Eski Türk Tarihinde birçok çözülmemiş sorunlar bulunmaktadır. Gök Türk Tarihi ile ilgili Türkçe yazıtlar olmasına rağmen Çince kayıtlardaki bazı sorunlara yeterince yardımcı olamamaktadır. T’ang Sülalesinin veziri Chang Chiu-ling’in (673-740) eserinde geçen “Huang-tou (Sarı Baş) Türkleri” ibaresi bu problemlerden biridir. Araştırmanın sonucunda Sarı Baş Türklerin “Sarı (Gök) Türkleri” olduğunu, aslında İkinci Gök Türk Devletinin kurucusu İlteriş Kağan’ın (682-692) ailesinin kastedilmiş olduğu anlaşılmıştır. Sarı renkde eski Türk kültüründe “merkezi” ve “meşru” anlamına gelmektedir. “Sarı Baş Türkleri” incelenirken, Gök Türk tarihindeki bir dizi iktidar kavgası da ortaya çıkarılmış bulunmaktadır. İlteriş Kağan öldükten sonra çocuklarının yaşları küçük olduğu için kardeşi Mo-ch’uo Kağan (Kapgan Kağan, 692-716) iktidarı eline geçirmiştir. Mo-ch’uo Kağan’ın ölümümden hemen sonra İlteriş Kağan’ın oğulları (Bilge Kağan ve Kül Tigin) iktidara darbe yolu ile el koymuştur. Ancak Bilge Kağan ölünce Mo-ch’uo Kağan neslinden olanlar hâkimiyete başkaldırmışlar ve neticede iki taraf uzlaşmışlardır. Fakat bu güç dengesi uzun sürmemiştir.
There are many unresolved issues in Ancient Turkish History. Although there are inscriptions in Turkish on Gök Türk history, these do not help with some of the problems in Chinese sources. One of these problems is the “Huang-tou (Blonde) Turks” phrase in a work by Chang Chiu-ling (673-740), who was a vizier of T’ang Dynasty. This research uncovers that “Blonde Turks” means “Blonde (Gok) Turks” and the phrase is specifically meant for the family of Ilteris Kagan (682-692), the founder of the Second Gok Turk State. In ancient Turkish culture, yellow signifies “central” and “legitimate”. Investigation of “Blonde Turks”, ensued a period of power struggle in Gok Turk History. After the death of Ilteris Kağan, his brother Moch’uo Kağan (Kapgan Kağan, 692-716) seized power. Immediately after the death of Mo-ch’uo Kağan, Ilteris Kağan’s sons (Bilge Kağan ve Kül Tigin) took over via coup d’état. When Bilge Kağan passed away, Mo-ch’uo Kağan’s descendants rebelled against the domination and both parties came to an agreement. However, this balance of power did not last long.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Araştırma Makaleleri |
Authors | |
Publication Date | December 11, 2020 |
Published in Issue | Year 2020 Volume: 84 Issue: 301 |
Belleten is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).