Görüş Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı

Yıl 2024, Sayı: 4, 152 - 169, 30.06.2024

Hatice Aynur

Öz

Başbakanlık Osmanlı Arşivi MF.MKT 80-64-1,2,3,4’te bulunan evrak için açılan kayıttaki anahtar kelimeler (Kahire Matbaası, Ragıb Paşa Kütübhanesi, Lisânü’l-Arab ve ödünç verme gibi), bu belge grubuna ilgi duymama vesile oldu. Bu kelimelerin temsil ettiği ilişkiler ağının anlaşılmasında bu dört belgenin yeterli olabileceğini düşündüm. Fakat konunun göründüğünden daha karmaşık olduğunu başka dosyalarda da aynı konuda belgelerin (Osmanlı Arşivi A.) MTZ. (05) 3-D-77-1,2,3,4,6,7 ve Osmanlı Arşivi MF.MKT 113-36-1,2) olmasıyla farkettim. Ayrıca, ekte bulunan belgelerden anlaşılacağı üzere sürecin bütün aşamalarını gösteren belgelerin hepsine şimdilik ulaşmak şimdilik mümkün olamadı ve mevcut kimi belgeler ise müsvedde durumdadır. Buna rağmen 26 Rebî‘ülâhir-14 Receb 1300 (6 Mart-21 Mayıs 1883) ile 17-19 Safer 1307 (13-15 Ekim 1889) tarihlerini içeren belgeler, bu tarihlerde İstanbul kütüphanelerinin işleyişi, kitap ödünç verme, Osmanlı-Mısır bürokrasisindeki iç içelik ve insani ilişkilere ışık tutmaktadır. Bu araştırma notu ise belgelerde geçen anahtar kavramlar ve kişiler ışığında belgelerin içeriğini anlamlandırmaya yönelik bir çalışmadır.

Anahtar Kelimeler

Bulak Matbaası Kahire Matbaası Lisanü'l-Arab Ragıb Paşa Kütüphanesi Kitap ödünç verme

Kaynakça

  • Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). Sadaret, Mısır (A.) MTZ 05).
  • Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). Maarif Nezareti Mektubî Kalemi (MF. MKT).
  • Erünsal, İsmail E. Osmanlılarda Kütüphaneler ve Kütüphanecilik: Tarihî Gelişimi ve Organizasyonu. 3. baskı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2020.
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. cilt 1. Bulak: Matba‘at el-Kübrâ el-Mîriyye, 1300 [1883].
  • İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. cilt 20. Bulak: Dâr el-Tıbâ‘at el-Mîriyye, 1308 [1891].
  • İhsanoğlu, Ekmeleddin. Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları: Mehmed Ali Paşa’dan Günümüze Basılı Türk Kültürü Bibliyografyası ve Bir Değerlendirme. İstanbul: IRCICA, 2006.
  • Kanat, Sedat. “Sultan II. Abdülhamid Döneminde Mâbeyn-i Hümâyûn ve Görevleri”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2018.
  • Müstakimzâde. Tuhfe-i Hattâtîn. Yay. Haz. Mustafa Koç. İstanbul: Klasik, 2014.
  • Qutbuddin, Tahera. “Books on Arabic Philology and Literature: a Teaching Collection Focused on Religious Learning and The State Chancery”. Treasure of Knowledge: An Inventory of the Ottoman Palace Library (1502/3-1503/4). Yay. Haz. Gülru Necipoğlu, Cemal Kafadar vd. 607-634. Leiden, Boston: Brill, 2019.
  • Türek, Ahmet İhsan. “Râgıb Paşa Kütüphanesi Vakfiyesi”. Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi 1, 1, 1970: 65-78.
  • Çetin, Atilla. “Fâris eş-Şidyâk”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1995. 12: 168-170, https://islamansiklopedisi.org.tr/faris-es-sidyak Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024
  • Çetin, Atilla. “Kıbrıslı Kâmil Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2022. 25: 391-393, https://islamansiklopedisi.org.tr/kibrisli-kamil-pasa Son Erişim Tarihi: 10 Nisan 2024
  • Kılıç, Hulusi. “İbn Manzur”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1999. 20: 171-172, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-manzur Son Erişim Tarihi 12 Nisan 2024
  • Kılıç, Hulusi. “Lisânü’l-‘Arab”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2003. 27:195-196, https://islamansiklopedisi.org.tr/lisanul-arab Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024
  • Kılıç, Hulusi. “Tâcü’l-Luga”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2010. 2010), 39: 356-357, https://islamansiklopedisi.org.tr/tacul-luga Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024
  • Kütük, Rıfat. “Hayret, Mehmed Bahâeddîn Hayret Efendi, Adanalı Hoca Hayret Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS). https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hayret-mehmed-bahaeddin-hayret Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024
  • Özcan, Tahsin. “Mustafâ Nûri Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2020. 31: 342-343, https://islamansiklopedisi.org.tr/mustafa-nuri-pasa Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024
  • Uçarol, Rifat. “Gazi Ahmed Muhtar Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1996. 13: 445-448, https://islamansiklopedisi.org.tr/gazi-ahmed-muhtar-pasa Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024
Toplam 18 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Tarihsel Çalışmalar (Diğer)
Bölüm Belgeler
Yazarlar

