Abstract
Uzun Osmanlı tarihi ve onun yarattığı çok renkli kültürü daha sağlıklı ve iyi tanımanın yollarından biri arkeoloji disiplinini sonuna dek kullanmaktan geçer. Üç kıtaya yayılmış altı yüz yıllık bir geçmişin ayrıntılarını yalnızca resmî vesikaya dayanıp güvenerek anlamak ve açıklamak pek mümkün görünmüyor. Arşivlerdeki “tekemmül etmiş” evrağa ne derecede güvenilebilir? Tahrir defterleri, şer’iyye sicilleri, mühime defterleri, salnameler, vaka-i nüvist kayıtları vb. notlar tek başlarına geçmişi tüm ayrıntılarıyla yansıtabilirler mi? Tartışmaya sonuna dek açık konular. Günümüzde zaten sık sık tartışılıyorlar da… Oysa maddesel kültür kalıntıları, eski kent ve köy yıkıntıları, tarihin yazılı belgelere hiç yansımamış birçok giz perdesini aralayabilecek, karanlık noktalara ışık saçabilecek kanıtlar barındırıyor derinlerinde. Katmanlar arasına sıkışıp kalmış bu kanıtlarla tarih daha somut verilerle ortaya konabilir ve geçmiş objektif olarak yansıtılabilir, hamasetten, kin ve nefretten uzak, doyurucu alabildiğine…
References
- AKSIN, A., 1999. 19. Yüzyılda Harput, Ceren Ofset ve Matbaacılık, Elazığ.
- ALTUN, A. 1978 Anadolu’da Artuklu Devri Türk Mimarisinin Gelişimi, Kültür Bakanlığı Yayınları No: 264, İstanbul.
- ARDIÇOĞLU, N., 1964 Harput Tarihi, Harput Turizm Derneği Yayınları, No: 1 İstanbul.
- ARSLAN, SEVİN, N. 2008 “Harput’ta Bir Osmanlı Mahallesi ve Sakinleri” Toplumsal Tarih, 169:27-33.
- BARAM, U. ve L. CAROLL 2004. (yay.haz.) Osmanlı Arkeolojisi, Kitap Yayı- nevi, İstanbul
- BİZBİRLİK, A., 2002. 16. Yüzyıl Ortalarında Diyarbekir Beylarbeyliği’nde Vakıf- lar (972 Tahriri Işığında), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- DANIK, E., 2001. Ortaçağ’da Harput, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- EVLİYA ÇELEBİ 1986. Seyahatname III, İkra Yayıncılık, İstanbul.
- KÖROĞLU, K., 1996. Urartu Krallığı Döneminde Elazığ (Alzi) ve Çevresi, Ar- keoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul
- LEHMANN-HAUPT, C.F., 1907. Materialien zur älteren Geschichte Armeniens und Mesopotamiens, Berlin.
- _____, 1910. Armenien einst und jetzt I, Berlin.
- SEVİN, N.A. ve V. SEVİN, 2007. “Osmanlı Arkeolojisi Harput Kazıları”, Toplumsal Tarih 159: 48-53.
- SEVİN, V., 1989. “Elazığ-Bingöl Yüzey Araştırması, 1987”, Araştırma Sonuç- ları Toplantısı VI: 451-500.
- SUNGUROĞLU, İ., 1958. Harput Yollarında 1, İstanbul.
- _____, 1959. Harput Yollarında 2, İstanbul.
- TEKİN, O., 2007. “Harput Kazısından Bir Danişmentli Sikkesi”, Toplumsal Tarih, 164, 49-51
- ÜNAL, M., 1989. XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- _____, 1992. “Şer’iyye Sicillerine Göre Harput’taki Eserlerin Korunması Hususunda Halkın ve İdarenin Tutumu”, Fırat Havzası Sanat Tarihi Sempozyumu, Elazığ: 51-54
- YAŞA, R., 1992. “Harput Evleri”, Fırat Havzası Sanat Tarihi Sempozyumu, Elazığ: 187-198.
