Sovyetler Birliği'nde Radyo Yayıncılığının Afişler Üzerinden Sunumu

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 9, 292 - 313, 23.01.2020

Ebru Gülbuğ Erol

Öz

Sovyetler Birliği yönetimi,
1922 yılında birliğin oluşumundan, 1991 yılında dağılmasına kadar geçen süre
zarfında radyoyu etkili bir kitle iletişim aracı olarak kullanmıştır. Özellikle
Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği yönetimi, kitleler üzerindeki etkisini
arttırmak ve Batı Bloku ülkelerinden Doğu Bloku ülkelerine doğru yönelen radyo
yayınlarının etkisini kırabilmek için radyo yayıncılığına büyük önem vermiştir.
Bu süreçte Sovyetler Birliği'nin Soğuk Savaş döneminde radyo yayıncılığına
bakışı, hazırlanan afişlere yansımış ve afişler üzerinden radyo yayıncılığına
yönelik mesajlar kitlelere aktarılmıştır. Çalışmada Sovyetler Birliği'ndeki
radyo yayıncılığının afişlere ne şekilde yansıtıldığının ortaya konulması
amaçlanmış, bu amaçla çalışma kapsamında amaçlı örneklem metodu kullanılarak
belirlenen Sovyetler Birliği'ne ait dört afiş, dilbilimci Ferdinand de
Saussure'ün gösterge modeli üzerinden verilmek istenen açık ve gizil mesajlar
ortaya konularak analiz edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgularda, afişler
üzerinden Sovyetler Birliği'nde yaşayan halkların yalnızca Sovyetler Birliği'ne
ait radyoları dinlemesi gerektiğinin vurgulandığı, Amerikan radyo
yayıncılığının eleştirildiği ve radyonun çağdaşlığın bir simgesi olarak
sunulduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Radyo, Sovyetler Birliği, Medya, Radyo Yayıncılığı, Afiş

The Presentation of Radio Broadcasting on Posters in Soviet Union

Öz

The
administration of Soviet Union used the radio as an effective mass
communication means during the period from the formation of the Union in 1922
to its disintegration in 1991. Especially during the Cold War, the
administration of Soviet Union gave a great importance to radio broadcasting in
order to increase its influence on the masses and to vitiate the radio
broadcasting from the Western Bloc countries to the Eastern Bloc countries.
Soviet Union's view to radio broadcasting during the Cold War was reflected in
the posters prepared in that period and messages for radio broadcasting were
transmitted to the masses through posters. In this study, it was aimed to show
how the radio broadcasting in the Soviet Union was reflected to the posters.
For this purpose, four posters of the Soviet Union, which were determined by
using the purposive sampling method, were analyzed in the light of the linguist
Ferdinand de Saussure's indicator model, revealing the explicit and latent
messages given. In the findings, the posters emphasized that the people living
in the Soviet Union should only listen to the radio stations of the Soviet
Union, criticizing American radio broadcasting and presenting the radio as a
symbol of modernity.

