İki Dünya Savaşı Arasında Türkiye'de "Gençlik Teşkilatı" Oluşturmaya Dönük Bazı Tasavvur ve Teşebbüsler

Year 2017, Volume: 81 Issue: 292, 1001 - 1030, 01.12.2017

Erol Akcan

https://doi.org/10.37879/belleten.2017.1001

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaşı olan Avrupa’daki pek çok ülkede gençlik, parti veya devlet eliyle teşkilatlandırılmış ve farklı adlar ve amaçlarla pek çok gençlik teşkilatı meydana getirilmiştir. Aynı dönemde Türkiye’de benzer gençlik teşkilatı oluşturmaya dönük düşünce ve girişimler vardır. Bu girişimlerin üzerinde ise bugüne kadar yeterince durulmamıştır. Bu makalede, önce Osmanlı’dan bu konuda tevarüs eden miras üzerinde durulduktan sonra, Cumhuriyet’in ilk yıllarından başlayarak II. Dünya Savaşı’nın başlayacağı tarihe kadarki dönemde Türkiye’de devlet veya parti eliyle gençlik teşkilatı oluşturmaya dönük çaba ve gayretler ele alınmıştır.

Keywords

Gençlik Teşkilatı, Tek-Parti Yönetimi, Osmanlı Genç Dernekleri, Beden Terbiyesi, Bozkurt Teşkilatı, Türk Gençliği

Some Thought and Attempts Over Creating “Youth Organization” in Turkey Between Two World Wars

Abstract

Youth organized by hand of party or state and countless youth organization with diff erent names and purpose in lots of country in Europe which are contemporary to Republic of Turkey. During the same period, there were attempts and thoughts to create similar youth organizations in Turkey. The focus on these initiatives has not been enough so far. In this Paper, fi rstly focused on heritage inherited from the Ottoman Empire in this regard and then in the period, starting from the fi rst years of the Republic to the date of the start of World War II, the eff orts on creating youth organizations organized by the hand of party or state in Turkey were discussed.

Keywords

Youth Organization, One- Party System, Ottoman Youth Associations, Physical Training, Bozkurt Organization, Turkish Youth

References

• B.C.A (Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi)
• Akcan, Erol, İttihat ve Terakki Fırkası’nın Paramiliter Gençlik Kuruluşları, TTK, Ankara 2015.
• Akcan, Erol - Geçikli, Recep, Murat, Cumhuriyet Dönemi Tür Spor Tarihinde Carl Diem ve Raporu, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum 2016
• Akın, Yiğit, “Gürbüz ve Yavuz Evlatlar” Erken Cumhuriyet’te Beden Terbiyesi ve Spor, İletişim Yayınları, I. Baskı, İstanbul 2004.
• Eski, Mustafa, Cumhuriyet Döneminde Bir Devlet Adamı Mustafa Necati, ATAM, Ankara 1999.
• Sinanoğlu, Nüshet Haşim, Faşizm ve Onun Devlet Sistemi, İstanbul 1933.
• Tunçay, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetimi’nin Kurulması (1923-1931), Tarih Vakfı Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2005.
• Uzgören, Gökhan, Türk İzcilik Tarihi, Papatya Yayınları, İstanbul 2000.
• Karabekir, Kazım, Çocuk Davamız -2, Emre Yayınları, İstanbul 1995.
• Soyak, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapıkredi Yayınları, İstanbul 1973.
• Balcıoğlu, Mustafa, “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Gençliğin Savaşa Hazırlanması İle İlgili İki Belge İki Görüş”, Teşkilat-ı Mahsusa’dan Cumhuriyet’e, Nobel Yay., Ankara 2001, s. 211-220.
• __________, “Osmanlı Genç Derneklerinden İnkılap Gençleri Derneklerine”, ATAM, C. XV, S. 43, (Mart 1999) s. 142-152.
• Demirci, Aliyar, “Tek Parti Döneminde Siyaset- Gençlik İlişkilerinde Bir Örnek: Gençlik Teşkilatı Tasarıları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 58, S. 2, (Ankara 2003), s. 71-82.
• Doğaner, Yasemin, “İki Savaş Arası Dönemde Avrupa’da Gençlerin ve Kadınların Si- yasi Terbiyesi ve Teşkilatlanmaları: Avusturya Örneği”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 26, (Ağustos 2012), s. 46-54
• __________, “İki Savaş Arası Dönemde Balkanlarda Gençlik Teşkilatları-Macaristan ve Yugoslavya Örneği-“, VII. Uluslararası Atatürk Kongresi (17-22 Kasım 2011 Üs- küp-Manastır-Makedonya), C.II, ATAM, Ankara 2015, s. 1427-1437.
• Güven, Özbay, “19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nın Tarihsel Arka Planı Osmanlı’dan Cumhuriyete Gençlik ve Spor Bayramları”, Toplumsal Tarih, C.11, S. 65 (Mayıs 1999) s. 33-38.
• İnanç, Gül, “Bir Memleket Davası: Beden Terbiyesi”, Toplumsal Tarih, C.3, S.14 (Şubat 1995) s. 59-63.