İklim Değişikliğinden İklim Adaletine Yerel Yönetimlerin Rolü

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 55 - 69, 21.08.2025

Fatma Hırlak , Alper Bilgili

https://doi.org/10.31454/troyacademy.1591237

Öz

İnsanlığın doğa üzerine tahakküm kurmasıyla birlikte başlayan çevre sorunlarından en karmaşığı olan iklim değişikliği, dünya için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Sanayi devrimiyle birlikte enerji ihtiyacının fosil yakıtlarla kullanılmaya başlanması doğal iklim değişikliğini bozarak antropojenik iklim değişikliğine neden olmaktadır. İklim değişikliği sonucunda yaşanan sorunların artmasıyla hem insanların hem de diğer canlıların yaşamı risk altına girmektedir. Oluşan bu kaotik ortamda çevresel adaletsizlikten etkilenen gruplarda artış yaşanmakta özellikle yoksul kesimlerin ikamet etmiş olduğu bölgelerde daha fazla olumsuzluklar yaşandığı gözlemlenmektedir. Bu olumsuzlukları en aza indirgemek amacıyla devletler kadar yerel yönetimlere de büyük görev düşmektedir. Bu çerçevede çalışmanın problemi Türkiye’nin en kalabalık iki ili olan İstanbul ve Ankara’nın yerel iklim eylem planlarında hangi dezavantajlı gruplara yer verdiği ve bu noktada gerçekleştirmek istedikleri faaliyetlerin neler olduğunun belirlenmesidir.

