Dijital Yayın Platformlarında Ebeveyn Denetimi ve Çocuk Erişimine Yönelik Bir Araştırma: Netflix, Amazon Prime Video ve Disney+ Örnekleri

Yıl 2023, , 786 - 813, 30.09.2023

Seda Sünbül Olgundeniz , Ümit Aydoğan

https://doi.org/10.37679/trta.1328932

Öz

İletişim teknolojileri alanında yaşanan gelişmeler dijital yayıncılık platformlarını son yıllarda çok sayıda kullanıcı tarafından tercih edilen alanlar hâline getirmiştir. İzleyiciye sabit bir yayın akışı ve zamana bağlı kalmaksızın içerik tüketme fırsatı sunan bu platformlarda çocuklar için üretilmiş içeriklere de yer verilmektedir. Çocukların bu platformlarda yer alan içeriğin tümüne erişim riski, içinde bulundukları gelişim dönemine bağlı olarak bazı olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı konusunda ebeveynlerin dijital okuryazar olmaları çocukların bu alanda maruz kalacağı risklerin önlenebilmesi açısından önemlidir. Bu araştırmada amaçlanan dijital yayın platformlarında yer alan içeriklere çocuk erişimi ve ebeveyn denetimi konusunda içeriğin platform tarafından nasıl biçimlendirildiğini ortaya koymaktır. Bu amaçla araştırma evrenine dünyada ve Türkiye’de en büyük abone-müşteri-kullanıcı kitlesine sahip dijital yayın platformları dahil edilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu Netflix, Amazon Prime Video ve Disney+ platformları oluşturmaktadır. Araştırmada içerik analizi yöntemi doğrultusunda oluşturulan kategoriler ve ortaya çıkan temalar öncülüğünde platformlarda içeriğe erişim ve ebeveyn denetiminin nasıl yapılandırıldığı analiz edilmektedir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda ilgili tüm dijital yayın platformlarında ebeveyn denetimine ait özelliklerin yer aldığı, platformların ebeveynlere çocukların kullanabileceği bir profil oluşturma imkânı sağladığı görülmüştür. Dijital yayın platformlarının çocuk erişimi ve ebeveyn denetimi konusunda belli noktalarda benzer özellikler taşımakla birlikte ayrıştığı bazı noktaların da olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Yayıncılık, Ebeveyn Denetimi, Çocuk, Dijital Okuryazarlık, Dijital Platformlar

A Research on Parental Control and Child Access in Digital Streaming Platforms: Examples of Netflix, Amazon Prime Video and Disney+

Öz

The rapid development of communication technologies has made digital broadcasting platforms a popular choice for many users in recent years. These platforms offer viewers the opportunity to consume content without being bound to a fixed broadcast stream or time, and they also feature content produced for children. The risk of children accessing all of the content on these platforms can lead to some negative consequences, depending on their developmental stage. It is important for parents to be digitally literate in terms of the use of new communication technologies in order to prevent the risks that children may be exposed to in this area. The purpose of this study is to reveal how content is shaped by the platform in terms of child access to content and parental control on digital broadcasting platforms. In order to achieve this, the largest digital broadcasting platforms with the largest subscriber, customer and user base in the world and Turkey have been included in the research universe. The sample group of the study consists of the Netflix, Amazon Prime Video and Disney+ platforms. In the study, the categories and themes that emerge are used to analyze how access to content and parental control are structured on the platforms in line with the content analysis method. According to the findings of the research, it has been observed that all relevant digital broadcasting platforms have features related to parental control, and that the platforms allow parents to create a profile that children can use. Although digital broadcasting platforms have similar features in terms of child access and parental control at certain points, it has been determined that there are some points where they differ.

Anahtar Kelimeler

Digital Broadcasting, Parental Control, Children, Digital Literacy, Digital Platforms

