Liman Tepe’nin M.Ö. 2. Binin Başına Tarihlenen Seramik Fırını ve Buluntuları

Year 2016, Volume: 80 Issue: 287, 1 - 22, 01.04.2016

Ayşegül Aykurt Hayat Erkanal

https://doi.org/10.37879/belleten.2016.1

Abstract

Bu makalenin konusunu, Liman Tepe’nin Erken Tunç Çağı’ndan Orta Tunç Çağı’na geçiş evresine tarihlenen tabakasında açığa çıkartılan seramik fırını ve buluntuları oluşturmaktadır. Söz konusu seramik fırını Batı Anadolu sahil kesiminde bilinen en erken örneklerden biri olması bakımından önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra seramik fırınının enkazı içinde bulunan yerel seramik, bölgenin Orta Anadolu kültürleri ile erken dönemlerde başlayan ilişkilerinin devam ettiğini göstermektedir. Batı Anadolu’da çok az merkezde tespit edilen Erken Tunç Çağı’ndan Orta Tunç Çağı’na geçiş evresi ise Liman Tepe’de kapsamlı bir şekilde araştırılmakta ve bölgenin kronolojisinin oluşumuna da önemli katkılar sağlamaktadır.

Keywords

Batı Anadolu, Erken Tunç Çağı’ndan Orta Tunç Çağı’na Geçiş evresi, Seramik fırını, Liman Tepe

Archaeological Evidence for an Early Second Millennium BC Potter’s Kiln at Liman Tepe

Abstract

This article will focus on a pottery kiln which is dated to the transition phase between the Early Bronze Age and the Middle Bronze Age in Liman Tepe. The kiln is not only important in terms of being one of the earliest examples on the Western Anatolian coast, but also for the local pottery sherds amongst its debris. They demonstrate the continuation of relationships with Central Anatolian cultures which began in the early periods. Very few centers in Western Anatolia have levels from the Early Bronze to Middle Bronze Age phase. This transition phase is being investigated in a comprehensive manner at Liman Tepe and this will provide an important contribution to understanding the region’s chronology.

Keywords

Western Anatolia, Transition Period from the Early Bronze Age to the Middle Bronze Age, Pottery Kiln, Liman Tepe

