MADDE BAĞIMLILIĞI MERKEZİNE BAŞVURANLARIN AİLE VE SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER AÇISINDAN İNCELENMESİ BURSA GADEM ÖRNEĞİ

Year 2020, Issue: 16, 62 - 81, 30.12.2020

Kamil Ateş Tarık Tuncay

https://doi.org/10.46218/tshd.796668

Abstract

Amaç: Bu araştırma, madde bağımlılarının sosyal rehabilitasyonunda yerel yönetimler tarafından verilen hizmetlerin niteliğini Bursa İli örnekleminde yararlanıcıların gözünden incelemeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Araştırma, niceliksel metodolojiye dayalı genel tarama modelinin kullanıldığı tanıtsal bir çalışmadır. Bursa Büyükşehir Belediyesi Gençlik ve Aile Destek Merkezi’ne danışan 489 madde kullanıcısından 140’ı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler SPSS’te analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan katılımcıların ortalama x̄= 16.8 (SS=4.5) yaşında tamamına yakını (%90.7) erkek ve yarıya yakını (%38.6) Osmangazi ilçesinde ikamet etmektedir. Madde kullanım sıklığı ile cinsiyet arasında anlamlı bir farklılık olduğu (χ2(1) = 12.604, p = .027), %75.7’si arkadaş çevresi sebebiyle madde kullanmaya başladığı, %62.1’i daha önce tıbbı/klinik tedavi gördüğü, %30.7’si madde kullanımından dolayı adli dosyası olduğu tespit edilmiştir. Madde kullanımı ile adli vaka suç arasındaki istatistiksel olarak çok yüksek derecede anlamlı bir bağlantı bulunmuştur; (χ2(1) = 80.375, p = .000). Çoklu madde kullanımı ile kendisine zarar verme arasında istatistiksel (χ2(1) = 2.096, p = .351) olarak anlamlı bir bağlantı bulunduğu ve %83.6’sının danışmanlık hizmeti sonrası tıbbı tedaviyi kabul ettiği, katılımcıların yerel yönetimlerden beklentilerine ilişkin durumu değerlendirildiğinde; %11.4’ü ekonomik destek, %17.1’i barınma desteği, %59.3’ü meslek veya iş, %47.1’i eğitim desteği, %78.6’sı boş zamanlarını geçirebileceği etkinlikler, %77.1’i psikolojik destek ve danışmanlık almak istediği gözlemlenen durumlar arasındadır. Sonuç: Madde bağımlılarının tıbbı tedavi sonrasında ülkemiz genelinde mevcut sosyal rehabilitasyon yapısının yeterli olmamasından dolayı madde bağımlılığı tedavisinde başarı oranının düşük olduğudur. Bağımlılık tedavisi gerçekleştirilecek sosyal bütünleşme programlarının varlığıyla başarıya ulaşabilecek bir süreçtir. Bu nedenle tıbbı tedavi öncesi ve sonrası sosyal rehabilitasyon süreci daha aktif ve bütüncül hale getirilmeli; yerel yönetimlerin- en başta belediyelerin, bu alanda ayrı tutulamayacağı gerçeği göz önünde bulundurulmalı varsa yasal boşluklar yeniden düzenlenmeli ve yerel yönetimlerin sosyal rehabilitasyon sürecindeki rolü araştırılmalıdır.

Keywords

Bağımlılık, sosyal rehabilitasyon, sosyal hizmet, yerel yönetimler, sosyal belediyecilik

