Türk Gazetelerindeki “Televizyon” ve “Televizyon Yayıncılığı” Temalı Haberlerin Analizi (1929-1952)

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 21, 334 - 361, 31.05.2024

Ali Çakır

https://doi.org/10.37679/trta.1467481

Öz

Bu çalışmada, Türk gazetelerinin 1929-1952 yılları arasındaki nüshaları “televizyon” ve “televizyon yayıncılığı” temaları üzerinden taranmıştır. Çalışmanın sınırı olarak Türkiye’nin kuruluşu ile Türkiye’de ilk televizyon yayını denemesi arası seçilmiştir. Verilerin toplanmasında, internet ortamında bulunan gazete arşivlerinden yararlanılmıştır. Veriler, doküman inceleme ve tarihi araştırma yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada kullanılan gazeteler ve gazetelerdeki haber sayıları, tablo yapılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, Türkiye’deki televizyon yayıncılığının ilk dönemi incelenmiştir. Yapılan incelemede dört alt başlık belirlenmiştir. Bunlar sırasıyla: “Televizyonun Keşfini Konu Edinen Haberler: Tarihçe, İlk Gelişmeler ve Televizyonun Farklı Alanlarda Kullanılması”, “Televizyon Yayınlarını Konu Edinen Haberler”, “Televizyonun Yaygınlaşmasını Konu Edinen Haberler: Halkın Televizyon Edinimi ve Televizyon-Sinema İlişkisi” ve “Türkiye’de Televizyonun Gelişimini Konu Edinen Haberler: İlk Denemeler, Uygulamalar, Yurt Dışı Gelişmeleri ve Tahayyüller” şeklindedir. Türkiye’nin ilk yıllarında yapmış olduğu modernleşme hamlelerinin kapsadığı alanlardan biri de yayıncılık olup bunun televizyon yayıncılığı özelinde kitle iletişim araçlarına ne şekilde yansıdığı, çalışmanın ana problemini oluşturmaktadır. İlaveten dünyadaki gelişmelerin takip edilip edilmediği ve anılan gelişmelere ne surette intibak edilmeye çalışıldığı diğer bir problem olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sınırları dâhilinde televizyon yayıncılığı Türkiye’de başlamadığı için “yeni bir buluş”a karşı ilk tepkileri ölçmek amaçlanmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, Türkiye’de televizyon yayıncılığı sürecinin Batılı devletlerden geç başladığı görülmüştür. Bununla birlikte dünyada yaşanan gelişmelerin takip edildiği de gazetelerden anlaşılmaktadır. II. Dünya Savaşı’nda sonra yayınlanan gazetelerde, televizyon yayıncılığıyla ilgili ajans haberlerinin yanında gazetelerin kendi haberlerini ürettikleri görülmüştür. Bu durumu, halkın konuya ilgisinin arttığı şeklinde görmek mümkündür. Ayrıca televizyon yayıncılığı sürecinin, II. Dünya Savaşı ile birlikte tüm dünyada kesintiye uğradığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türk Gazeteleri, Haber, Doküman İnceleme, Televizyon, Türkiye’de Televizyon Yayıncılığı

Analysis of News on "Television" and "Television Broadcasting" In Turkish Newspapers (1929-1952)

Öz

In this study, Turkish newspapers between 1929 and 1952 are analyzed through the theme of "television" and “television broadcasting”. The period between the foundation of Turkey and the first television broadcasting experiment in Turkey was chosen as the boundary of the study. Newspaper archives available on the internet were used to collect the data. The data were analyzed using document analysis and historical research methods. The newspapers and used the number of news items in this newspapers in the study was tabulated and evaluated. In line with the data obtained, the first period of television broadcasting in Turkey was analyzed. Four sub-headings were identified in the analysis. These are respectively, "News on the Discovery of Television: History, First Developments and the Use of Television in Different Fields", "News Covering Television Broadcasts", "News Covering the Spread of Television: Television Acquisition by the Public and Television-Cinema Relationship" and "News on the Development of Television in Turkey: First Experiments, Practices, Foreign Developments, and Imaginations". Key Words: Turkish Press, News, Document Review, Television, Television Broadcasting in Türkiye. Broadcasting is one of the fields covered by the modernization moves made by Turkey in its early years, and how this is reflected in mass media, particularly television broadcasting, constitutes the main problem of the study. In addition, whether the developments in the world were followed and how they were tried to be adapted has been determined as another problem. Since television broadcasting did not start in Turkey within the study's boundaries, it aimed to measure the first reactions to a "new invention". As a result of the data analysis, it was observed that the television broadcasting process in Turkey started later than in Western countries. However, it is also understood from the newspapers that developments in the world were being followed. In newspapers published after World War II, it was observed that newspapers produced their news in addition to agency news on television broadcasting. It is possible to see this as an increase in public interest in the subject. In addition, it has been observed that the television broadcasting process was interrupted worldwide during World War II.

