Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik Medya Prati̇kleri ve Nefret Söylemi: Video Haberler ve Kullanıcı Yorumları Örneği

Yıl 2022, , 676 - 701, 31.05.2022

Evin Doğan

https://doi.org/10.37679/trta.1096942

Öz

Suça sürüklenen çocuk sayısının giderek artması, çocuk suçluluğu ile ilgili multidisipliner çalışmaları gerekli kılmaktadır. Çocuk suçluluğu ile mücadelede çok yönlü ekonomik, sosyal ve siyasal politikaların uygulanması ve çocuğun yüksek yararının gözetilmesi gerekmektedir. Suça sürüklenen çocuklara ilişkin sorumluluk üstlenmesi beklenen alanlardan biri de medyadır. Çocuk suçluluğuna yönelik doğru, tarafsız ve objektif bilgiler sunması, çocuğu suça iten faktörleri görünür kılması, çocuk hak ve özgürlüklerini gözeterek yayıncılık yapması medyanın toplumsal sorumluluğu ve meslek etik ilkelerinin gereğidir. Bu çalışma, suça sürüklenen çocuklara ilişkin dijital medya pratiklerine odaklanmakta ve kullanıcı yorumlarını da sürece dâhil ederek kapsamlı bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. Çerçeveleme Teorisine dayanan çalışmada, internet medyasında suça sürüklenen çocuklara ilişkin yayınlanan video haberler ve kullanıcı yorumları nitel araştırma yöntemlerinden biri olan Betimsel Analiz Metodu ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; geleneksel medyada olduğu gibi dijital medyada da suça sürüklenen çocuklara ilişkin negatif çerçeve oluşturulmaktadır. Damgalamaya maruz bırakılan çocuklar tehdit veya tehlike unsuru olarak gösterilmekte, hedef hâline getirilmektedir. Kullanıcı yorumları da haber çerçevelerine paralellik içermekte, suça sürüklenen çocuklara yönelik ayrımcı, dışlayıcı nefret söylemi üretilmekte ve dolaşıma sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çerçeveleme, Nefret Söylemi, Suç, Video Haber

Media Practices and Hate Speech Against Children Driven to Crime: The Case of Video News and User Comments

Öz

The increasing number of children driven to crime requires multidisciplinary studies to be conducted on juvenile delinquency. It is necessary to implement multidimensional economic, social, and political policies and to consider the best interests of the child in the fight against juvenile delinquency. One of the areas expected to take responsibility for children driven to crime is the media. Providing accurate, impartial, and objective information on juvenile delinquency, making visible the factors driving children to crime, and publishing by considering the rights and freedoms of children are the requirements of the social responsibility and professional ethical principles of the media. The present study focused on digital media practices on juvenile delinquency and aims to provide a comprehensive analysis by including user comments in this process. In this study, which was based on Framing Theory, video news and user comments on children driven to crime in the internet media were analyzed with the Descriptive Analysis Method, which is one of the qualitative research methods. According to the study findings, it was determined that a negative framework is created for children driven to crime in digital media as well as in the traditional media. Children exposed to stigmatization are shown as a threat or an element of danger, and are made a target. User comments are parallel to news frames, and discriminatory and exclusionary hate speech are produced and circulated regarding juvenile delinquents.