References

• Alkım, Uluğ – Bahadır, Alkım, Handan – Bilgi, Önder, İkiztepe I. Birinci ve İkinci Dönem Kazıları (1974-1975), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988.
• Aykurt, Ayşegül, “Kocabaş Tepe Seramik Fırını”, A. Erkanal-Öktü, E. Özk- gen, S. Günel, A. T. Ökse, H. Hüryılmaz, H. Tekin, N. Çınardalı-Karaaslan, B. Uysal, F.A. Karaduman, A. Engin, R. Spieβ, A. Aykurt, R. Tuncel, U. Deniz and A. Rennie eds., Hayat Erkanal’a Armağan. Kültürlerin Yansıması / Studies in Honor of Hayat Erkanal. Cultural Reflections, Homer yayınları, İstanbul 2006, p. 612-617.
• Aykurt, Ayşegül, “The End of Early Bronze Age and Transition to the Middle Bronze Age in Liman Tepe”, C. Doumas and O. Kouka eds., The Aegean Early Bronze Age: New Evidence, Athens (in print).
• Arslan, Melih, “Çayyolu Höyüğü Kurtarma Kazısı 2011”, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, Ocak 2012/sayı 33 (2012), p. 21-22.
• Bilgen, Nejat, Seyitömer Höyük Kazısı Ön Raporu (2011-2012), Kütahya 2012.
• Blegen, Carl – Caskey, John L. – Rawson, Marion – Sperling, Jerome, Troy II: The Third, Fourth, and Fifth Settlements, Princeton University Press, Princeton 1951.
• Blum, Stephan W.E., “Troia an der Wende von der frühen zur mittleren Bron- zezeit - Troia IV und V”, M.O. Korfmann ed., Troia: Archäologie eines Siedlungshügels und seiner Landschaft, Verlag Philipp von Zabern, Mainz 2006, p. 145-154.
• Burney, Charles A., “Northern Anatolia Before Classical Times”, Anatolian Stu- dies, VI (1956), p. 179-203.
• Catling, Hector William, “Archaeology in Greece 1978-79: Dimini”, AR, 1978- 79 (1978-1979), p. 24.
• Chourmouziadis, George Ch. “Ena eidikeumeno ergastirio keramikis sto neo- lithiko Dimini”, Archaiologika Analekta ex Athinon 10 (1977), p. 207-226.
• Çınaroğlu, Aykut – Genç, Elif, “Kastamonu-Kınık 2002 Yılı Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 25/1 (2004), p. 355-366.
• ________, “2003 Yılı Kastamonu-Kınık Kazısı”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 26/1
• Genç, Elif, “Kastamonu Kınık Kazıları ve Yerleşimin Çevre Kültür Bölgeleri ile İlişkileri”, E. Genç and D. Çelik eds., Aykut Çınaroğlu’na Armağan, Ekici Form Obset, İstanbul 2008, p. 105-133.
• Efe, Turan, “Early Bronze Age III Pottery from Bahçehisar: The Significance of the Pre-Hittite Sequence in the Eskişehir Plain, Northwestern Anatolia”, American Journal of Archaeology, 98 (1994), p. 5-34.
• Efe, Turan – Türkteki, Murat, “The Stratigraphy and Pottery of the Period Transitional into the Middle Bronze Age at Küllüoba (Seyitgazi, Eskişehir)”, Anatolia Antiqua, XIII (2005), p. 119-144.
• Emre, Kutlu, “Pottery of Levels III and IV at the Karum of Kanesh”, K. Emre, B. Hrouda, M Mellink and N. Özgüç eds., Studies in Honor of Tahsin Özgüç: Anatolia and The Ancient Near East, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1989, 111-129.
• Erkanal, Armağan, “Panaztepe Kazısının 1985 yılı Sonuçları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 7/1, (1987), p. 253-261.
• Erkanal, Hayat, “Geç Tunç Çağı’nda Liman Tepe”, A. Erkanal-Öktü, S. Günel and U. Deniz eds., Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç, Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar, Hacettepe Üniversitesi Basımevi, Ankara 2008, p. 91-100.
• Erkanal, Hayat – Aykurt, Ayşegül, “Liman Tepe 2006 Yılı Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 29/3 (2008), p. 223-242.
• Erkanal, Hayat – Günel, Sevinç, “1994 Liman Tepe Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 17/1 (1996), p. 305–327.
• ________, “1995 Yılı Liman Tepe Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 18/1 (1997), 231-260.
• Evely, Doniert, D. 2000, Minoan Crafts: Tools and Techniques, Paul Åströms Förlag, Jonsered 2000.
• Ezer, Sabahattin, “Middle Bronze Age Pottery Kiln at Şaraga Höyük”, Belleten, LXXVII/278 (2013), p. 1-13.
• Gunter, Ann C., Gordion Excavations Final Reports III: The Bronze Age, Science Press -Ephrata, Pennsylvania, Philadelphia 1991.
• Günel, Sevinç, “Vorbericht über die mittel-und spätbronzezeitliche Keramik vom Liman Tepe”, Istanbuler Mitteilungen, 49 (1999), p. 41-82.
• Hauptmann, Harald, “Lidar Höyük 1981”, Türk Arkeoloji Dergisi, XXXVI
• ________, “Lidar Höyük 1984”, Anatolian Studies, XXXV (1985), p. 203-206.
• İbiş, Resul – Durmuş, Sinan, “Çankırı Salur: Orta Anadolu’nun Kuzeyinde Bir Eski Tunç Mezarlığı”, Anadolu, 36 (2010), p. 13-43.
• Kolankaya Bostancı, Neyir, “Erken Tunç Çağıında Batı Anadolu Sahil Kesi- minde Obsidyen Kullanımı”, V. Şahoğlu, P. Sotirakopoulou eds., Karşıdan Karşıya MÖ 3. Bin’de Kiklad Adaları ve Batı Anadolu, Sakıp Sabancı Museum, İstanbul 2011, p. 154-157.
• Korfmann, Manfred, “Red Cross Bowl. Angeblicher Leittyp für Troja V”, R. M. Boehmer and H. Hauptmann eds., Beiträge zur Altertumskunde Kleinasiens. Festschrift für Kurt Bittel, Philipp von Zabern, Mainz am Rhein 1983, p. 291- 297.
• Koşay, Hamit Zübeyr, “Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekaletince Yaptırılan Ahlatlıbel Hafriyatı”, Türk Tarih Arkeoloji ve Edebiyat Dergisi, sayı 2 (1934), p. 3-100.
