Yeni Türkçe Öğretmenliği Lisans Programının Ortaokula Uygunluğu

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 563 - 580, 31.08.2021

Ersoy Topuzkanamış

Öz

Türkçe öğretmenliği, 1992 yılında lisans düzeyinde kurulduğundan bu yana dört öğretim programı ile yürütülmüştür. Lisans düzeyindeki bu programların taşıması gereken en önemli özellik mezun edeceği öğretmenleri, hedef kitleye uygun niteliklerle donanımlı kılmasıdır. Bu programlardan ilk üçü çeşitli çalışmalarda hem bu açıdan hem daha farklı açılardan incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı 2018-2019 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulamaya konan Türkçe Öğretmenliği Lisans Programının ortaokul Türkçe dersine uygunluğu bakımından incelemektir. Çalışmada lisans programındaki “alan eğitimi” kodlu 42 ders ana inceleme materyali olarak, Türkçe, Okuma Becerileri ile Yazarlık ve Yazma Becerileri derslerinin öğretim programları karşılaştırma metni olarak seçilmiştir. Çalışma sonucunda Türkoloji geleneğini yansıtan “edebiyat” ve Osmanlı Türkçesi derslerindeki içeriklerin tam olarak uygun olmadığı, Türkçe eğitiminin kuramsal ve uygulamalı yönlerine ilişkin dersler ile dil bilimi derslerinin oldukça uygun olduğu gerekçeleriyle gösterilmiş ve programın ortaokula uygunluğunun artırılması hakkında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, Türkçe öğretmenliği, program