Kaynakça

• Akyol, O. (2015). Yeni İletişim Teknolojilerinin Ortak Özellikleri. M. G. Genel içinde, Yeni Medya Araştırmaları 1, Güncel Tartışmalar Ekseninde (s. 3,14). Bursa: Ekim Basım Yayın.
• Çankaya, S., & Odabaşı, H. F. (2009, Ocak). Parental Controls On Children’s Computer And Internet Use. Procedia Social And Behavioral Sciences s. 1105–1109.
• Çetinkaya, L. (2019, Ekim). The Relationship between Perceived Parental Control and Internet Addiction: A Cross-sectional study among Adolescents Contemporary Educational Technology s. 55-74.
• Disney Plus. https://www.disneyplus.com/tr. (2023, 6 26). https://www.disneyplus.com/tr adresinden alındı.
• Elkin, F. (1995). Çocuk ve Toplum, Çocuğun Toplumsallaşması (1 b.). (N. Güngör, Çev.) Ankara: Gündoğan.
• Evens, T., Henderickx, A., & Conradie, P. (2023, Şubat). Technological Affordances of Video Streaming Platforms:Why People Prefer Videostreaming Platforms Over Television. European Journal of Communication, s. 1-16.
• Hamelink, J. C. (1997). New Information And Communication Technologies, Social Develoment and Culturel Change, Amsterdam: University of Amsterdam UvA-DARE (Digital Academic Repository) (2023, 8 25), https://pure.uva.nl/ws/files/2117542/35518_dp86.pdf adresinden alındı.
• Kırık, A. (2019). Siber Zorbalık Bağlamında Çocukları İnternet Ortamında Bekleyen Tehlikeler: Mavi Balina ve Momo Oyunları. A. Kırık içinde, Yeni Medyada Çocuk ve İletişim (s. 13,28). İstanbul: Çizgi.
• Kırık, A. M. (2010). Etkileşimli Televizyon. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Marais, J. (2012, Kasım). A Framework For Parental Control Of Mobile Devices In South Africa. 6. Güney Afrika Cumhuriyeti: Nelson Mandela Metropolitan University. (2023, 8 28) https://core.ac.uk/download/pdf/145052254.pdf adresinden alındı
• Netflix. https://www.netflix.com/tr. (2023, 6 24). https://www.netflix.com/tr adresinden alındı.
• Ojagverdiyeva , S. S. (2018, Ocak). Ensuring Child Safety In Iternet Enviroment. Problems of Information Society, s. 87-93.
• Owne, C. E. (2018, Ocak 1). New Communication Technologies And Journalism Practice: Changıig The Face Of Journalism In A Digitalage. South-East Journal of Public Relations, 1(1), s. 49-60.
• Palmer, S. (2019). Zehirlenen Çocukluk, Modern Dünyanın Çocuklar Üzerindeki Zararlı Etkileri (7 b.). (Ö. Çağlar Aksoy, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H. İ., Kılıç, A., & Küçükali, M. (2020). Dijital Okuryazarlık ve Ötesi. Ş. Sağıroğlu, H. İ. Bülbül, A. Kılıç, & M. Küçükali içinde, Dijital Okuryazarlık; Araçlar, Metodolojiler, Uygulamalar ve Öneriler (s. 21). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Seçmen, E. A. (2019). Uluslararası Televizyon Yayıncılığında Yeni Yönelimler: Dijital Film ve Dizi Platformu "Nelflix". C. Kandemir içinde, Dijital Çağda Televizyon ve Medya (s. 7). İstanbul: Der Yayınları.
• Sencer, M., & Sencer, Y. (1978). Toplumsal Araştırmalarda Yöntembilim. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Stoll, J. (2023, 07 10). statista.com. Statista: https://www.statista.com/topics/6410/disney-plus/#topicOverview adresinden alındı
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Timisi, N. (2011). Elektronik Bakıcı: Televizyon Çocuk ilişkisine Genel Bir Bakış. İstanbul: Derin Yayınları.
• Waldfogel, J. (2022). Dijital Rönesans. (N. O. İbrahimoğlu, Çev.) Ankara: Gumbel Yayınevi.
• Yetim, N., & Yetim, Ü. (2008). Medya Temsillerinde Özne ve Nesne Olarak Çocuk. Y. Giritli İnceoğlu, & N. Akıner içinde, Medya ve Çocuk Rehberi (s. 101). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Yzer, M. C., & Southwell, B. G. (2008, Kasım 1). New Communication Technologies, Old Questions. American Behavioral Scientist, s. 8-20.
• Žufić, J., Zajgar, T., & Prkic, S. (2017). Children Online Safety. 40th International Convention on Information and Communication Technology, Electronics and Microelectronics (MIPRO) (s. 961-966). Opatija: IEEE
• Z. Sağlam içinde (2021)., Çocukların Dijital Risklerden Korunmasında Ebeveyn Rehberi, Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. 07.15.2023 tarihinde https://www.aile.gov.tr/media/86287/cocuklarn-dijital-risklerden-korunmasnda-ebeveyn-rehberi.pdf adresinden alındı.