Social Services in the 100th Year of the Republic of Turkey: An Evaluation through the Lens of the Eleventh Five-Year Development Plan

Year 2025, Volume: 36 Issue: 4, 871 - 894, 31.10.2025

Hacer Taşkıran Tepe

https://doi.org/10.33417/tsh.1446279

Abstract

In the context of social policy development, the placement of social services within development plans, particularly during the centennial celebration of our Republic holds consideralbe importance. The Eleventh Development Plan (2019-2023), also known as the 100th Year Turkey Plan, plays a vital role in reflecting a century of progress in social services and , demostrating their contribution to national development goals. This study aims to evaluate how social services are conceptually and relationally positioned in the Eleventh Development Plan. Using a qualitative research approach,, specifically document analysis, the research first traces the evolution of development plans in Turkey alongside the historical trajectory of social services. It then closely examines the term "social services" as used in the Eleventh Plan, offering insights into its interpretation and implementation. A critical finding reveals that social services are predominantly identified with social aid and poverty alleviation, even in key policy document such as the national development plan. This reflects a prevailing perception of social services as primarily economic support mecanisms, indicating a limited understanding of their broader social functions. Ultimately, analysing the Eleventh Plan provides insights into the current states and future direction of social services in the Republic’s centennial year.

Keywords

Development plan , Social services , Social development , Social policy

Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılında Sosyal Hizmetler: On Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Üzerinden Bir Değerlendirme

Abstract

Sosyal politika geliştirme çalışmaları içerisinde önemli bir yer tutan kalkınma planlarında sosyal hizmetlerin ele alınış biçimi özellikle Cumhuriyetimizin 100. Yılını kutladığımız bu dönemde mercek altına alınması gereken önemli bir husustur. Nitekim, On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) kapsadığı tarihsel süreç itibariyle 100. Yıl Türkiye Planı olarak adlandırılmış olup; kalkınma hedefleri ve planları arasında sosyal hizmetlerin konumlanış biçimi, bir asırlık bu yolculukta geldiğimiz yere ilişkin bir fikir vermesi açısından son derece önemlidir. Bu çalışmanın amacı, On Birinci Kalkınma Planı’nda sosyal hizmetlerin kavramsal ve ilişkisel olarak nasıl konumlandırıldığının değerlendirilmesidir. Çalışmada nitel veri araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye'deki kalkınma planlarının evrimi ve tarihi bağlamda sosyal hizmetlerin nasıl geliştiği ve dönüştüğü değerlendirilmiştir. Ardından, On Birinci Kalkınma Planı’nda “sosyal hizmetler” anahtar kavramıyla taramalar yapılmış ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Sosyal hizmetlerin günümüz toplumunda sosyal yardımlarla ve yoksullukla özdeşleştirilmesi ve hatta kalkınma planı gibi önemli bir resmi metinde bu şekilde yer alması, sadece ekonomik destek temelli bir hizmet sunumu olarak algılandığının ve sınırlandırıldığının en temel göstergelerinden biridir. Sonuç olarak, On Birinci Kalkınma Planı’nın bu çerçevede değerlendirilmesi ile Cumhuriyet’in 100. Yılında sosyal hizmetlerin bugünkü konumu ve gelecekte alması gereken yola ilişkin bir fikir oluşturmak mümkün görünmektedir.

Keywords

Kalkınma planı , Sosyal hizmetler , Sosyal kalkınma , Sosyal politika

References

• Devlet Planlama Teşkilatı. (2009). Türkiye’nin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasında DPT. Ankara: Yayın ve Temsil Dairesi Başkanlığı. Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Turkiyenin-Ekonomik-Sosyal-Kulturel-Kalkinmasinda-DPT.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Karataş, K., Başcıllar, M., & Taşci, A. (2019). Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin etkileri bağlamında Türkiye sosyal politikasının değişimi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 195-218.
• Küçüker, E. (2008). Kalkınma planları kapsamında yapılan eğitim planlarının analizi (1963-2005). [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Muzaale, P.J. (1987). Rural poverty, social development and their implications for fieldwork practice. Journal of Social Development in Africa, 5(2), 75-85.
• National Association of Social Workers. (2010). Social work in rural areas. Erişim adresi: http://www.marson-andassociates.com/. Erişim tarihi: 2.8.2010.
• Oakley, P., & Garforth, C. (1985). Guide to extension training (FAO Training Series No. 11). Roma: FAO. Özmete, E. (2010). Sosyal hizmette sürdürülebilir kalkınma anlayışı: Kavramsal analiz. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(22), 79-90.
• Özmete, E., & Özdemir, P. (2015). Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma göstergelerinin analizi: Sosyal refah ve sosyal hizmetler. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 111-130.
• Popescu, M. L., & Alonzo, D. (2021). Creating SPACE: A Conceptual Framework for Rights-Based International Social Work and Social Development. Advances in Social Work, 21(4), 1064-1082. https://doi.org/10.18060/25090
• Rae, M. (2006). Health inequalities-A sustainable development issue. Public Health, 20.
• Salduz, Ç., & Arslankoç, S. (2021). Yoksullukla mücadele politikalarında bir çözüm olarak sosyal yardımlar: sosyal hizmet odaklı bir değerlendirme. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 153-172.
• Solow, R. (1974). The economics of resources or the resources of economics. The American Economic Review, 64, 1-14.
• Spergel, I. A. (1978). Social development and social work. Administration in Social Work, 1(3), 221–233. https://doi.org/10.1300/J147v01n03_01
• Süleymanoğlu Dinçer, R. (2016). Keynesçi Refah Devleti’nin Gelişimi, Dönüşümü ve Sosyal Hizmet Bağlamında Değerlendirilmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 271-301.
• Şahin Taşğın, N., & Özel, H. (2011). Türkiye’de sosyal hizmetlerin dönüşümü. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(2), 175-190.
• Tuncay, T., & Tekin, H. H. (2021). Sosyal hizmet mesleğinin ABC’si. Nika Yayınevi.
• Tunç, M. (1997). Kalkınmada insan sermayesi yaklaşımları ve Türkiye’de insan sermayesi boyutunun analizi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Kalkinma_Plani_Birinci_Bes_Yillik_1963-1967.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Ikinci_Bes_Kalkinma_Plani-1968-1972.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Yeni-Strateji-ve-Kalkinma-Plani_Ucuncu-Bes-Yil_1973_1977.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Dorduncu-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani_1979_1983.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Besinci-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani-1985-1989.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Altinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-1990-1994.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Yedinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-1996-2000.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Uzun_Vadeli_Strateji_ve_Sekizinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-2001-2005.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Dokuzuncu_Kalkinma_Plani-2007-2013.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2014). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Yolcuoğlu, İ. G. (2012). Türkiye’de sosyal politika ve sosyal hizmetlerin geliştirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(2), 145-158.
• Yumuş, A. (2011). Kalkınma planları çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitliği anlayışının ekonomik, toplumsal ve siyasal boyutları. [Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü]. Erişim adresi: https://www.aile.gov.tr/media/2528/akinyumus.pdf. Erişim Tarihi: 01.09.2023.
• Yüksel, D. (2022). Kırsal alanlarda sosyal kalkınma ve sosyal hizmet ilişkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(57), 745-773.