Opinion Article
BibTex RIS Cite

İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı

Year 2024, Issue: 4, 152 - 169, 30.06.2024

Hatice Aynur

Abstract

Başbakanlık Osmanlı Arşivi MF.MKT 80-64-1,2,3,4’te bulunan evrak için açılan kayıttaki anahtar kelimeler (Kahire Matbaası, Ragıb Paşa Kütübhanesi, Lisânü’l-Arab ve ödünç verme gibi), bu belge grubuna ilgi duymama vesile oldu. Bu kelimelerin temsil ettiği ilişkiler ağının anlaşılmasında bu dört belgenin yeterli olabileceğini düşündüm. Fakat konunun göründüğünden daha karmaşık olduğunu başka dosyalarda da aynı konuda belgelerin (Osmanlı Arşivi A.) MTZ. (05) 3-D-77-1,2,3,4,6,7 ve Osmanlı Arşivi MF.MKT 113-36-1,2) olmasıyla farkettim. Ayrıca, ekte bulunan belgelerden anlaşılacağı üzere sürecin bütün aşamalarını gösteren belgelerin hepsine şimdilik ulaşmak şimdilik mümkün olamadı ve mevcut kimi belgeler ise müsvedde durumdadır. Buna rağmen 26 Rebî‘ülâhir-14 Receb 1300 (6 Mart-21 Mayıs 1883) ile 17-19 Safer 1307 (13-15 Ekim 1889) tarihlerini içeren belgeler, bu tarihlerde İstanbul kütüphanelerinin işleyişi, kitap ödünç verme, Osmanlı-Mısır bürokrasisindeki iç içelik ve insani ilişkilere ışık tutmaktadır. Bu araştırma notu ise belgelerde geçen anahtar kavramlar ve kişiler ışığında belgelerin içeriğini anlamlandırmaya yönelik bir çalışmadır.

Keywords

Bulak Matbaası Kahire Matbaası Lisanü'l-Arab Ragıb Paşa Kütüphanesi Kitap ödünç verme

References

  • Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). Sadaret, Mısır (A.) MTZ 05).
  • Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). Maarif Nezareti Mektubî Kalemi (MF. MKT).
  • Erünsal, İsmail E. Osmanlılarda Kütüphaneler ve Kütüphanecilik: Tarihî Gelişimi ve Organizasyonu. 3. baskı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2020.
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. cilt 1. Bulak: Matba‘at el-Kübrâ el-Mîriyye, 1300 [1883].
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. cilt 20. Bulak: Dâr el-Tıbâ‘at el-Mîriyye, 1308 [1891].
  • İhsanoğlu, Ekmeleddin. Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları: Mehmed Ali Paşa’dan Günümüze Basılı Türk Kültürü Bibliyografyası ve Bir Değerlendirme. İstanbul: IRCICA, 2006.
  • Kanat, Sedat. “Sultan II. Abdülhamid Döneminde Mâbeyn-i Hümâyûn ve Görevleri”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2018.
  • Müstakimzâde. Tuhfe-i Hattâtîn. Yay. Haz. Mustafa Koç. İstanbul: Klasik, 2014.
  • Qutbuddin, Tahera. “Books on Arabic Philology and Literature: a Teaching Collection Focused on Religious Learning and The State Chancery”. Treasure of Knowledge: An Inventory of the Ottoman Palace Library (1502/3-1503/4). Yay. Haz. Gülru Necipoğlu, Cemal Kafadar vd. 607-634. Leiden, Boston: Brill, 2019.
  • Türek, Ahmet İhsan. “Râgıb Paşa Kütüphanesi Vakfiyesi”. Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi 1, 1, 1970: 65-78.
  • Çetin, Atilla. “Fâris eş-Şidyâk”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1995. 12: 168-170, https://islamansiklopedisi.org.tr/faris-es-sidyak Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024
  • Çetin, Atilla. “Kıbrıslı Kâmil Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2022. 25: 391-393, https://islamansiklopedisi.org.tr/kibrisli-kamil-pasa Son Erişim Tarihi: 10 Nisan 2024
  • Kılıç, Hulusi. “İbn Manzur”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1999. 20: 171-172, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-manzur Son Erişim Tarihi 12 Nisan 2024
  • Kılıç, Hulusi. “Lisânü’l-‘Arab”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2003. 27:195-196, https://islamansiklopedisi.org.tr/lisanul-arab Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024
  • Kılıç, Hulusi. “Tâcü’l-Luga”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2010. 2010), 39: 356-357, https://islamansiklopedisi.org.tr/tacul-luga Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024
  • Kütük, Rıfat. “Hayret, Mehmed Bahâeddîn Hayret Efendi, Adanalı Hoca Hayret Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS). https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hayret-mehmed-bahaeddin-hayret Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024
  • Özcan, Tahsin. “Mustafâ Nûri Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2020. 31: 342-343, https://islamansiklopedisi.org.tr/mustafa-nuri-pasa Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024
  • Uçarol, Rifat. “Gazi Ahmed Muhtar Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1996. 13: 445-448, https://islamansiklopedisi.org.tr/gazi-ahmed-muhtar-pasa Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024
There are 18 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Historical Studies (Other)
Journal Section Documents
Authors

Hatice Aynur

Publication Date June 30, 2024
Submission Date May 14, 2024
Acceptance Date May 24, 2024
Published in Issue Year 2024 Issue: 4

Cite

APA Aynur, H. (2024). İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. Toplumsal Tarih Akademi(4), 152-169.
AMA Aynur H. İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. TT Akademi. June 2024;(4):152-169.
Chicago Aynur, Hatice. “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 4 (June 2024): 152-69.
EndNote Aynur H (June 1, 2024) İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. Toplumsal Tarih Akademi 4 152–169.
IEEE H. Aynur, “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”, TT Akademi, no. 4, pp. 152–169, June2024.
ISNAD Aynur, Hatice. “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”. Toplumsal Tarih Akademi 4 (June2024), 152-169.
JAMA Aynur H. İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. TT Akademi. 2024;:152–169.
MLA Aynur, Hatice. “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 4, 2024, pp. 152-69.
Vancouver Aynur H. İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. TT Akademi. 2024(4):152-69.
 Download Cover Image