Anahtar Kelimeler

Child, Framing, Hate Speech, Crime, Video News

Kaynakça

• 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkındaki Kanun. (2011, Mart 3). www.mevzuat.gov.tr:https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6112&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 06.12.2020).
• Akmeşe, Z. (2020). Televizyon Ana Haber Bültenlerinde Çerçeveleme: Türk Telekom Reklam Filmi Örneği. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 1(5), 37-49.
• Akyazı, A. (2019). İletişimde Dijitalleşme ve Yeni Nesil Habercilik. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Alp, H. (2015). Medyada nefret söylemi ve çingene toplumuna yönelik ayrımcı söylemin suça dönüşme süreci. Ulusal Tez Merkezi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
• Altuntaş, O., & Altınova, H. H. (2015). Türkiye’de Risk Altındaki Çocukların Ana Akım Basında Temsili. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 59-70.
• Arslan, A., & Duğan, Ö. (2016). Suça Yönelmiş Çocukların Medyada Temsili: Bir Alan Araştırması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), 303-324.
• Avcı, A. (2011). Çocuk Haklarının Medya Boyutu - Sözleşmeler ve Yasal Düzenlemeler. M. R. Şirin içinde, Çocuk Hakları ve Medya - Anne-Baba Öğretmen ve Medya Çalışanları İçin El Kitabı (s. 89-110). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Ayan, S. (2011). Suçlu Kim? Türkiye’de Çocuk Suçluluğu. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Berber, N. (2015). Türkiye’de Çocuk Suçluluğu ile Mücadele Politikası Analizi: İstanbul Örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Binark, M. (2010). Nefret Söyleminin Yeni Medyada Dolaşıma Girmesi ve Türetilmesi. T. Çomu içinde, Yeni Medyada Nefret Söylemi (s. 11-53). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• CNN Türk. (2021, 09 05). Çocuk Hırsızlar Polisleri Bile Şaşırttı. www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=ZBf1WS4UNZI (Erişim Tarihi: 03.10.2022).
• Cohen-Almagor, R. (2011). Fighting Hate and Bigotry on the Internet. Policy and Internet, 3(3), 1-26.
• Coşar, Y. (2005). Kentleşen Türkiye’de Çocuk Suçluluğu. Türkiye Barolar Birliği Dergisi(56), 281-357. Çaba, D. (2017). Haberdeki şiddet: Türk yazılı basınında nefret söylemi üzerine bir inceleme. Ulusal Tez Merkezi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Erişim Tarihi: 01.02.2022).
• Çınar, M. (2013). Habercilik ve Nefret Söylemi . M. Çınar içinde, Medya ve Nefret Söylemi - Kavramlar Mecralar Tartışmalar (s. 137-154). İstanbul: Hrant Dink Vakfı Yayınları.
• Çocuk Hakları Sözleşmesi UNICEF. (1989, Kasım 20). UNICEF Türkiye: (https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1nadair-s%C3%B6zle%C5%9Fme) (Erişim Tarihi: 05.12.2020).
• Çocuk Koruma Kanunu. (2005, 7 3). www.mevzuat.gov.tr: http://www.mevzuat.gov.tr adresinden alınmıştır.
• Çomu, T. (2010). Video Paylaşım Ağlarında Nefret Söylemi. T. Çomu içinde, Yeni Medyada Nefret Söylemi (s. 141-180). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Doğan, E. (2015, Şubat 11). Televizyon haberlerinde nefret söylemi: Suriyeli sığınmacılar örnek olayı. Ulusal Tez Merkezi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden alınmıştır
• Durur, E. K. (2011). İnşacı Yaklaşım İçinde Çerçeveleme Kuramı ve Haberin Çerçevelenişi. Atatürk İletişim Dergisi(2), 21-31.
• DW Türkçe. (2020, 06 15). Suça sürüklenen çocuklar. www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=5hbdUW88t9A (Erişim Tarihi: 03.10.2022).
• Entman, R. M. (1993). Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm. Journal of Communication, 4(43), 51-58.
• Erdoğan, E., & Semerci, P. U. (2021). Toplumsal Araştırma Yöntemleri İçin Bir Rehber: Gereklilikler, Sınırlılıklar ve İncelikler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Erdoğan, İ. (2008). Haber Çerçeveleme: Kuram ve Tipoloji. Marmara İletişim Dergisi, 13(13), 35-52.
• Eryalçın, M., & Duyan, V. (2016). Suça Sürüklenen Çocuk ve Gençler. İstanbul: 2016.
• Fırat, F. (2016). Çocuk Odak’sız Habercilik: İnternet Gazetelerinde Çocuk İçerikli Haberlerin Sunumu ve Etik İhlaller. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(2), 817-833.
• ICC. (2008, Şubat). BM Çocuk Hakları Komitesi Genel Yorum no. 10: Çocuk Ceza Adaletinde Çocuk Hakları. www.insanhaklarıizleme.org: https://insanhaklariizleme.org/vt/yayin_view.php?editid1=764 (Erişim Tarihi: 01.03.2022).