Supporting Institution

TÜRKİYE SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ

References

• Adıbelli, D., Saçan, S., & Çelebi, İ. (2017). Gençler Arasında Sentetik Kannabinoid Kullanımı ve İlişkili Faktörler. Addicta: The Turkısh Journal on Addictions, 4, 7-39.
• Altıntaş, H., Temel, F., Benli, E., Çınar, G., Gelirer, Ö., Gün, F. A., . . . Kundakçı, N. (2004). The Knowledge, Opinion and Attitudes of the First Year Medical Students About Substance Dependence. Bağımlılık Dergisi ( Journal of Dependence), 5(3).
• Bahar, A. (2018). Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri ve Bağımlılık Oluşum Sürecinde İletişimsel Yaklaşımların Rolü ve Önemi: Polis Kayıtları Üzerinden Olgusal Bir İnceleme. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences(55), 1-36.
• Berkün, S. (2017). Türkiye'de Sosyal Belediyecilik Anlayışı e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi / Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 9(2), 582-598.
• Bliss, D. L. (2015). Spirituality-Enhanced Addiction Treatment Protocol: Conceptual and Operational Development. Alcoholism Treatment Quarterly, 33(4), 385-394. doi:10.1080/07347324.2015.1077640
• Dilbaz, N. (2020). Bağımlılık Nedenleri Nelerdir? Retrieved from https://npistanbul.com/amatem/bagimlilik-nedir
• EMCDDA. (2018). Avrupa Uyuşturucu Raporu 2018: Eğilimler ve Gelişmeler. Retrieved from Lüksemburg:
• EMCDDA. (2019). Avrupa Uyuşturucu Raporu: Eğilimler ve Gelişimler- European Drug Report 2018: Trends and Developments. Retrieved from Lüksemburg:
• Erbay, E., Oğuz, N., Yıldırım, B., & Fırat, E. (2016). Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), 597-609.
• Erdem, G., Eke, C., Ogel, K., & Taner, S. (2006). Lise ogrencilerinde arkadas ozellikleri ve madde kullanimi. Bagimlilik Dergisi.
• Gardiner, H. W., & Gander, M. J. (2015). Çocuk ve Ergen Gelişimi (B. Onur Ed. 8 ed.). Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Havaçeliği Atlam, D., & Yüncü, Z. (2017). Üniversitesi Öğrencilerinde Sigara, Alkol, Madde Kullanım Bozukluğu ve Ailesel Madde Kullanımı Arasındaki İlişki (Tur).
• Hawkins, J., Catalano, R., & Miller, J. (1992). Risk and Protective Factors for Alcohol and Other Drug Problems in Adolescence and Early Adulthood: Implications for Substance Abuse Prevention. Psychological bulletin, 112, 64-105. doi:10.1037/0033-2909.112.1.64
• Hemovich, V., & Crano, W. D. (2009). Family Structure and Adolescent Drug Use: An Exploration of Single-Parent Families. Substance Use & Misuse, 44(14), 2099-2113. doi:10.3109/10826080902858375
• Karataşoğlu, S. (2009). Yerel Sosyal Politikalar Çerçevesinde Madde Bağımlısı Gençlerin Sosyal Rehabilitasyonu (Karapürçek ilçesi Sosyal Rehabilitasyon Merkezi Projesi). (Yüksek Lisans ), Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Kurupınar, A., & Erdamar, G. J. S. B. D. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinde görülen madde bağımlılığı alışkanlığı ve yaygınlığı: Bartın ili örneği. 16(1), 65-84.
• Leon, D. A. (2008). Cities, urbanization and health. International Journal of Epidemiology, 37(1), 4-8. doi:10.1093/ije/dym271 %J International Journal of Epidemiology
• Luthar, S. S., & Ansary, N. S. (2005). Dimensions of adolescent rebellion: risks for academic failure among high- and low-income youth. Development and Psychopathology, 17(1), 231-250. doi:10.1017/s0954579405050121
• Mirlashari, J., Jahanbani, J., & Begjani, J. (2020). Addiction, childhood experiences and nurse's role in prevention: a qualitative study. Eastern Mediterranean Health Journal, 26(2), 212-218. doi:10.26719/2020.26.2.212