Hatice Aynur

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2024
Gönderilme Tarihi 14 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 24 Mayıs 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Aynur, H. (2024). İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. Toplumsal Tarih Akademi(4), 152-169.
AMA Aynur H. İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. TT Akademi. Haziran 2024;(4):152-169.
Chicago Aynur, Hatice. “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”. Toplumsal Tarih Akademi, sy. 4 (Haziran 2024): 152-69.
EndNote Aynur H (01 Haziran 2024) İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. Toplumsal Tarih Akademi 4 152–169.
IEEE H. Aynur, “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”, TT Akademi, sy. 4, ss. 152–169, Haziran 2024.
ISNAD Aynur, Hatice. “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”. Toplumsal Tarih Akademi 4 (Haziran 2024), 152-169.
JAMA Aynur H. İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. TT Akademi. 2024;:152–169.
MLA Aynur, Hatice. “İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı”. Toplumsal Tarih Akademi, sy. 4, 2024, ss. 152-69.
Vancouver Aynur H. İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı. TT Akademi. 2024(4):152-69.
 Kapak Resmi İndir
TOPLUMSAL TARİH AKADEMİ: OSMANLI-TÜRKİYE ÇALIŞMALARI
ARALIK 2024 – Sayı 5
MAKALE ÇAĞRISI

Toplumsal Tarih Akademi: Osmanlı-Türkiye Çalışmaları Dergisi (Dergi) (ISSN: 2979-966X / e-ISSN: 2979-9694) sizleri geç Orta Çağ’dan yirminci yüzyılın son çeyreğine uzanan bir tarih aralığında, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye tarihine ilişkin çalışmalarınızı yayımlamaya davet ediyor. 

Aralık 2024’te yayımlanacak 5. sayımız için son makale gönderim tarihi 30 Eylül 2024 olarak güncellenmiştir.  

Dergi, Osmanlı ve Türkiye toplumlarını, imparatorluğun sınırlarının ulaştığı coğrafyayı ve bu coğrafyada ortaya çıkmış olan diğer devletleri ve siyasi yapıları Osmanlı ve Türkiye toplumları ile etkileşimleri bağlamında incelemektedir. Bu kapsamda sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel tarih gibi yerleşik alanların yanı sıra tarihyazımında gelişmekte olan yeni alanlar ve yaklaşımlardan yazıları bekler ve teşvik eder.

Toplumsal Tarih Akademi: Osmanlı-Türkiye Çalışmaları Dergisi, kapsamı içine giren dönem ve konularda özgün ve daha önce yayımlanmamış araştırma makaleleri ile derginin odaklandığı alanlara ilişkin akademik kitapların değerlendirmelerini yayımlar. Dergi bunların yanı sıra sempozyum, seminer ve konferans değerlendirmeleri, söyleşi, vefeyat, alana katkı sunmayı amaçlayan kısa düşünce yazıları ve belge incelemelerine de açıktır. Tercih edilen yazı dili Türkçe olmakla birlikte İngilizce yazılara da yer verir.

Toplumsal Tarih Akademi: Osmanlı-Türkiye Çalışmaları Dergisi Aralık ve Haziran aylarında olmak üzere yılda iki sayı çıkan hakemli bir tarih dergisidir; basılı ve DergiPark üzerinde çevrimiçi olarak yayımlanır.

Dergiye gönderilen makalelerde daha önce başka bir yerde yayımlanmamış, yayımlanma talebi ile gönderilmemiş veya yayımlanma sözü verilmemiş olma şartı aranır. Hangi yazıların değerlendirme sürecine alınacağına derginin yayın yönetimi ile yayın kurulu birlikte karar verir. Değerlendirmeye alınan makaleler çift-kör hakem sürecine tabii tutulur ve hakem raporlarına göre yayımlanmasına karar verilir. Hakemlerden geri dönüşler en az 4 hafta, ortalama 6 hafta olarak gerçekleşmektedir. 

Toplumsal Tarih Akademi: Osmanlı-Türkiye Çalışmaları Dergisi makale gönderimi ya da basımı için herhangi bir ücret talep etmemektedir. 

Dergiye gönderilen makalelerde 150 kelimelik Türkçe özet ve İngilizce abstract metinleri en az 5 anahtar kelime ile birlikte bulunmalıdır. Yazar makalesini teslim etmeden önce metindeki dipnotlar, bibliyografya, tablolar vb. unsurlar tamamlanmış olmalıdır.

Dergide dipnotlar ve bibliyografya dahil olmak üzere yaklaşık 7.000 kelime hacmindeki makaleler yayımlanacaktır. Dergide yayımlanacak literatür değerlendirmesi/review essay ve tanıtım yazıları azamî 2.500 kelime olmalı, kitap değerlendirmeleri ise 1.500 kelimeden uzun olmamalıdır.

Makale başvuruları DergiPark üzerinden yapılmalıdır:

Başvuru esnasında takip edilmesi gereken yazım kurallarına aşağıdaki bağlantıdan erişilebilir:

Dergimiz Asos İndex’te taranmaya başlamıştır. Dergimizin farklı indekslerde yer alması yolunda çalışmalarımız devam etmektedir.

Toplumsal Tarih Akademi: Osmanlı-Türkiye Çalışmaları Yayın Yönetmenleri iletişim adresi: 
toplumsaltarihakademi@tarihvakfi.org.tr