Sabine Adatepe’nin “Bahar” Adlı Romanında Kalıp Yargılar

Year 2025, Volume: 15 Issue: 29, 259 - 288

Gülay Bolattekin

https://doi.org/10.33207/trkede.1514412

Abstract

İnsanın kendini güvende hissetme ihtiyacı yaşamın bütün evrelerinde belirgindir. Bilinmeyene duyulan endişe ve merak eksik bilgilerle yapılmış tanımlamalar ortaya çıkarır. Bu aşamada doğruluğu tartışılır olan fakat bilinmezlik sebebiyle kuşaklar boyunca aktarılacak tanımlamalara başvurulması bilinmezliği kolaylaştırıcıdır. Kalıp yargılar, bizden öncekilerin kısıtlı bir zaman diliminde kısıtlı bir çevrede deneyimlediği fakat genele yayılarak doğruluğu irdelenmeden kabul edilen bilgiler olarak yaşamda kullanılır olur ve çatışmaları beraberinde getirir. Adatepe’nin ikinci kuşakla süren Türk-Alman etkileşiminin yansımalarını örnekleyen eseri, Bahar, göçmenleri tehdit unsuru olarak görenlerin kalıp yargılarla çevrelenmiş düşüncelerinin yanlışlığını gösterir. Bu farkındalığın Türk dili ve edebiyatına hâkim Alman bir yazar ve çevirmen tarafından dile getirilmesi Alman toplumunun bilinçlendirilmesi konusunda önemlidir. Bu çalışmada Sabine Adatepe’nin Bahar adlı romanında işçi göçü, İslamofobi, kadın-erkek ilişkilerindeki kültürel, ahlaki ve dini uyuşmazlıklar, Türk-Alman aile hayatı, geleneksel değerlerle çatışan yeni hayat tecrübeleri ile ilgili kalıp yargılar incelenmiştir. Çalışma eklektik inceleme yöntemiyle oluşturulmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde kalıp yargı kavramı açıklanmış, göç süreci ve yazar hakkında kısa bilgilendirmeden sonra eserden alıntılarla kalıp yargılar örneklenmiştir.

Keywords

Sabine Adatepe, Bahar (Kein Frühling für Bahar), Stereotip (Kalıp Yargılar), Göç, İslamofobi

Ethical Statement

yok

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

Thanks

Sayın Hocalarım, makaleyi göndermeden önceki süreçte de hızlı cevaplarınız için çok teşekkür ederim, çok yardımcı oldunuz, sağ olun. Çok dikkat ettim umarım gözden kaçan olmamıştır. İyi çalışmalar dilerim.

Stereotypes in Sabine Adatepe’s Novel ‘Bahar’

Abstract

The human need to feel safe is evident in all stages of life. Anxiety and curiosity about the unknown leads to definitions made with incomplete information. At this stage, resorting to definitions whose accuracy is questionable but which will be passed down through generations due to the unknown facilitates the unknown. Stereotypes are used in life as information that was experienced by those before us in a limited period in a limited environment, but which is generally accepted without examining its accuracy and brings conflicts. Adatepe's work, Bahar, which exemplifies the reflections of Turkish-German interaction with the second generation, shows the fallacy of the stereotypes of those who see immigrants as a threat. The fact that a German writer voices this awareness and translator who is fluent in Turkish language and literature is important in raising awareness of the German society. In this study, in Sabine Adatepe's novel Bahar, stereotypes about labor migration, Islamaphobia, cultural, moral and religious incompatibilities in male-female relations, Turkish-German family life, and new life experiences that conflict with traditional values are examined. The study is based on an eclectic analysis method. In the introduction part of the study, the concept of stereotypes is explained, and after a brief information about the migration process and the author, stereotypes are exemplified with quotations from the work.

Keywords

Sabine Adatepe, Bahar (Kein Frühling für Bahar), Stereotypes, Migration, Islamaphobia