• Ogel, K., Corapçioǧlu, A., Sir, A., Tamar, M., Tot, S., Doğan, O., . . . Liman, O. (2004). Tobacco, alcohol and substance use prevalence among elementary and secondary school students in nine cities of Turkey [Dokuz Ilde Ilk ve Ortaögretim Ogrencilerinde Tütün, Alkol ve Madde Kullanim Yayginligi.]. 15, 112-118.
• Ögel, K. (2010). Sigara, Alkol ve Madde Kullanım bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Ögel, K., Tamar, D., Evren, C., & Sır, A. (1999). Madde kullanımı ve suç. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi.
• Öztürk, Y. E., Kırlıoğlu, M., & Kıraç, R. (2016). Alkol ve madde bağımlılığında risk faktörleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 18(2), 97-118.
• Padhy, G. K., Das, S., Sahu, T., & Parida, S. J. I. M. G. (2014). Prevalence and causes of substance abuse among undergraduate medical college students. 148(8), 276-282.
• Polat, G. (2014). Social Work Profession in the Treatment of Drug Addiction. 30(60), 143-148. doi:10.5222/otd.supp2.2014.143
• Pumariega, A. J., Burakgazi, H., Unlu, A., Prajapati, P., & Dalkilic, A. J. K. P. B.-B. o. C. P. (2014). Substance abuse: risk factors for Turkish youth. 24(1), 5-14.
• Robinson, T. (1993). The neural basis of drug craving: An incentive-sensitization theory of addiction. Brain Research Reviews, 18(3), 247-291. doi:10.1016/0165-0173(93)90013-p
• Simcha-Fagan, O., Gersten, J. C., & Langner, T. S. (1986). Early Precursors and Concurrent Correlates of Patterns of Illicit Drug Use in Adolescence. 16(1), 7-28. doi:10.1177/002204268601600102
• Svensson, R. (2000). Risk Factors for Different Dimensions of Adolescent Drug Use. Journal of Child & Adolescent Substance Abuse, 9(3), 67-90. doi:10.1300/j029v09n03_05
• T.C.KalkınmaBakanlığı. (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Sağlıklı Yaşam ve Bağımlılıkla Mücadele Çalışma Grubu Bağımlılıkla Mücadele Alt Çalışma Grubu Raporu. Ankara Kalkınma Bakanlığı Yayınları
• TBMM. (2008). Uyuşturucu Başta Olmak Üzere Madde Bağımlılığı Ve Kaçakçılığı Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu. Retrieved from Ankara:
• TUBİM. (2012). EMCDDA 2012 Ulusal Raporu (2011 Yılı Verileri) : Reitox Ulusal Temas Noktası Türkiye: Yeni Gelişmeler, Trendler, Seçilmiş Konular. Retrieved from Ankara:
• TUBİM. (2013). EMCDDA 2013 Ulusal Rapor (2012 Verileri) Reitox Ulusal Temas Noktası TÜRKİYE Yeni Gelişmeler, Trendler, Seçilmiş Konular. Retrieved from Ankara:
• TUBİM. (2014). Türkiye Uyuşturucu Raporu. Retrieved from Ankara:
• TUBİM. (2019). Türkiye Uyuşturucu Raporu Retrieved from Ankara: http://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/TUB%C4%B0M/Ulusal%20Yay%C4%B1nlar/2019-TURKIYE-UYUSTURUCU-RAPORU.pdf
• Turan, M. T., & Besirli, A. J. A. J. o. P. (2008). Impacts of urbanization process on mental health. 9, 238-243.
• TürkiyeYeşilayCemiyeti. (2017). Öncelikle Kendin İçin Maddeden Uzak Dur. İstanbul: Türkiye Yeşilay Cemiyeti.
• UNODC. (2018). World Drug Report 2018 Retrieved from Vienna:
• Uzbay, T. (2009). Madde Bağımlılığı. Türk Eczacıları Birliği Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi (Turkish Pharmacists' Association)(21-22), 5-73.
• Yalçın, M., Eşsizoğlu, A., Akkoç, H., Yaşan, A., & Gürgen, F. Dicle Üniversitesi öğrencilerinde madde kullanımını belirleyen risk faktörleri.
• Yaman, Ö. M., Tuna, A. S., & Baykul, Z. (2015). Türkiye Kimyasal Bağımlılık Çalışmaları Bibliyografyası (1923-2014) (1. Baskı ed.): Türkiye Yeşilay Cemiyeti.
• Yıldız, O. (2018). Belediye Madde Bağımlılığı Merkezlerinin Çalışmalarının Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi, Ankara.