Öz
İkinci Yeni şiiri kent merkezli ve kenti anlatan bir şiirdir. Bu hareket içinde yer alan şairlerin büyük kısmı bu hareketin ortaya çıkmasından önce farklı anlayışlarla şiirler yazmışlarsa da 1950’li yıllardan itibaren taşradan uzaklaşmışlardır. Mekân bağlamında şiirleri genel olarak İstanbul’da geçer veya bizzat İstanbul’u konu eder. 1960’lı yıllardan sonra sosyalist hareketin ve yerelciliğin etkisiyle yeniden taşrayı işlemeye başladığı görülen İkinci Yeni şairleri bu duruma rağmen merkezle bağlarını tümüyle koparmazlar ve İkinci Yeni şiiri genel anlamda kentli bir şiir olarak kalır. Kent insanını onun dünyasından ve onun dilinden anlatan İkinci Yeni şairleri arasında İstanbul doğumlu olan tek şair Edip Cansever’dir. Şiirlerinde kent insanının kendine ve çevresine yabancılaşmasını, yalnızlığını yoğun bir dil anlayışı ve çarpıcı imgelerle söze dökmedeki başarısıyla bilinen Cansever, İkinci Yeni şiirinin genel eğiliminin aksine kent içindeki doğayla ve taşrayla ilişkisini sürdürür. Cansever’in Eylülün Sesiyle (1981) kitabında yer alan “Su Altında Kanat Çırpan Üveyik” şiiri onun Anadolu ve taşrayla kurduğu özgün ilişkinin estetiğini vermesi açısından önemlidir. Bu makalede, İkinci Yeni’nin diline şeklini veren önemli şairlerden biri olan Edip Cansever’in “Su Altında Kanat Çırpan Üveyik” şiirinde İkinci Yeni anlayışının dışına çıkması ele alınacak; şairin taşra imgesini kurarken halk dilini/imgelemi nasıl değerlendirdiği ve modern dili/imgelemi ne gibi dönüşümlerden geçirdiği tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Armağan, Y. (2014). İmkânsız özerklik-Türk şiirinde modernism. İstanbul: İletişim.
- Armağan, Y. (2020). İmgenin icadı-İkinci Yeni’nin meşruiyeti. İstanbul: İletişim.
- Aydın, M. S. (2015). Elbette kırlardan kırlardan gelecekler. Edebiyatın taşradan manifestosu. İstanbul: İletişim.
- Benjamin, W. (2017). Pasajlar. (A. Cemal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
- Bloch, E. 2013). Umut ilkesi-1. (T. Bora, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bora, T. (2011). Taşralaşan ve taşrasını kaybeden Türkiye. Taşraya bakmak. İstanbul: İletişim.
- Burak, C. (1992). Yakutiler. İstanbul: Simavi Yayınları.
- Canberk, E. (2003). A’dan z’ye Edip Cansever. İstanbul: Yapı Kredi.
- Cansever, E. (1998). Şairin seyir defteri-toplu şiirler II. İstanbul: Adam.
- Cansever, E. (2000). Gül dönüyor avucumda. İstanbul: Adam.
- Cansever, E. (2013). Sonrası kalır I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Cansever, E. (2018). Sonrası kalır II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Gasset, J. O. Y (2017). Sanatın insansızlaştırılması ve roman üstüne düşünceler, (N. G. Işık, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
- Gürbilek, N. (2010). Yer değiştiren gölge. İstanbul: Metis Yayınları.
- Kabagöz, M. C. (2016). Eğlenirken modernleşmek-meyhaneden baloza, İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e İstanbul. Ankara: Heretik.
- Karaca, A. (2010). İkinci Yeni poetikası. Ankara: Hece Yayınları.
- Korkmaz, E. (2010). Ansiklopedik simgeler sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- Korkmaz, F. (2018). Başlangıçtan Cumhuriyet’e yeni Türk şiirinde melankoli. Ankara: Grafiker.
- Kutlu, M. (2002). Mavi kuş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Lefebvre, H. (2016). Mekânın üretimi. (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Sel.
- Lynch, K. (2015). Kent imgesi, (İ. Başaran, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
- Pamuk, O. (2011). Öteki renkler-seçme yazılar ve bir hikâye. İstanbul: İletişim.
- Sarı, A. (2012). “Flanörün edebi etiyolojisi dünya edebiyatında flanörlük”, Flanör düşünce. İstanbul: Ayrıntı.
- Süreya, C. (2018). Şapkam dolu çiçekle-toplu yazılar I. İstanbul: Yapı Kredi.
- Temo, S. (2011). Türk şiirinde taşra. İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Tosun, N. (2014). Modern öykü kuramı. Ankara: Hece Yayınları.
- Tüzer, İ. (2011). İkinci Yeni şiirinde bir yaşam alanı olarak kent algısı. TÜBAR-XXIX, 403-420.
- Ulutaş, N. (2015). Türkçede yeni imkân arayışları ekseninde İlhan Berk’in şiirlerinde alışılmamış bağdaştırmalar. Yeni Türk Edebiyatı, 11: 121-136.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 13 Aralık 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Ekim 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 25 Sayı: 3 |