Project Number

yok

References

• ADANIR, Oğuz (2010), “The Immigrants Those are Easy, Difficult, and Impossible to Educate and Integrate into European Countries”, Ed. Aydoğan İsmail ve Yaylacı, Faruk, European Turks “Education and Integration” 2. Uluslararası Eğitim ve Uyum Bağlamında Avrupalı Türkler Kongresi, Erciyes Üniversitesi Yayınevi, Kayseri, 1-5.
• ADATEPE, Sabine (2015), Bahar, İstanbul, Ayrıntı.
• AHMAD, Farah, SHIK, Angela, VANZA, Reena, CHEUNG, Angela, GEORGE, Usha, ve STEWART, Donna (2005), “Voices of South Asian women: immigration and mental health”, Women & health, 40.4, 113-130.
• AKMEŞE, Zuhal ve DENİZ, Kemal (2015), “Kadına Yönelik Cinsiyetçi Söylemin İnternet Haber Portallarında Yer Alma Biçimleri”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8.1, 311-326.
• ALBAYRAK, Hakan (2017), Haçlı Seferi’nden Günümüze Batı’nın Soykırımcı Tabiatı, Vadi Yayınları, Ankara.
• ALKAN, Nail (2015), “Avrupa’da Yükselen Irkçılık: Pegida Örneği”, Gazi Akademik Bakış, 16, 275-296.
• ALTINTAŞ, İrem Namlı (2022), Eğitimde Alternatif Öğrenme Araçları, Efe Akademi Yayınları, İstanbul.
• ATEŞ, Ali Osman (2000), Hadis Temelli Kalıp Yargılarda Kadın, İstanbul, Beyan Yayınları.
• AYDOĞAN, İsmail, BAYRAM, Nuran ve AYDIN, Pınar (2010), “Who has a higher Quality of Life? Türkisch Immigrants in Sweden or Türkisch People living in Turkey?”, Ed. İsmail Aydoğan ve Faruk Yaylacı, , European Turks “Education and Integration” 2. Uluslararası Eğitim ve Uyum Bağlamında Avrupalı Türkler Kongresi, Erciyes Üniversitesi Yayınevi, Kayseri, 381-391.
• BEZCİ, Bünyamin (2017), Avrupa’da Göç Politikaları, İslamofobi ve Aşırı Sağın Yükselişi. Avrupa’da Göç ve İslamofobi Avrupa’da göç ve Mülteci Olgusu Raporu Avrupa’da İslam Düşmanlığı Raporu, DİAM, Sakarya.
• BHABHA, Homi Kharshedji (2016), Kültürel Konumlanış, İnsan Yayınları, İstanbul.
• BLUMENBERG, Hans (2002), Gemi Batıyor Seyrediyorlar, Dost Yayınevi, Ankara.
• BUCHANAN, William ve CANTRIL, Hadley (2010), ‘‘Ulusların Stereotipleri’’, Kitle Haberleşme Teorilerine Giriş, Çev. Ünsal OSKAY, Der Yayınları, İstanbul.
• COŞKUN, Merve, KELEŞ, Fatma Hilal Ergen ve BURNAZ, Şebnem (2017), “Türkiye ve Türk Ürünlerine Yönelik Ulusal Kalıp Yargılar Üzerine Bir Araştırma”, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 9.2, 297-316.
• CÜCELOĞLU, Doğan (2002), İletişim Donanımları, Keşkesiz Bir Yaşam İçin İletişim, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• DAĞABAKAN, Fatma ve DAĞABAKAN, DAVUT (2018), “Türkçe ve Almanca Politik Dilde Stereotipler”, Filolojide Akademik Araştırmalar Dünya Dilleri ve Edebiyatları Çalışmaları, 125-152.
• ER, Tuba ve ATAMAN, Kemal (2008), “İslamofobi ve Avrupa’da Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17.2, 747-770.
• EROĞLU, Ömer (2013), “Tutumlar”, Ed. Ali ŞİMŞEK, Ömer EROĞLU, Davranış Bilimleri, Eğitim Kitabevi, Konya, 128-163.
• FICHTER, Joseph (2012), Sosyoloji Nedir?, Anı Yayıncılık, Ankara. FOUCAULT, Michel (2017), Kelimeler ve Şeyler, İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi, Ankara, İmge Kitabevi.
• FÜRÜZAN, (2003), “Yeni Konuklar”, Ed. Gültekin EMRE, Türk Edebiyatında Berlin, YKY, İstanbul, 9-37.
• GEDİK, Erdoğan (2010), “Almanya’da “Öteki” Olmak, “Öteki” Kalmak”, Folklor/edebiyat, 16.62, 41-68.
• GİRARD, Réne (2005), Günah Keçisi, Kanat Kitap, İstanbul. GÖKDAĞ, Rüçhan (2004), Sosyal Biliş, Ed. Sezen ÜNLÜ, Sosyal Psikoloji, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Açık Öğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir, 35-49.