Anahtar Kelimeler

Radio, Soviet Union, Media, Radio Broadcasting, Poster

Kaynakça

• Ahıska, M. (2005). Radyonun Sihirli Kapısı, Garbiyatçılık ve Politik Öznellik, İstanbul: Metis Yayınları.
• Akarcalı, S. (2003). İkinci Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Amic (2019). "Köy Konulu Sovyetler Birliği Afişi", https:// www. amic. ru/ news/ 407854/, Erişim Tarihi: 23.10.2019.
• Antikbar (2019a). "ABD Konulu Sovyetler Birliği Afişi", https:// www.antikbar. co. uk/ original_ vintage_ posters/ propaganda_ posters/ anti_ soviet_ propaganda_ usa_ radio_ ussr/ PP1171/, Erişim Tarihi: 23.10.2019.
• Antikbar (2019b). "CIA Konulu Sovyetler Birliği Afişi", https:// www. antikbar. co. uk/ original _vintage _posters/ propaganda _posters/ cia_ slander _ussr _radio _liberty _freedom _/ PP1123/, Erişim Tarihi: 23.10.2019.
• Apor, B., Behrends, C. J., Jones, P., & Rees, E. A. (2016). Leader Cult in Communist Dictatorships. New York: Palgrave Macmillan.
• Baker, S. (1990). Describing Images of the National Self: Popular Accounts of the Construction of Pictorial Identity in the First World War Poster, Oxford Art Journal, 13(2), 24-30.
• Briggs, A., & Burke, P. (2004). Medyanın Toplumsal Tarihi, Çev. İbrahim Şener, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• Bulkeley, R. (1999). Harbingers of Sputnik: the Amateur Radio Preparations in the Soviet Union. History and Technology, an International Journal, 16(1), 67-102.
• Cummings, R. H. (2008). The Ether War: Hostile Intelligence Activities Directed against Radio Free Europe, Radio Liberty, and the Émigré Community in Munich during the Cold War. Journal of Transatlantic Studies, 6(2), 168-182.
• Feinberg, E. L. V. (2006). The Development of Radio in Russia. Herald of the Russian Academy of Sciences, 76(1), 64-70.
• Fiske, J. (2017). İletişim Çalışmalarına Giriş. Çev: Süleyman İrvan. 5. Basım. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Goebbels, J. (2016). Gerçek Yüzüyle Komünizm ve Teori ve Pratikte Bolşevizm, Çev., Zehra Köroğlu, İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. Çev., Mehmet Yalçın. 3. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Habibov, N., & Zainiddinov, H. (2017). Effect of TV and Radio Family Planning Messages on the Probability of Modern Contraception Utilization in Post‐Soviet Central Asia. The International Journal of Health Planning and Management, 32(1), 17-38.
• Hart, B. L. (2015). İkinci Dünya Savaşı Tarihi. Çev: Kerim Bağrıaçık. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Hollander, G. D. (1967). Recent Developments in Soviet Radio and Television News Reporting. Public Opinion Quarterly, 31(3), 359-365.
• Howell, W. S. (1960). The North American Service of Radio Moscow. Quarterly Journal of Speech, 46(3), 262-269.
• Jeanneney, J. N. (2006). Başlangıçtan Günümüze Medya Tarihi, Çev., Esra Atuk, 6. Baskı, İstanbul: YKY.
• Kalkan Kocabay, H. (2008). Tiyatroda Göstergebilim. İstanbul: E Yayınları.
• Kingston, P. J. (1984). Broadcasts in French from Moscow: February 1940-August 1941. An Evaluation of the Reorientation of Radio Propaganda. Cahiers du monde russe et soviétique, 25 (2-3), 201-218.
• Kocabaşoğlu, U. (1980). Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları,
• Korolkov, D. V., & Pariiskii, I. N. (1979). The Soviet RATAN-600 Radio Telescope. Sky and Telescope, 57, 324-329.
• Krasnoyeznamya (2019). "Kırmızı Bayrak Sitesi", http:// www. krasnoyeznamya. ru/, Erişim Tarihi: 21.12.2019.
• Krug, P. (1990). The Abandonment of the State Radio-Televisions Monopoly in the Soviet Union: The First Step toward Broadcasting Pluralism?. Wisconsin International Law Journal, 9, 377-412.
• Kuruoğlu, H. (2006). Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• LaPorte, N. & Morgan, K. (2008). ‘Kings Among Their Subjects’? Ernst Thälmann, Harry Pollitt and the Leadership Cult as Stalinization. N. Laporte et al. (eds.). In Bolshevism, Stalinism and the Comintern (pp. 124-145). London: Macmillan.