Anahtar Kelimeler

Turkish Press, News, Document REview, Television, Television Boradcasting in Türkiye

Kaynakça

• Burns, R. W. (2008). British television the formative yearss. The Institution of Engineering and Technology: London.
• Cankaya, Ö. (2003). Bir kitle iletişim kurumunun tarihi: TRT 1927-2000. 1. baskı. Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Duman, M. (2018). 1945-1950 döneminde Türk dış politikasının propagandası üzerine bir girişim: New York haberler bürosu. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 31, 204-221. doi: 10.17829/turcom.499669
• Dural, C. T. (2022). İTU-TV deneyimi ve Türkiye’de ulusal televizyon yayınlarını bekleyiş. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 57, 51-69. doi: 10.47998/ikad.1057269
• İlaslan, Ss. (2014). Türkiye’de televizyon yayıncılığının kuruluşu üzerine temel tartışmalar: Kalkınma, eğitim ve milli güvenlik. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 69(3), 481-510. doi: 10.1501/SBFder_0000002321
• İlaslan, Ss. (2016). İletişim araştırmaları ve medya tarihi yazımı: Türkiye’de yayıncılık tarihi araştırmaları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 203-214. doi: 10.18069/fusbed.83097
• İlaslan, Ss. (2021). Televizyonun teknik gelişimi ve tanımlanmasının Türkiye’deki yansımaları: 1930’larda televizyonu tanıma çabaları. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (37), 215-238. doi: 10.17829/turcom.858563
• Kesim, M. (1979). Televizyonun tarihi. Kurgu, 2(1), 205-225.
• Kıvanç, H. (2002). Telesafir “bizde TV böyle başladı”. Remzi Kitabevi: İstanbul.
• Mutlu, E. (2008). Televizyonu anlamak. Ayraç Yayınları: İstanbul.
• Özçağlayan, M. (2000). Türkiye’de televizyon yayıncılığının gelişimi. Selçuk İletişim, 1(2), 41-52. doi: 10.18094/si.94296
• Parsons, P. R. (2008). Blue skies a history of cable television. Temple Univerity Press: Philadelphia.
• Tutuk, Z. Ş., Barutçu, B. (2018). Televizyon diye bir şey varmış: Türkiye’de televizyonculuğun başlangıç öyküsü, 1951-1971 İTÜ TV dönemi. İTÜ Vakfı Yayınları: İstanbul.
• Ünlüer, A. O. (2000). Türkiye’de yayıncılık tarihine analitik bir yaklaşım. Kurgu Dergisi, 17, 45-54.
• Tamer, E. C. (1983). Dünü ve bugünüyle televizyon. Varlık Yayınları: İstanbul.
• Winston, B. (1998). Media technology and society a history: from the telegraph to the internet. Routledge: London and New York
• Açıksöz Gazetesi, 1929-1952 yılları arası
• Akşam Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Bugün Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Cumhuriyet Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Haber Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Hakikat Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• İkdam Gazetesi, 1929-1952 yılları arası
• İzmir Ticaret Borsası Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Milliyet Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Son Posta Gazetesi, 1929-1952 yılları arası
• Tanin Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Tasvir-i Efkâr Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Ulus Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Vakit Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Vatan Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Yeni İstanbul Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Yeni Sabah Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.
• Zafer Gazetesi, 1929-1952 yılları arası.