Abstract
The ancient city of Harput was occupied from the Kingdom of Urartu to the beginning of twentieth century AD without a break. It was conquered by Yavuz Sultan Selim, the Ottoman king, at 1516, and was one of the important sites of Anatolia with its social, cultural and economical structure during the Ottoman era. At the citadel of Harput built on a rocky hill near the modern city of Elazığ an archaeological salvage project was initiated by the Museum of Elazığ from 2005 onwards. The aim of the excavation was to unearth the small district with its few houses, mosques, shops, ateliers and narrow streets that had been settled from the beginning of the Ottoman rule within the citadel. The mosque, Kale Camii, constructed on the Urartian stone foundations was excavated between 2006 and 2007. Stratigraphical data, structural characteristics and some small finds suggest that this building was one of the oldest mosques in Anatolia constructed by the Artuqids. Additionally two houses and a tin-maker's shop were excavated so far. The new excavation, however, carried on the district of the citadel at Harput directing in the approach of Ottoman archacology is at its preliminary stage yet.
Keywords
References
- AKSIN, A., 1999. 19. Yüzyılda Harput, Ceren Ofset ve Matbaacılık, Elazığ.
- ALTUN, A. 1978 Anadolu’da Artuklu Devri Türk Mimarisinin Gelişimi, Kültür Bakanlığı Yayınları No: 264, İstanbul.
- ARDIÇOĞLU, N., 1964 Harput Tarihi, Harput Turizm Derneği Yayınları, No: 1 İstanbul.
- ARSLAN, SEVİN, N. 2008 “Harput’ta Bir Osmanlı Mahallesi ve Sakinleri” Toplumsal Tarih, 169:27-33.
- BARAM, U. ve L. CAROLL 2004. (yay.haz.) Osmanlı Arkeolojisi, Kitap Yayı- nevi, İstanbul
- BİZBİRLİK, A., 2002. 16. Yüzyıl Ortalarında Diyarbekir Beylarbeyliği’nde Vakıf- lar (972 Tahriri Işığında), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- DANIK, E., 2001. Ortaçağ’da Harput, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- EVLİYA ÇELEBİ 1986. Seyahatname III, İkra Yayıncılık, İstanbul.
- KÖROĞLU, K., 1996. Urartu Krallığı Döneminde Elazığ (Alzi) ve Çevresi, Ar- keoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul
- LEHMANN-HAUPT, C.F., 1907. Materialien zur älteren Geschichte Armeniens und Mesopotamiens, Berlin.
- _____, 1910. Armenien einst und jetzt I, Berlin.
- SEVİN, N.A. ve V. SEVİN, 2007. “Osmanlı Arkeolojisi Harput Kazıları”, Toplumsal Tarih 159: 48-53.
- SEVİN, V., 1989. “Elazığ-Bingöl Yüzey Araştırması, 1987”, Araştırma Sonuç- ları Toplantısı VI: 451-500.
- SUNGUROĞLU, İ., 1958. Harput Yollarında 1, İstanbul.
- _____, 1959. Harput Yollarında 2, İstanbul.
- TEKİN, O., 2007. “Harput Kazısından Bir Danişmentli Sikkesi”, Toplumsal Tarih, 164, 49-51
- ÜNAL, M., 1989. XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- _____, 1992. “Şer’iyye Sicillerine Göre Harput’taki Eserlerin Korunması Hususunda Halkın ve İdarenin Tutumu”, Fırat Havzası Sanat Tarihi Sempozyumu, Elazığ: 51-54
- YAŞA, R., 1992. “Harput Evleri”, Fırat Havzası Sanat Tarihi Sempozyumu, Elazığ: 187-198.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Archaeology |
| Journal Section | Araştırma Makaleleri |
| Authors | |
| Publication Date | August 1, 2008 |
| Published in Issue | Year 2008 |
Cite
Belleten Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.