Kaynakça

• Alperen Kayak, M. (2011). Divân edebiyatı metinlerinin ilköğretim II. kademede kullanılabilirliği ve Hayriyye-i Nâbî’nin 8. sınıf Türkçe ders kitabında etkinliklerle işlenmesi. Erzincan Üniversitesi.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe Öğretiminin Sorunları. Turkish Studies, 5(3), 728–749. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.1629
• Ateş, M. (2015). Türkçe Öğretmenliği Lisans Programlarının Öğretmen Yeterlikleri Açısından İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, (41), 293–301. https://doi.org/10.9761/JASSS3175
• Börekçi, M. (2009). Türk dili edebiyatı ve Türkçe öğretmenlerinin yetiştirilmesi sürecinde dilbilim ve Türkçe öğretimi. Turkish Studies, 4(3), 419–429.
• Bozbıyık, E. (2018). Türkçe Öğretiminin Sorunlarına Çeşitli Açılardan Genel Bir Bakış. Uluslararası Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 3(2), 1–16.
• Cansız Aktaş, M. (2014). Nitel veri toplama araçları. Içinde M. Metin (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss. 337–371). Ankara: Pegem Akademi.
• Cemiloğlu, M., & Aslangör, E. (2010). Öğretmen Yetiştirme Programları ve Yeni Türkçe Öğretmenliği Programı. Içinde İ. H. Altınok, Y. Yeniçerioğlu, K. Sayacı, P. Aslan, & H. Koçak (Ed.), Türkçe Öğretimi Kongresi 18-20 Mayıs 2008 (ss. 290–296). İstanbul.
• Çifci, M. (2011). Türkçe öğretmeni yetiştirme programı sorunu. Turkish Studies, 6(1), 403–410.
• Çotuksöken, Y. (2010). Türkçe Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Niteliği Üzerine Eleştirel Bir Bakış. Içinde İ. H. Altınok, Y. Yeniçerioğlu, K. Sayacı, P. Aslan, & H. Koçak (Ed.), Türkçe Öğretimi Kongresi 18-20 Mayıs 2008 (ss. 79–87). İstanbul.
• Ergin, O. (1977). İstanbul Mektepleri ve İlim, Terbiye ve San’at Müesseseleri -Dolayısiyle- Türkiye Maarif Tarihi Cild 1-5. İstanbul: Eser Kültür Yayınları.
• Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Göktürk, A. (1986). Dil - Edebiyat Öğretimine Yeni Yaklaşımlar. Içinde N. Ergen (Ed.), Orta Öğretim Kurumlarında Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi ve Sorunları (ss. 1–14). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Gönen Kayacan, S. (2018). Şehirler alt temasının öğretiminde divan edebiyatı metinlerinin kullanmasına yönelik model önerisi (8. sınıf örneği). Turkish Studies, 13(11), 561–592. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13617
• Güleç, I. (2017). Eski Türk edebiyatı dersleri nasıl olmalı? Içinde R. Gürses (Ed.), Ana Dili Olarak Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Çalışma Toplantısı, Sivas, 30-31 Ekim 2014 (ss. 127–134). Ankara: TDK.
• Gülen Canlı, M. (2014). Klasik Türk edebiyatı metinlerinin sekizinci sınıf Türkçe derslerinde öğretilebilirliğinin incelenmesi: doğa ve evren teması örneği. Atatürk Üniversitesi.
• Güven, M. (2020). Eğitim Bilim Alanı ve Türkçe Bilim Alanı Bağlamında Türkçenin Öğretim Sorunlarına Güncel ve Edimsel Yaklaşımlar. International Journal of Language Academy, 8(3), 63–84. https://doi.org/10.29228/ijla.42117
• Güzel, A. (2003). Eğitim fakültelerinde Türkçe öğretmenliği bölümünün kuruluşu ve hedefleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 7–17.
• Güzel, A. (2005). Türkçe öğretmenliği ana bilim dalı dört yıllık lisans programı. Içinde Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırmanın Sonuçları ve Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu 22-24 Eylül 2005. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Haksever, H. İ. (2011). Türkçe Öğretiminde Divan Şiirinden Yararlanma. Içinde İ. Yazar (Ed.), III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (16-18 Aralık 2010) (ss. 477–485). İzmir.
• Kantemir, E. (1986). Ortaöğretimde Türk Dii ve Edebiyatı Öğretimine Genel Bir Bakış. Içinde N. Ergen (Ed.), Orta Öğretim Kurumlarında Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi ve Sorunları (ss. 31–41). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Karabulut, A. (2015). Klasik Türk edebiyatı metinleri aracılığıyla yedinci sınıf Türkçe dersinde duygular temasının öğretilebilirliğinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi.
• Karakuş, N. (2010). Türkçe öğretiminde kaynak metinlerin temalara uygunluğu yönünden değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi. Kırkkılıç, H. A., & Maden, S. (2010). İlköğretim ve lisans programlarındaki değişiklikler sonrasında Türkçe öğretmenliği mesleğinin ve Türkçe eğitimi bölümlerinin durumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 477–502.
• Kırkkılıç, H. A., Sevim, O., & Varışoğlu, B. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Klasik Metinlerin Kullanımı için Bir Model Önerisi. Içinde I. Uluslararası Türkçe Eğitimi Sempozyumu 15-17 Aralık 2011 (ss. 425–449). Ankara.
• Kurtlu, Y. (2013). Klasik Türk edebiyatı metinlerinin sekizinci sınıf Türkçe dersi millî kültür teması çerçevesinde öğretilebilirliğinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi.
• Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2011). Türkçe eğitimi lisans programının Türkçe öğretmeni özel alan yeterlikleri açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 1(2), 40–51.
• Marshall, J. (1994). Anadili ve Yazın Öğretimi Avrupa Devletleri Müfredat Programlarının İncelenmesi-Uygulanan Yöntemler. (C. (çev. . Külebi, Ed.). İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma. (S. Turan, Ed.). Ankara: Nobel.
• Muallim Cevdet. (1916). Darülmuallimînin Yetmişinci Sene-i Devriyesi Münasebetiyle Verilen Konferans. Tedrisat, 6(32), 175–200. Murat Nuhoğlu, M., Özsoy, T., & Aydın, A. (2008). Türkçe Öğretiminde Materyal Tasarımı. Ankara: Nobel.
• Özbay, M. (2005). Türkçe eğitimi bölümleri için lisans programı. Içinde Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırmanın Sonuçları ve Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu 22-24 Eylül 2005. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Özden, M. (2009). Türkçe kaynak metinlerin Türkçe öğretiminde kullanılabilirliği. Marmara Üniversitesi.
• Şahbaz, N. K., & Çekici, Y. E. (2012). Turkish Education as an Interdisciplinary Discipline. Journal of Turkish Studies, 7(3), 2367–2382.
• T.C. Yükseköğretim Kurulu. (2007). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri. (Y. Kavak, A. Aydın, & S. Akbaba Altun, Ed.). Ankara.
• T.C. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı. (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara.
• Topuzkanamış, E. (baskıda). History of Turkish language education in the process of educational modernization of Ottoman: from 1770s to 1890s. Paedagogica Historica: International Journal of the History of Education.
• Topuzkanamış, E. (2019). Osmanlı Döneminde Türkçe Eğitimi: 1770’lerden 1891’e. İçinde Kuruluşunun 30. Yılında Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dallarının Dünü, Bugünü, Yarını Çalıştayı 28-29 Kasım 2019 Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Uçgun, D. (2006). Cumhuriyet Döneminde Türkçe Öğretmenlerinin Yetiştirilmesi. Gazi Üniversitesi.
• Ulutaş, N. (2011). Türkçe eğitimi bölümlerinde edebiyat ders saatlerinin azlığı ve karşılaşılan diğer sorunlar. Içinde Türkçe Eğitimi Bölümleri Çalıştayı I: Türkçe Eğitimi Ders Programı Öneriler 13 Mayıs 2011. Sakarya.
• Ünal, U., & Birbudak, T. S. (2013). İstanbul Dârulmuallimîni (1848-1924). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Yardımcı, M. (2011). Türkçe eğitimi bölümlerinde halk edebiyatı derslerinin yeterliliği. Içinde Türkçe Eğitimi Bölümleri Çalıştayı I: Türkçe Eğitimi Ders Programı Öneriler 13 Mayıs 2011. Sakarya.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.