• İnceoğlu, Y. (2012). Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Medya ve Çeşitlilik Klavuzu. (2005). Aralık 7, 2020 tarihinde www.tgc.org.tr: https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/medya-ve-cesitlilik-kilavuzu.html (Erişim Tarihi: 07.12.2020).
• NTV. (2022, 01 23). İki çocuk hırsız bu kez turistin çantasını çaldı. 03 10, 2022 tarihinde www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=3b6UNNLidtM&t=3s (Erişim Tarihi: 03.10.2022).
• Örki, H. (2018). Suça İtilmiş Çocukların Yazılı Basında Temsili. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 411-426.
• Öter, A. (2018). Çocuk Suçluluğunun Toplumsal Nedenlerine Sosyolojik Bir Bakış (Antalya Örneği). 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(21), 739-769
• Özalp, A. (2020). Suçlu Çocuk Algısı - İngiltere ve Türkiye Örneğinde Karşılaştırmalı Kültürel Bir Çalışma. Konya: Çimke Yayınevi.
• Özarslan, H. (2007). Çerçeveleme yaklaşımı açısından haber çerçevelerinin izler kitle düşünceleri üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hâlkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi. Konya.
• Özdoyran, G. (2018). Yeni Medya ve Etik. K. Duman içinde, İnternet Haberciliği: Kuram, Uygulama ve Eleştiri (s. 163-193). İstanbul: Beta Yayınları.
• Pollak, J. M., & Kubrin, C. E. (2007). Crime in the News:How Crimes, Offenders and Victims Are Portrayed in the Media. Journal of Criminal Justice and Popular Culture, 1(14), 59-83.
• Rogan, A. (2021). The Demonisation of Delinquency: Contesting Media Reporting and Political Rhetoric on Youth Crime inthe United Kingdom and Addressing Academia’s Social Responsibility to Engage. Approaches to Public Engagement and Community Involvement, 1-6.
• Ruigrok, N., Atteveldt, W. v., Gagestein, S., & Jacobi, C. (2016). Media and juvenile delinquency: A study into the relationship between journalists, politics, and public. Journalism, 1-19.
• Salman, U. A. (2019). Çocuk Odaklı Habercilik El Kitabı. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• SHOW TV. (2019, 04 01). Daha 12’sinde Ama Suç Makinesi! www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=cZXjkwW6P-w (Erişim Tarihi: 03.10.2022).
• Sözeri, C. (2012). Yazılı Basında Nefret Söylemi ve Mücadele Yolları. Y. İnceoğlu içinde, Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları (s. 205-222). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• TÜİK. (2021, Ağustos 2). Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuk İstatistikleri, 2020. www.tuik.gov.tr: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Juvenile-Statistics-Received-Into Security-Unit-2020-37200#:~:-text=G%C3%BCvenlik%20birimlerine%202020%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20gelen%20veya%20getirilen%20%C3%A7ocuklar%C4%B1n%20%68%2C7,%C3%BC%20ise%20k%C4%B1z%20%C3%A7o (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
• UNICEF Çocuk Hakları ve Gazetecilik Uygulamaları Hak Temelli Perspektif. (2007). https://www.unicef.org/turkey/media/3966/file/%-C3%87OCUK%20HAKLARI%20VE%20GAZETEC%C4%B0L%C4%B0K%20UYGULAMALARI%20HAK%20TEMELL%C4%B0%20PERSPEKT%C4%B0F.pdf (Erişim Tarihi: 07.12.2020).
• Uzun, R. (2014). Çocukların Medyadan ve Medyada Korunması: Çocuklara Yönelik Etik Davranış Kurallarının İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(22), 152-167.
• Ülke TV. (2022, 02 14). Uslanmaz Çocuklar Bu Sefer Lüks Cip Çaldı. www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=5rohccpQ6WY (Erişim Tarihi: 03.10.2022). Varol, S. F. (2016). Temsil İdeoloji Kimlik. İstanbul: Varlık Yayınları.
• W.Tankard, J. (2001). The Empirical Approach to the Study of Media Framing. In S. D. Reese, J. Gandy, & A. E. Grant, Framing Public Life - Perspectives on Media and Our Understanding of the Social World (pp. 95-106). New York: Routledge.
• Weber, A. (2009). Nefret Söylemi El Kitabı. (M. Çulhaoğlu, Çev.) Avrupa Konseyi Yayınları. Ocak 30, 2022 tarihinde İnsan Hakları Ortak Platformu: İHOP: http://ihop.org.tr/wp-content/uploads/2011/04/nefret_soylemi.pdf (Erişim Tarihi: 30.01.2022).
• Yavuzer, H. (2021). Çocuk ve Suç. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, S. H. (2013). Siyasal Nefret Söylemi ve Medya - Haberden Söyleme Kısa Bir Yolculuk. Konya: Literatürk Yayınları.