare, University College London Press, London.
• ROBINSON, Sally (2000), Marked Men: White Masculinity in Crisis, Columbia University Press.
• RUDMAN, Laurie ve MESCHER, Kris (2012). “Of Animals and Objects”, Personality and Social Psychology Bulletin, 38.6, 734-746. DOI:10.1177/0146167212436401
• Sen Anlat Karadeniz'in senaristi Birgören: Vedat'a özeniyorsanız psikologa gidin,(2019, 22 Eylül), Erişim Adresi: https://www.gazeteduvar.com.tr/kultur-sanat/2019/09/22/sen-anlat-karadenizin-senaristi-birgoren-vedata-ozeniyorsaniz-psikologa-gidin
• SOCOLOW, Susan Migden (1995). “Confronting Change, Challenging Tradition: Women in Latin American History”, The Hispanic American Historical Review, 75.4, 684-685. DOI: 10.1215/00182168-75.4.684
• SOCOLOW, Susan Migden (2000). The Women of Colonial Latin America. Cambridge University Press, New York. DOI:10.1017/CBO9781139031189
• Szymanski, D. M., Moffitt, L. B. ve Carr, E. R. (2011). Sexual objectification of women: Advances to theory and research. The Counseling Psychologist, 39(1), 6–38.
• VAN DIJK, Teun. (2003), Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım, Haz: Barış Çoban, Zeynep Özarslan, Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji, Su Yayınları, İstanbul, 13-130.
• YUMLU, Konca (1994), Kitle İletişim Kuram ve Araştırmaları, Nam Basım, İzmir.
• VITO, Christopher ADMIRE, Amanda, HUGHES, Elizabeth (2018). “Masculinity, Aggrieved Entitlement, and Violence: Considering The Isla Vista Mass Shooting”, International Journal for Masculinity Studies, 13.2, 86-102. DOI:10.1080/18902138.2017.1390658
• WITT, Susan D. (2000). “The Influence of Peers On Children's Socialization to Gender Roles”, Early Child Development and Care, 162, 1–7. DOI:10.1080/0300443001620101
• WHITEHEAD, Stephen M. (2002), Men And Masculinities: Key Themes and New Directions, Polity.