• ________, Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alacahöyük Hafriyatı, 1936’daki Ça- lışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1938.
• Kulakoğlu, Fikri – Güllüce, Hamza, et al. “Gaziantep Kalehöyük Excavaü- tions”, H. Kühne, R.M. Czichon, F.J. Kreppner eds., Proceedings of the 4thInternational Congress of the Archaeology of the Ancient Near East. Volume 2: Social and Cultural Transforma- tion: The Archaeology of Transitional Periods and Dark Ages, Excavations Report, Berlin 2008, p. 345-352.
• Lamb, Winifred, “Excavations at Kusura Near Afyon Karahisar”, Archaeologia
• Lamb, Winifred, “Excavations at Kusura Near Afyon Karahisar: II”, Archaeo- logia, 87 (1938), p. 217-273.
• Lloyd, Seton – Gökçe, Nuri, “Excavations at Polatlı”, Anatolian Studies, 1 (1951), p. 21-75.
• Lloyd, Seton – Mellaart, James, Beycesultan I: The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels, British Institute of Archaeology at Ankara,London 1962.
• Matney, Timothy – Roaf, Michael et al. “Archaeological Excavations at Zi- yarettepe, 2000 and 2001”, Anatolica, XXVIII (2002), p. 47-89.
• Matney, Timothy – Rainville, Lynn et al. “Archaeological Investigations at Zi- yarettepe, 2003-2004”, Anatolica, XXXI (2005), p. 19-68.
• Müller Karpe, Andreas, Hethitische Töpferei der Oberstadt von Hattusa, Hitzeroth Verlag,Hitzeroth Marburg 1988.
• Mylonas, George Emmanuel, The Neolithic Settlement: Excavations at Olynthus, Johns Hopkins University Press, Baltimore 1929.
• Niemeier, Wolf Dietrich, “The Mycenean Potter’s Quarter at Miletus”, R. Laf- fineur, P. Betancourt eds., Aegaeum 16: Texnh Craftsman, Craftswoman and Craftsmanship in the Aegean Bronze Age, (1997), p. 347-351.
• Omura, Masako, “Yassı Höyük Kazıları 2011”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 34/1 (2013), p. 313-322.
• Omura, Sachiro, “1996 Yılı Kaman Kalehöyük Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplan- tısı, 19/1 (1998), p. 311-322.
• ________, “1998 Yılı Kaman Kalehöyük Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 21/1 (2000), p. 217-228.
• ________, “2001 Yılı Kaman Kalehöyük Kazıalrı”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 24/1 (2003), p. 11-26.
• Orthmann, Winfried, Frühe Keramik von Boğazköy: Aus Den Ausgrabungen am Nord- westhang von Büyükkale, Verlag Begr. Mann, Berlin 1963.
• ________, Die Keramik der Frühen Bronzezeit aus Inneranatolien, Verlag Begr. Mann, Berlin 1963.
• Özgüç, Nimet, “Haberler: Acemhöyük’te 1977 Çalışmaları”, Belleten, XLII/167
• ________, “Haberler: Acemhöyük Kazısı 1979 Çalışmaları”, Belleten, XLIV/176 (1980), p. 619-621.
• ________, “An Early Bronze Age Jar from Acemhöyük”, Eretz-Israel Archaeological Historical and Geographical Studies vol. XXI, Ruth Amiran Volume, Jerusalem 1990, p. 70- 73.
• Özgüç, Tahsin, “Samsun Hafriyatının 1941-42 Yılı Neticeleri”, III. Türk Tarih Kongresi Raporları, Ankara (1948), p. 393-419.
• Pavuk, Peter, “New Perspectives on Troia VI Chronology”, M. Bietak, E. Czerny eds., The Synchronisation of Civilisations in the Eastern Mediterranean in the Second Millennium B.C. III, Wien 2007, p. 473-478.
• Raymond, Amy, “The MBA Hearths and Kiln at Miletus”, A. Erkanal-Öktü, E. Özgen, S. Günel, A. T. Ökse, H. Hüryılmaz, H. Tekin, N. Çınardalı-Karaaslan, B. Uysal, F.A. Karaduman, A. Engin, R. Spieβ, A. Aykurt, R. Tuncel, U. Deniz and A. Rennie eds., Hayat Erkanal’a Armağan. Kültürlerin Yansıması / Studies in Honor of Hayat Erkanal. Cultural Reflections, Homer Yyaınları, İstanbul 2006, p. 612-617.
• Sarı, Deniz, “İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi”, MASROP/ E-Dergi 7 (2012), p. 112-249.
• Sazcı, Göksel, “Troia I-III, Die Maritime Troia- Kultur und Troia IV-V, Die Anatolische Troia Kultur: Eine Untersuchung der Funde und Befunde im Mittleren Schliemanngraben”, Studia Troica 15 (2005), p. 35-98.
• Sipahi, Tunç, “2011 Yılı Eskiyapar Kazısı”, 2. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sema- pozyumu (2012), p. 5-21.
• ________, “2013 Çalışmalarının Işığında Eskiyapar Kazıları”, 4. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu (2014), p. 45-58.
• Süel, Mustafa, “Balıbağı 1988 Kurtarma Kazısı”, Türk Arkeoloji Dergisi, 28 (1989), p. 145-164.
• ________, “Balıbağı 1990 Kurtarma Kazısı”, Müze Kurtarma Kazıları Sempozyu- mu, II (1992), p. 129-146.
• Şahoğlu, Vasıf, “Liman Tepe Erken Tunç Çağı Seramiğinin Ege Arkeolojisin- deki Yeri ve Önemi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi, Ankara 2002.
• Türker, Atilla, “Assur Ticaret Kolonileri Çağında Acemhöyük Çanak Çömle- ği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi, Ankara 2008.
• Yener, Kutlu Aslıhan, “1999 Tell Kurdu Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, 22/1 (2001), p. 231-246.
• ________, Tell Atchana, Ancient Alalakh Volume 1 The 2003-2004 Excavation Seasons, Koç Üniversitesi Press, İstanbul 2010.
• Yıldırım, Tayfun, “Resuloğlu Kazısı ve Anadolu Arkeolojisi’ne Katkıları”, 1. Çorum Kazı ve Araştırmalar Sempozyumu (2010), p. 11-28. Fig. 5 Fig. 6 Fig. 5