7. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA ORTAK TEMALARDAKİ METİNLERİN TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDAKİ DEĞERLER EĞİTİMİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 491 - 504, 03.08.2022

Sadık Çetin

Öz

Bu çalışmanın amacı 7. sınıf Türkçe ders kitaplarında ortak temalardaki metinleri kök değerler açısından incelemektir. Bu çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Doküman olarak 7. sınıf Türkçe ders kitapları ve Türkçe Dersi Öğretim Programı kullanılmıştır. Araştırmanın çalışmanın grubunu Talim Terbiye Kurulu onaylı ve şu an 7. sınıflarda okutulan dört farklı Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Bu analizde dört ayrı 7. sınıf Türkçe ders kitabında ortak temalarda yer alan 30 okuma ve 16 serbest okuma metnindeki değerlere bakılmıştır. Araştırmada verilerin analizi sonucunda dört kitap birlikte değerlendirildiğinde Erdemler temasında vatanseverlik 2, adalet 3, dürüstlük 4, öz denetim 4, saygı 4, dostluk 5, yardımseverlik 6, sabır 7, sorumluluk 10, sevgi 14; Millî Mücadele ve Atatürk temasında dürüstlük 2, öz denetim 2, adalet 3, dostluk 4, yardımseverlik 5, sabır 7, saygı 8, sorumluluk 9, vatanseverlik 12, sevgi 13; Millî Kültürümüz temasında adalet 3, dostluk 3, dürüstlük 3, sabır 3, yardımseverlik 3, öz denetim 4, vatanseverlik 5, saygı 7, sorumluluk 9, sevgi 12 metinde işlenmiştir. Her temada en fazla kullanılan değerler sevgi ve sorumluluk; en az kullanılan değeler ise adalet ve dürüstlük değerleri olarak ifade edilebilir. Dört kitapta kök değerler sırasıyla Millî Mücadele ve Atatürk temasında 65, Erdemler temasında 59, Millî Kültürümüz temasında 52 kez işlenmiştir. Sonuç olarak 7. sınıf Türkçe ders kitaplarında ortak temalardaki metinler bazı kök değerlerin öğretimi için yetersizdir. Ders kitaplarında ortak temalarda bazı değerlere yeterli oranda yer verildiği, bazı değerlere ise öğrencilerde bir farkındalık oluşturamayacak şekilde çok az yer verildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, Türkçe eğitimi, Türkçe dersi öğretim programı, Türkçe ders kitabı

Kaynakça

• Aktepe, V. ve Tahiroğlu, M. (2016). Değerler eğitimi yaklaşımları ve etkinlik örnekleri. International Journal of Social Science, 42(3), 361-384.
• Baki, Y. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin değer aktarımı açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 109-146.
• Demirer, N. (Ed.). (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1, 244-255.
• Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
• Durhat, G. ve Ökten, C. E. (2020). Kök değerlerin ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki erdemler temasıyla ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 675-693.
• Ekinci Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). Meb 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish, 6(2), 413-424.
• Ercan, İ. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler programlarında ulusal ve evrensel değerler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Erkal, H. ve Erkal, M. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. sınıf. Ankara: Özgün Yayıncılık.
• Fırat, H. ve Mocan, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 183, 25-49.
• Kaya, B. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: Dersdestek Yayınları.
• Kırman, E. (Ed.). (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe sınıf ders kitabı 7. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (2017). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(3), 217-239.
• Pilav, S. ve Erdoğan Ş. (2016). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki bilgilendirici metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 210, 351-371.
• Susar Kırmızı, F. (2014). 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinde yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 217-259.
• Şara, P., Keyvanoğlu, A. A. ve Tuna, M. (2017). 2009 ve 2015 yıllarında yayımlanan hayat bilgisi programındaki ortak değerlerin 1. sınıf ders kitaplarına yansıması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(10), 126-143.
• Şen Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-779.
• TDK. (2020). Değer. Erişim adresi https://sozluk.gov.tr/
• Tural, S. (1992). Kültürel kimlik üzerine düşünceler. Ankara: Ecdad Yayınevi.
• Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 508-526.
• Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
• Yılar, R. (2016). İlettiği değerler açısından ilkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinler üzerinde incelemeler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 490-506.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.