Anahtar Kelimeler

iklim değişikliği , yerel yönetimler , iklim adaleti

Proje Numarası

ÇOMÜ-BAP-SDK-2023-4373

Kaynakça

• Abrahms, B., Carter, N. H., Clark-Wolf, T. J., Gaynor, K. M., Johansson, E., McInturff, A., ... ve West, L. (2023). “Climate Change As a Global Amplifier of Human–Wildlife Conflict”, Nature Climate Change, 13(3), 224-234.
• Alexander, M., Alexander, J., Arora, M., Slocum, C., ve Middleton, J. (2019). “A Bellweather for Climate Change and Disability: Educational Needs of Rehabilitation Professionals Regarding Disaster Management and Spinal Cord İnjuries”, Spinal Cord Series and Cases, 5(1), 94.
• Alıca, S. S. G. (2017). “Kadın ve Çevre”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Özel Sayı, 151-172.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2022). 2022 Faaliyet Raporu. (25.04.2024) https://s.ankara.bel.tr/files/2023/04/28/ff8e07317671fefec78f571aaa7ea84b.pdf.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2021). Ankara İli Yerel İklim Değişikliği Eylem Planı. (25.04.2024) https://www.ankara.bel.tr/files/2022/06/22/0b663954d523bfee1d1e1d5fa66a082f.pdf.
• Anu, A., Sonia, G. L., ve Ismail, K. (2023). “Effect of Climate Change on Health in Older Persons”, Wits Journal of Clinical Medicine, 5(2), 79-84.
• Artan, T. (2024). Yeşil Adaletin sesi: İklim Değişikliği Karşısında Sosyal Hizmetin Rolü ve Mücadelesi, 1. Baskı, İÜC Yayınevi, İstanbul.
• Ayalon, L., Roy, S., Aloni, O., Keating, N. A Scoping (2023), “Review of Research on Older People and Intergenerational Relations in the Context of Climate Change”, The Gerontologist, 63(5), 945–958.
• Bali Principles of Climate Justice, (2002).
• Barrett, S. (2013). “Local Level Climate Justice? Adaptation Finance and Vulnerability Reduction”, Global Environmental Change, 23(6), 1819-1829.
• Barrett, S. (2008). “Children, Youth and Environments”, Children and Disasters, 18(1), 71-98.
• Boyd, E., Chaffin, B. C., Dorkenoo, K., Jackson, G., Harrington, L., N'guetta, A., ... ve Stuart-Smith, R. (2021). “Loss and Damage from Climate Change: A New Climate Justice Agenda”, One Earth, 4(10), 1365-1370.
• Bulkeley, H., Edwards, G. A., ve Fuller, S. (2014). “Contesting Climate Justice in The City: Examining Politics And Practice in Urban Climate Change Experiments”, Global Environmental Change, 25, 31-40.
• Colenbrander, S., Dodman, D., ve Mitlin, D. (2018). “Using Climate Finance to Advance Climate Justice: The Politics And Practice of Channelling Resources to The Local Level”, Climate Policy, 18(7), 902–915.
• Council on Environmental Health, Paulson, J. A., Ahdoot, S., Baum, C. R., Bole, A., Brumberg, H. L., ... ve Trasande, L. (2015). “Global Climate Change and Children’s Health”, Pediatrics, 136(5), 992-997.
• Janet Currie, J., Deschênes, O. (2016). “Children and Climate Change: Introducing the İssue”, The Future of Children, 26(1), 3-9.
• Çoban, A. (2020). Çevre Politikası: Ekolojik Sorunlar ve Kuram, 1. Baskı İmge Kitabevi, Ankara.
• Dimitrov, B. G. (2019). “Effects of Climate Change on Women”, Res. Rev. Int. J. Multidis, 4(5), 201-215.
• Dodman, D., Hayward, B., Pelling, M., Castán Broto, V., ve Chow, W. T. (2022). “Cities, settlements and key infrastructure”, IPCC WGII Sixth Assessment Report.
• Doğa Derneği, (2023). İklı̇m Adaletı̇ Doğa Hakkı Savunucuları İçin İklim Adaletine Giriş El Kitabı, İzmir.
• Enarson, E., ve Chakrabarti, P. G. (2009). Women, Gender and Disaster: Global İssues and İnitiatives”, Women, Gender and Disaster: Global İssues and İnitiatives, xviii-380).
• Ertürk, H. (2018). Çevre Politikası, 2. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Gibbons, D. E. (2014). “Health and Human Rights”, Climate Justice and the Right to Health, 16 (1), 19-31.
• Hanna, R., ve Oliva, P. (2016). “Implications of Climate Change for Children in Developing Countries”, The Future of Children, 115-132.
• Kaya, Y., (2017). “Paris Anlaşmasını İklim Adaleti Perspektifinden Değerlendirmek”, Uluslararası İlişkiler, 14(54), 87-106.
• Keleş, R. (2015). 100 Soruda Çevre: Çevre Sorunları ve Çevre Politikası, 2. Baskı, Yakın Kitabevi, İzmir.
• Klinenberg, E. (2002). Heat Wave: A Social Autopsy of Disaster in Chicago, University of Chicago Press., Chicago.
• Kosanic, A., Petzold, J., Martín-López, B., ve Razanajatovo, M. (2022). “An İnclusive Future: Disabled Populations in The Context of Climate and Environmental Change”, Current Opinion in Environmental Sustainability, 55.
• Kriebel-Gasparro, A. (2022). “Climate change: Effects on the older adult”, The Journal for Nurse Practitioners, 18(4), 372-376.
• Maslin, M. (2011). Küresel Isınma, (çev: S. Gül), Dost Yayınları, Ankara.
• Mohtat, N., ve Khirfan, L. (2021). “The Climate Justice Pillars Vis-À-Vis Urban Form Adaptation to Climate Change: A Review”, Urban Climate, 39.
• Neira, M. (2023). Women and girls bear brunt of water and sanitation crisis. (5.6.2024). https://www.who.int/news/item/06-07-2023-women-and-girls-bear-brunt-of-water-and-sanitation-crisis---new-unicef-who-report.
• Okereke, C. (2010). “Climate Justice and The İnternational Regime”, Wiley İnterdisciplinary Reviews: Climate Change, 1(3), 462-474.
• Sanson, A. V., Van Hoorn, J., ve Burke, S. E. (2019). “Responding to the İmpacts of The Climate Crisis on Children and Youth”, Child Development Perspectives, 13(4), 201-207.
• Sanson, A. V., ve Burke, S. E. (2020). “Climate Change and Children: An İssue of İntergenerational Justice”, Children and Peace: from Research to Action, 343-362.
• Schlosberg, D. (2012). “Climate Justice and Capabilities: A Framework for Adaptation Policy”, Ethics & İnternational Affairs, 26(4), 445-461.
• Schuppert, F. (2011). “Climate Change Mitigation and İntergenerational Justice”, Environmental Politics, 20(3), 303-321.
• Simoni, M., Baldacci, S., Maio, S., Cerrai, S., Sarno, G., ve Viegi, G. (2015). Adverse Effects of Outdoor Pollution in the Elderly”, Journal of Thoracic Disease, 7(1), 34.
• Steele, W., Mata, L., ve Fünfgeld, H. (2015). “Urban Climate Justice: Creating Sustainable Pathways for Humans and Other Species”, Current Opinion in Environmental Sustainability, 14, 121-126.
• Stroud, L. ve Green, E. (2022). 1328 Climate change, children’s development and the Griffiths III community.
• IPCC, 2022: Summary for Policymakers [P.R. Shukla, J. Skea, A. Reisinger, R. Slade, R. Fradera, M. Pathak, A. Al Khourdajie, M. Belkacemi, R. van Diemen, A. Hasija, G. Lisboa, S. Luz, J. Malley, D. McCollum, S. Some, P. Vyas, (eds.)]. In: Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [P.R. Shukla, J. Skea, R. Slade, A. Al Khourdajie, R. van Diemen, D. McCollum, M. Pathak, S. Some, P. Vyas, R. Fradera, M. Belkacemi, A. Hasija, G. Lisboa, S. Luz, J. Malley, (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA. doi: 10.1017/9781009157926.001.
• Islam, S. N. ve Winkel, J. (2017). “Climate Change and Social İnequality”, DESA Working Paper No, 152.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi (2021). İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı. (25.04.2024) https://cevre.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2022/01/ist_iklim_degisikligi_eylem_plani.pdf. Schlosberg, D., ve Collins, L. B. (2014). “From Environmental to Climate Justice: Climate Change and The Discourse of Environmental Justice”, Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 5(3), 359-374.
• Şen, Z. (2022). “İklim Değişikliği ve Türkiye”, Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 1(1), 1-19.
• Thomas, I., Martin, A., Wicker, A., ve Benoit, L. (2022). “Understanding Youths’ Concerns About Climate Change: A Binational Qualitative Study of Ecological Burden And Resilience”, Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health.
• Tuğaç, Ç., (2019). “İklim Güvenliği Bağlamında Kent Yoksulluğu Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Uluslararası Küresel Ekolojik Güvenlik Sempozyumu, Ankara, 16-17-18 Ekim 2019.
• United Nations Women Watch (2009) Women, gender equality and climate change. (07.07.2024). https://www.un.org/womenwatch/feature/climate_change/downloads/Women_and_Climate_Change_Factsheet.pdf
• Varol, G. (2022). “İklim Krizi ve Kadın Sağlığı”, Ekolojik Kriz Kadın ve Kadın Sağlığı, 65.
• WHO (2023a). Women and girls bear brunt of water and sanitation crisis – new UNICEF-WHO report. (08.07.2024) https://www.who.int/news/item/06-07-2023-women-and-girls-bear-brunt-of-water-and-sanitation-crisis---new-unicef-who-report
• WHO (2023b). (08.07.2024). https://www.who.int/news/item/21-11-2023-climate-change-is-an-urgent-threat-to-pregnant-women-and-children.