• Leone, M. (2017). Silence Propaganda: A Semiotic Inquiry into the Ideologies of Taciturnity. Signs and Society, 5(1), 154-182.
• Live Journal (2019). "Aile Konulu Sovyet Afişi", https:// vera- krylova. livejournal. com /1029245. html, Erişim Tarihi: 23.10.2019.
• Lovell, S. (2011). How Russia Learned to Listen: Radio and the Making of Soviet Culture. Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History, 12(3), 591-615.
• Lovell, S. (2013). Broadcasting Bolshevik: The Radio Voice of Soviet Culture, 1920s–1950s. Journal of Contemporary History, 48(1), 78-97.
• Lovell, S. (2015). Russia in the Microphone Age: a History of Soviet radio, 1919-1970. The United Kingdom: OUP Oxford.
• Mastny, V. (2019). Soviet-East European Survey, 1986-1987: Selected Research and Analysis from Radio Free Europe/Radio Liberty. The United Kingdom: Routledge.
• Messinger, S. G. (1992). British Propaganda and the State in the First World War. The Great Britain: Manchester University Press.
• Murray, C. (2000). Propaganda: Superhero Comics and Propaganda in World War Two, Copenhagen: University of Copenhagen Press, 141-155.
• Priestland, D. (2017). Kızıl Bayrak Bir Komünizm Tarihi, (Çev. Ali Çakıroğlu, Egemen Yılgür). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Regnum (2019). "REGNUM Haber Ajansı", https:// regnum. ru/ pictures/ 2041740/ 39. html, Erişim Tarihi: 21.12.2019.
• Riasanovsky, V. Nicholas, & Steinberg, D. Mark (2011). Rusya Tarihi. (Çev. Figen Dereli). İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Rider, T. C. (2015). Filling the Information Gap: Radio Free Europe–Radio Liberty and the Politics of Accreditation at the 1984 Los Angeles Olympic Games. The International Journal of the History of Sport, 32(1), 37-52.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Risso, L. (2013). Radio Wars: Broadcasting in the Cold War. Cold War History, 13(2), 145-152.
• Salomonovich, A. E.& Lebedev, P. N. (1984). The First Steps of Soviet Radio Astronomy. Sullivan, W. T. (Eds.). In The Early Years of Radio Astronomy-Reflections Fifty Years after Jansky’s Discovery (pp. 269-288). USA: Cambridge University.
• Saussure, D. F. (2014). Genel Dilbilim Yazıları, Çev. Savaş Kılıç, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Schmelz, P. J. (2009). Alfred Schnittke's Nagasaki: Soviet Nuclear Culture, Radio Moscow, and the Global Cold War. Journal of the American Musicological Society, 62(2), 413-474.
• Sığırcı, İ. (2016). Göstergebilim Uygulamaları, Metinleri, Görselleri ve Olayları Okuma. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Smirnov, V. V. (2012). Radio Broadcasting in New Russia: Specifics of Structure and Problems Functioning. Journal of Radio & Audio Media, 19(2), 278-287.
• Tekinalp, Ş. & Uzun, R. (2013). İletişim Araştırmaları ve Kuramları. 4. Baskı. İstanbul: Derin Yayınları.
• Thomas, G. (1982). Soviet Radio Electronic Combat and the US Navy. Naval War College Review, 35(4), 16-24.
• Torosyan, G., & Starck, K. (2006). Renegotiating Media in the Post-Soviet era: Western Journalistic Practices in the Armenian Radio Programme Aniv. International Journal of Media & Cultural Politics, 2(2), 201-218.
• Tumarkin, N. (1997). Lenin Lives!: the Lenin Cult in Soviet Russia. USA: Harvard University Press.
• Wasburn, P. C. (1988). Voice of America and Radio Moscow Newscasts to the Third World. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 32(2), 197-218.
• Welch, D. (2004). Nazi Propaganda and the Volksgemeinschaft: Constructing a People’s Community. Journal of Contemporary History, 39(2), 213-238.
• Winek, M. D. (2009). Radio as a Tool of the State: Radio Moscow and the Early Cold War. Comparative Humanities Review, 3(1), 99-113.
• Ziglin, R. (1935). Radio Broadcasting in the Soviet Union 1. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 177(1), 66-72.
• ZVAB (2019). "Antik Kitaplar Merkez Dizini", https:// www. zvab. com/ ?cm _sp =TopNav- _-Home- _-Logo, Erişim Tarihi: 21.12.2019.