• GROTH, Sibylle (2003), Bilder vom Fremden: zur Konstruktion kultureller Stereotype im Film, Tectum Verlag DE, Marburg.
• HINTON, Perry (2000), Stereotypes, Cognition and Culture, Psychology Press, New York.
• HISSY, Maha El (2012), Getürkte Türken, Transcript Verlag, Bielefeld.
• HOGG, Michael ve VAUGHAN, Graham (2018). Social Psychology, Pearson, New York.
• HOPYAR, Zehra (2017), Avrupa’da Göç ve Mülteci Olgusu Raporu, Avrupa’da Göç ve İslamofobi Avrupa’da göç ve Mülteci Olgusu Raporu Avrupa’da İslam Düşmanlığı Raporu, DİAM, Sakarya.
• IŞIK, Şehnaz (2013), “Kültürlerarası İletişim Bağlamında Cumhuriyet Üniversitesindeki Gençlerin Almanlara Yönelik Kalıp Yargıları” Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36.2, 159-191.
• İŞBİLEN, Ayşe ve İMER, Zahide (2010), “A Study of Turkish Migrant Entrepreneurs Operating in Europe – The Case of Garment Industry”, Ed. İsmail AYDOĞAN ve Faruk YAYLACI, European Turks “Education and Integration”, 2. Uluslararası Eğitim ve Uyum Bağlamında Avrupalı Türkler Kongresi, Erciyes Üniversitesi Yayınevi, Kayseri, 30-48.
• JURTH, Alina (2009), Stereotype und Vorurteile, Eine Untersuchung zum Deutschlandbild schwedischer Studenten, Grin Verlag, Deutschland.
• KARTARI, Asker (2014), Kültür, Farklılık ve İletişim, Kültürlerarası İletişimin Kavramsal Dayanakları, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KEPENEK, Büşra (2017), Avrupa’da İslam Düşmanlığı Raporu, Avrupa’da Göç ve İslamofobi Avrupa’da göç ve Mülteci Olgusu Raporu Avrupa’da İslam Düşmanlığı Raporu, DİAM, Sakarya.
• KİRMAN, Ali (2010), “İslamofobi’nin Kökenleri: Batılı mı Doğulu?”, Journal of Islamic Research 21.1, 21-39.
• KÖRNER, Christian (2013), Geschlechterstereotype. Konzept, Inhalte und soziale Folgen, GRIN Verlag, München.
• LINDNER, Sarah (2009), Das Bild der EU in Ecuador, LIT Verlag, Berlin.
• LIPPMANN, Walter (2004), Public Opinion, Dover Publications Inc, New York.
• NECATİGİL, Behçet (2015), Eski Sokak, YKY, İstanbul.
• NEUBAUER, Jochen (2011), Türkische Deutsche, Kanakster und Deutschländer. Verlag Königshausen & Neumann GmbH, Würzburg.
• OKSAAR, Els (2008), Kültürler Arası İletişim Bağlamında Kültür Kuramı, Çizgi Kitabevi, Konya.
• ORTAYLI, İlber (2016), Avrupa ve Biz, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• ÖNER, Burak ve UÇAR, Bayram (2023), “Beden Eğitimi ve Sporda Cinsiyet Stereotipleri”, Spor Bilimleri Üzerine Araştırmalar-II, Ed. Ender Ali ULUÇ ve Sinem ULUÇ, Özgür Yayınları, Gaziantep, 35-56.
• ÖZKANTAR, Özer (2022), Eril Bakışın Gölgesinde David Lynch Sineması ve Kadın: Göstergebilimsel ve Psikanalitik Bir Yaklaşım. Efe Akademi Yayınları, İstanbul.
• PERK, Derya (2019), “Osman Engin'in" Deutschland Allein zu Haus" ve Hatice Akyün'ün "Einmal Hans mit Scharfer Soße" Eserlerinde Kalıp Yargılar”, DTCF Dergisi, 59.02, 758-771.
• SAĞLAM, Musa (2015), “Dünya Edebiyatının Oluşumunda Çevirinin Oynadığı Rol”, Ed. Musa DEMİR, Hasan ÖZER, Hüseyin ALPSOY, II. Uluslararası Türk ve Dünya Edebiyatları Arasında Etkileşimler Sempozyumu, Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları No: 4, Buluş Tasarım ve Matbaacılık, Ankara, 3-11.
• SAKALLI, Nuray ve TÜRKOĞLU, Beril. (2019), “Erkek Olmak ya da Olmamak: Sosyal Psikolojik Açıdan Erkeksilik/Erkeklik Çalışmaları”. Türk Psikoloji Yazıları, 22.44, 52-76.
• SERVAIS, Sophie (2010), “Comfort Migration” and “Comfort in Migration”: Immigrants in Turkey and Immigrants from Turkey: Comparative Anthropology, Ed. İsmail AYDOĞAN ve Faruk YAYLACI, European Turks “Education and Integration” içinde, 2. Uluslararası Eğitim ve Uyum Bağlamında Avrupalı Türkler Kongresi, Erciyes Üniversitesi Yayınevi, Kayseri, 15-29.
• SIX, Bernd (1987), „Stereotyp und Vorurteile im Kontext sozialpsychologischer Forschung, in Erstarrtes Denken, Studien zu Klischee, Stereotyp und Vorurteil in englischsprachiger Literatur“, Ed. Günter BLAICHER, Gunter Narr Verlag, Tübingen, 41-55.
• TEZCAN, Mahmut (1974), Türklerle İlgili Stereotipler (Kalıp Yargılar) ve Türk Değerleri Üzerine Bir Deneme, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• THIELE, Martina (2015), Medien und Stereotype: Konturen eines Forschungsfeldes, Transcript Verlag, Bielefeld.
• TURAN, Kadir (1992), Almanya’da Türk Olmak, Sümer Kitabevi, İstanbul.
• WAHRIG, Renate Burfeind (1987). Wörterbuch der deutschen Sprache, Deutscher Taschenbuch Verlag, München.
• WINKGENS, Meinhard (1987), „Das Italienbild bei D.H. Lawrence unter besonderer Berücksichtigung von "The Lost Girl": Zur ästhetischen Produktivität nationaler Stereotypen, in Erstarrtes Denken, Studien zu Klischee“, Ed. Günter BLAICHER, Stereotyp und Vorurteil in englischsprachiger Literatur, G. Narr, Deutschland, 295-311.
• YÜKSEL, Mehmet (2014), “İslamofobi’nin Tarihsel Temellerine Bir Bakış: Oryantalizm Ya Da Batı ve Öteki”, Journal of Istanbul University Law Faculty, 72.1, 189-200.
• Çevrim İçi Kaynaklar
• “Müslümanlar 2030’da Avrupa'nın yüzde 8’ini oluşturacak”, (2023, 14 Ekim), Erişim Adresi: https://www.asbu.edu.tr/sites/anasayfa.asbu.edu.tr/files/inl inefiles/M%C3%BCsl%C3%BCmanlar.pdf
• Almanya Pegida Mahkemesi, (2012, 13 Ekim), Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/04/160419_almanya_pegida_ mahkeme
• Asimilasyon, (2023, 14 Ekim), Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Atlas of Prejudice, (2023, 29 Ekim), Erişim Adresi: https://atlasofprejudice.com/
• Avrupa’dan Eurabia2ya?, (2023, 13 Ekim), Erişim Adresi: https://tr.topwar.ru/126989-ot-evropy-k-evrabii.html
• Din Entegrasyona Engel mi?, (2023, 13 Ekim), Erişim Adresi: https://perspektif. eu/2016/06/01/din-entegrasyona-engel-mi/
• Entegrasyon, (2023, 14 Ekim), Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Politik und Gesellschaft auf dem Prüfstand, (2023, 12 Ekim), Erişim Adresi: https://www.lpb-bw.de/pegida
• ‘Son Alman fenomeni’ hakkında bilmeniz gereken her şey 9 Soruda (2023, 13 Ekim), Erişim Adresi: https://www.diken.com.tr/9-soruda-pegida-son-alman-fenomeni-hakkinda-bilmeniz-gereken-sey/
• Sabine Adatepe Hakkında: https://translex.ege.edu.tr/tr-6337/sabine_adatepe.html, (Erişim tarihi: 13.10.2023)
• Sabine Adatepe: https://t24.com.tr/k24/yazi/sabineadatepe,446, (Erişim tarihi: 19.10.2023)
• Sabine Adatepe: http://www.sabineadatepe.com/cumhuriyet_hafta.htm, (Erişim tarihi: 29.10.2023)
• Stereotip: https://sozluk.gov.tr/, (Erişim tarihi: 17.10.2023)
• Tembel beyinlerin nefret etmek için yarattığı klişe insan: https://indigodergisi.com/2016/07/stereotip-tembel-beyinlerin-nefret-etmek-icin-yarattigi-klise-insan/, (Erişim tarihi: 17.10.2023)
• Stereotyp: https://www.duden.de/ rechtschreibung/ Stereotyp, (Erişim tarihi: 22.10.2023)
• “Warum Gymnasiasten und Flüchtlinge nicht gemeinsam in die Pause dürfen”: https://www.spiegel.de/lebenundlernen/ schule/fluechtlinge-an-schule-in-hamburg-getrennte-pausen-zeiten-a-1089320.html, (Erişim tarihi: 13.10. 2023)
• “Unglaublich, wie viele Vorurteile es noch gibt“: https://taz.de/!323200/, (Erişim tarihi: 13.10.2023)